Άγιος Γαβριήλ, ο παιδομάρτυρας του Ζβιέρκι στην περιοχή του Μπιαλιστόκ της Πολωνίας (11 Απριλίου)

Ο Παιδομάρτυρας Γαβριήλ γεννήθηκε στις 22 Μαρτίου το 1684, στο χωριό Ζβιέρκι, δίπλα στο Ζαμπλούδουβ – περίπου 10 χλμ. από το Μπιαλίστοκ. Προερχόταν από ευλαβή οικογένεια χωρικών. Οι γονείς του, ο Πέτρος και η Αναστασία Γόβδελ, κρατούσαν την πίστη των προγόνων τους, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των δύσκολων ημερών – όταν η ουνία του Μπρέστ κυριαρχούσε στην περιοχή.

Ο Γαβριήλ βαπτίστηκε στο Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας,  στο Ζαμπλούδουβ. Από μικρός διακρινόταν για την ευσέβεια και ευλάβειά του. Τον χαρακτήριζε μεγάλη αγάπη προς τον Θεό και την Εκκλησία και είχε έφεση για καθημερινή προσευχή στον Κύριό μας, παρά σε παιδικές διασκέδασεις.

Στις 11 Απριλίου του 1690, στο σπίτι των Γόβδελ συνέβηκε μεγάλη τραγωδία. Ο Γαβριήλ δολοφονήθηκε και απήχθηκε. Σύμφωνα με μία εκδοχή, η μητέρα του μη διαισθανόμενη το επερχόμενο κακό έφυγε, για να πάρει φαγητό στον άνδρα της, ο οποίος δούλευε στο χωράφι. Ενώ αυτή έλειπε, εισέβαλε στο σπίτι ο Διοικητής του χωριού, ονόματι Σούτκο, ο οποίος άρπαξε το παιδί και το βασάνισε μέχρι θανάτου. Ο δολοφόνος, για να αποκρύψει το έγκλημά του, μετέφερε το άψυχο σώμα του Γαβριήλ στην άκρη ενός δάσους, κοντά στο Ζβέρκι. Ο Γαβριήλ ήταν τότε 6 χρονών.

Το σώμα του μάρτυρος εντοπίστηκε μετά από 9 ημέρες. Γύρω-γύρω από αυτό κάθονταν πολλά σκυλιά, που το προστάτευαν από διάφορα αρπακτικά, πουλιά και ζώα. Τότε ενταφιάσαν το σεπτό σκήνωμά του δίπλα στην εκκλησία ενός χωριού, πλησίον του Μπιαλίστοκ, όπου παρέμεινε για περίπου 30 χρόνια.

Κοντά στο σημείο, όπου βρισκόταν ο τάφος του παιδομάρτυρα, συχνά ενταφίαζαν μικρά παιδιά. Με αυτόν τον τρόπο ήθελαν να τιμήσουν τον Γαβριήλ για τον μαρτυρικό του θάνατο. Κάποτε, κατά τη διάρκεια μιας κηδείας, οι πιστοί πρόσεξαν πως το άγιο σώμα του Γαβριήλ ευωδίαζε και δεν είχε υποστεί φθορά. Έτσι, έλαβαν το άφθαρτο σκήνωμα του Γαβριήλ και το τοποθέτησαν στον υπόγειο χώρο του ιερού ναού του Ζβέρκι. Το γεγονός διαδόθηκε πολύ γρήγορα και έτσι η τιμή του κόσμου προς τον άγιο παιδομάρτυρα μεγάλωσε. Μαζί με αυτό το σημείο του Θεού παρατηρήθηκαν και πολλά θαύματα και επίσης σταμάτησε η επιδημία.

Το 1746 η εκκλησία στο Ζβέρκ κάηκε, αλλά το σκήνωμα του παιδομάρτυρα σώθηκε, εκτός από το ένα χεράκι του, που έπαθε μόνο μερικά εγκαύματα. Τότε, μετέφεραν το σκήνωμα επισήμως στο μοναστήρι του Ζαμπλούδουβ, όπου το τοποθέτησαν μέσα στο Ιερό Βήμα και το χεράκι του επανήλθε στην αρχική του κατάσταση.

Στο τόπο όπου βρισκόταν το σπίτι του Γαβριήλ, το 1894 έχτισαν μικρό ξύλινο εκκλησάκι, το οποίο δυστυχώς κάηκε το 1902. Αργότερα, με την ευλογία του Μητροπολίτη Κιέβου, το σκήνωμα μεταφέρθηκε στη μονή της Αγίας Τριάδος στο Σλούτσκ. Από τότε επικράτησε να ονομάζεται «ο άγιος Γαβριήλ του Σλούτσκ».

Τον 19ο αιώνα η μνήμη τού παιδομάρτυρα στην πατρίδα του Πολωνία ξαναζωντάνεψε. Όμως, λόγω των διαρκών μεταβολών των συνόρων και της εκκλησιαστικής ευθύνης στην περιοχή, το ιερό λείψανο γνώρισε πολλές μετακινήσεις. To 1910-1912 από τον καθεδρικό ναό του Μπιαλίστοκ, όπου βρισκόταν, μεταφέρθηκε στο μοναστήρι του Σούπρασλ. Το 1915 μετατέθηκε στο Σλούτσκ ενώ, στη δεκαετία του 1930, επί του αθεϊστικού καθεστώτος τοποθετήθηκε στο μουσείο και αργότερα στο ναό της Μεταμόρφωσης του Μίνσκ, της Σοβιετικής Λευκορωσίας. Το 1944 μεταφέρθηκε στο ναό της αγίας Σκέπης της Θεοτόκου στο Γρόδνο. Εκεί παρέμεινε μέχρι τις 21 Σεπτεμβρίου του 1992.

Τότε, με ενέργειες του Αρχιεπισκόπου Μπιαλίστοκ και Γδανσκ κ. Σάββα (νυν Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Βαρσοβίας και πάσης Πολωνίας), ζητήθηκε το λείψανο του αγίου Γαβριήλ από τον Αρχιεπίσκοπο Γρόδνο και Βολκοβύσκ κ. Βαλεντίνο. Τοποθετήθηκε το ιερό λείψανο σε λάρνακα στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Νικολάου στο Bialystok.

Πρόσφατα μεταφέρθηκε μόνιμα στην γυναικεία Ιερά Μονή του Σβιρκι όπου η λάρνακα με το ιερό λείψανο του Παιδομάρτυρα Αγίου Γαβριήλ τοποθετήθηκε σε ειδική διαμορφωμένη θέση στα βόρεια του τέμπλου του καθολικού της Μονής.

Την ημέρα της εορτής της ανακομηδής του Αγίου στην πατρίδα του, στις 21 Σεπτεμβρίου, την παραμονή μεταφέρεται το ιερό λείψανο στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Νικολάου στο Bialystok όπου τελείται μεγάλη πανήγυρις.

Η παρουσία του άφθορου σκηνώματος του Αγίου Γαβριήλ στην πατρίδα του βοήθησε τους πιστούς, μετά τις κακουχίες και τους εκφοβισμούς, να συνδεθούν και πάλι με την αυθεντική Παράδοση της Ορθοδόξου Εκκλησίας.