Πρόγραμμα Μαθητικών Προσκυνηματικών Περιηγήσεων – «Χαίρε Δέσποινα Φανερωμένη»

Το Λύκειο Αρχαγγέλου έλαβε μέρος στο Πρόγραμμα Μαθητικών Προσκυνηματικών Περιηγήσεων

Για τρίτη συνεχή χρονιά το Συνοδικό Γραφείο των Προσκυνηματικών Περιηγήσεων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, με συντονιστή τον Επίσκοπο Μεσαορίας Γρηγόριο σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού και την Επιθεώρηση Θρησκευτικών με συντονιστή το κύριο Γεώργιο Κάκκουρα, στις αρχές τις σχολικής χρονιάς προσκάλεσαν εθελοντικά τα σχολεία να λάβουν μέρος στο πρόγραμμα των Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων. Το Μάρτιο παρουσιαστήκαν σε όλες τις επαρχίες οι εργασίες των Σχολείων που έλαβαν μέρος. Το Λύκειο “Αρχαγγέλου, Απόστολος Μάρκος” παρουσίασε την έρευνά του στις 15 Μαρτίου στην Ιερά Αρχιεπισκοπή.

Με μεγάλη επιτυχία ανταποκριθήκαμε και φέτος στο πρόγραμμα των Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων με θέμα «Χαίρε Δέσποινα Φανερωμένη». Ο κύριος Ανδρέας Λοίζου, Διευθυντής του Λυκείου αγκάλιασε με πολύ χαρά την απόφαση μας. Στόχος μας ήταν να ανακαλύψουμε όλες τις Εκκλησίες ή Μοναστήρια τα οποία ήταν αφιερωμένα στην Παναγία Φανερωμένη. Με ανυπέρβλητο ενδιαφέρον εντρυφήσαμε σε όλο το χάρτη της Κύπρου και ανακαλύψαμε τέσσερεις ναούς προς τιμή της Παναγίας Φανερωμένης στην Λευκωσία, στην Λάρνακα στις Πλάτρες, στα κατεχόμενα Γαστριά και μία Μονή την Παναγία την Αμιρού ή Νέα Φανερωμένη. Δυστυχώς ο χρόνος μας ήταν περιορισμένος για να ερευνήσουμε επί τόπου όλους τους Προσκυνηματικούς χώρους προς τιμή της Παναγίας Φανερωμένης. Επιλέξαμε λοιπόν να επισκεφθούμε ένα Μοναστήρι και ένα ενοριακό Ναό με μεγάλη ιστορική, κοινωνική, θρησκευτική και πολιτιστική αξία. Η περιδιάβαση στους υπόλοιπους ναούς έγινε με την βοήθεια του διαδικτύου.

Η ομάδας εργασίας αποτελείτο από τους: Δημητρίου Γιώργο, Κουρτελλάρη Ζηνοβία, Λάμπρου Δέσποινα, Μιχαήλ Γρηγόρης, Νικολάου Άννα, Θεοδώρου Μαρία, Μακρή Άνθο, Παπαευρυπίδη Ανδρέα, Παναγιώτου Γερασιμίνα, Πολυχρονάκη Αναστασία, Δημητρίου Γιώργο. Με τις καθηγήτριές μας Δέσποινα Ιωάννου, Θεολόγο, Θάλεια Ασσιώτου, Φιλόλογο και Αντιγόνη Βασιλείου καθηγήτρια Τέχνης

Επιλέξαμε το θέμα: «Χαίρε Δέσποινα Φανερωμένη», γιατί:

• Η Παναγία αποτελεί για τον Ορθόδοξο κόσμο της Κύπρου σπουδαία προσωπικότητα και στήριγμα σε όλες τις δυσκολίες. Κάθε επαρχία και χωριό της Κύπρου έχει και ένα ναό, μοναστήρι ή ξωκλήσι αφιερωμένο στην Παναγία. Εστιάζοντας λοιπόν στο θέμα Παναγία επιλέξαμε το χαρακτηριστικό επίθετο της Παναγίας ως Φανερωμένη.

• Ο ενοριακός Ναός της Παναγίας Φανερωμένης εντός των τειχών της παλαιάς Λευκωσίας αποτέλεσε για το θέμα μας ενδιαφέρουσα έρευνα, αφού πέρα από τη θρησκευτικού περιεχομένου στοιχεία, θα αντλούσαμε και ιστορικά, πολιτιστικά και κοινωνικά δεδομένα τα οποία αφορούν την όλη ιστορικό συγκείμενο της Κύπρου.

• Η επιλογή ενός Μοναστηριακού χώρου αφιερωμένο στην Παναγία τη Νέα Φανερωμένη στην Αμιρού θα έδινε την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά όχι μόνο το χώρο με τους ιστορικούς και θρησκευτικούς θησαυρούς, αλλά και τη ζωή των μοναζουσών καθώς και την συμβολή τους στην κοινωνία της Κύπρου.

• Η γνωριμία με τη γεωγραφία του νησιού μας και οι ακριβείς τοποθεσίες των χώρων όπου μελετούμε θα βοηθούσε στη γεωγραφική αντίληψη.
• Ένας από τους στόχους της σχολικής χρονιάς είναι το «Δεν Ξεχνώ και αγωνίζομαι». Ο συνδυασμός του προγράμματος και με κατεχόμενη Εκκλησία, η οποία είναι αφιερωμένη στη Παναγία Φανερωμένη έδωσε άλλη διάσταση στο πρόγραμμα το οποίο ερευνήσαμε.

Η πρώτη μας επίσκεψη έγινε στην Ιερά Μονή Παναγίας Αμιρούς, ενώ ακολούθως επισκεφθήκαμε τον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης στη Λευκωσία. Με τη βοήθεια, επίσης, του διαδικτύπου συλλέξαμε πληροφορίες για τον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης στη Λάρνακα, τον Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης στις Πλάτρες και για το κατεχόμενο χωριό Γαστριά, στην Αμμόχωστο.

Στις 17 Ιανουαρίου 2018 ανήμερα του Αγίου Αντωνίου, με το κτύπημα του κουδουνιού ξεκινήσαμε για την Προσκυνηματική μας επίσκεψη στη εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας, για να συναντήσουμε τη Μεγάλη Κυρά, την Παναγία Φανερωμένη. Ήταν μεγάλη η χαρά μας γιατί συμμετείχαμε στη Θεία Λειτουργία. Ο Οικονόμος Χαράλαμπος Ζούμος μετά το πέρας του Μυστηρίου μας υποδέχθηκε εγκάρδια.

Η επίσκεψη μας και η προσωπική επικοινωνία με τον ιερέα του ναού πατέρα Χαράλαμπο Ζούμο μας άνοιξε τους ορίζοντες και μάθαμε άγνωστα στοιχεία, αλλά πολύ σημαντικά για την ναοδομία, αγιογραφία, πολιτιστική και ιστορική προσφορά του ναού στο διάβα της ιστορίας. Εξάλλου η παρουσία της Παναγίας Φανερωμένης είναι συνδεδεμένη με πολλές στιγμές της ιστορίας που σημάδεψε την Κύπρο.

Η θαυματουργός Παναγία της Φανερωμένης η αρχαιότερη εικόνα του 14ου αιώνα θεωρείται ότι φέρνει βροχές στη Κύπρο. Δυστυχώς η Παναγία που εικονίζεται στον τύπο της Οδηγήτριας, αλλά με τον Χριστό κατά μέτωπο, έχει επιζωγραφισθεί ίσως στα τέλη του 18ου αιώνα».

Το εσωτερικό του ναού όσο και τα κτίρια γύρω από το ναό μαρτυρούν μεγάλο και ανεκτίμητο ιστορικό θησαυρό. Μεγάλα ονόματα όπως Οι ζωγράφοι Κισσονέργης και Διαμαντής ο ξυλογλύπτης Ταλιαδώρος και οι χρυσοχοί Χ’’ Ιωάννου και Κόλοκου άφησαν έργα μεγάλης και σπάνιας αξίας. Το εικονοστάσιο του ναού είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο, με παραστάσεις από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη και χρονολογείται στον 18° – 19° αιώνα.

Αξιοσημείωτες και οι υδρορροές του ναού και ο συμβολισμός τους. Είναι πράγματι έργα θαυμάσιας τέχνης και φαντασίας. Κατασκευάστηκαν από κύπριους λυθόγλυπτες και απεικονίζουν πρόσωπα ανθρώπων, μορφές ζώων και πτηνών. Κάθε υδρορροή περιέχει ανάλογο συμβολισμό και με τον τρόπο αυτό κήρυτταν και σε καιρούς χαλεπούς το κήρυγμα του ευαγγελίου. Ο πάτερ Χαράλαμπος μας εντόπισε την υδρορροή του σκύλου και του γάτου η οποία υποδηλώνει τη συμφιλίωση με το συνάνθρωπο μας. Η υδρορροή με τον άνδρα και τη γυναίκα με τα στόματα ανοικτά συμβολίζουν τη φωνασκία και την πολυλογία των ανθρώπων. Παρόλα τα ανθρώπινα πάθη όλοι μπορούν να εισέλθουν και να σωθούν στην εκκλησία.

“Η Παναγία δεν παραμελεί 
κανέναν άνθρωπο. Ούτε μέσα
στο ναό ούτε και έξω από αυτόν”

Στη συζήτηση μας με τον πατέρα Χαράλαμπο θίξαμε και την παρουσία πολλών ανθρώπων με διαφορές πεποιθήσεις οι οποίοι συχνάζουν έξω από το ναό. Η αγάπη του ιερέα συγκίνησε τους μαθητές. Χαρακτηριστικά ο πατέρας Χαράλαμπος είπε ότι αυτοί οι άνθρωποι κάτι ζητούν από αυτό το χώρο, και ότι δεν είναι τυχαία η παρουσία τους εκεί. Η αγάπη του Θεού είναι τόσο μεγάλη που δεν μπορεί να παραμελήσει κανένα άνθρωπο ούτε μέσα στο ναό ούτε και έξω. Η εκκλησία προσεύχεται συνεχώς για κάθε εμπερίστατο να το φωτίζει και να τον καθοδηγεί στο σωστό δρόμο. Συνεπώς η Παναγία Φανερωμένη ως στοργική μητέρα δέχεται και υποδέχεται στην αγκαλιά της τον κάθε άνθρωπο.

Λίγο πιο κάτω οι μαθητές συνειδητοποιήσαμε ότι η Παναγία η Φανερωμένη δεν απέχει και πολύ από τα συρματοπλέγματα της ντροπής. Η Παναγία ως Υπέρμαχος Στρατηγός εμπόδισε την επέκταση και κατάληψη του ναού αυτού.Αποχωρώντας από το χώρο ευχή και προσευχή όλων είναι να Φανέρωση στην Κύπρο την ποθητή ελευθερία. Η Ιερά Μονή Παναγίας Αμιρούς βρίσκεται ένα περίπου χιλιόμετρο ανατολικά του χωριού Αψιού και βόρεια του χωριού Μαθηκολώνη, της επαρχίας Λεμεσού. Ο πέτρινος ναός είναι μονόκλιτος, καμαροσκέπαστος με οξυκόρυφη καμάρα. 

Μπαίνοντας από την δυτική είσοδο μας προκάλεσε δέος η κατανυχτική ατμόσφαιρα. Η αδελφή Εφραιμία με πολύ αγάπη, μας υποδέχτηκε στο αρχονταρίκι της Μονής θαύματα της Παναγίας Φανερωμένης Αμιρούς. Είμαστε μάρτυρες ανθρώπων που ήρθαν αμέσως από δυστύχημα να παρακαλέσουν την Παναγία να κάνει το θαύμα της.

Η διαχρονική συμπεριφορά της Εκκλησίας στους αγώνες του Έθνους μας

Μέσα από το πρόγραμμα αυτό αποκομίσαμε πλούσιες θρησκευτικές, ιστορικές, πολιτιστικές γνώσεις και εμπειρίες. Ο τόπος μας είναι ζυμωμένος με την ορθόδοξη πίστη και αυτή με τη σειρά της ζυμωμένη με την τύχη και τη μοίρα του λαού μας. Μέσα από την εμπειρία της Ορθόδοξης πίστης και παράδοσης συναντήσαμε την αυθεντική και γνησία έκφραση της Ορθόδοξης πνευματικότητας, η οποία είναι ανεπηρέαστη από κοσμικές παρεμβάσεις.

Από την έρευνά μας φάνηκε η διαχρονική συνεισφορά της Εκκλησίας στους αγώνες του έθνους μας. Κατανοήσαμε ότι η Εκκλησία δεν περιορίζεται στη μονομερή κάλυψη θρησκευτικών αναγκών αλλά επεκτείνεται στην καθολική αντιμετώπιση των προβλημάτων και κρίσεων του λαού. Μέσα στο μοναστήρι μπορεί να συναντήσει κανείς καταφύγια, κρησφύγετα και χώρους διαφύλαξης των ιδεωδών του ελληνικού πολιτισμού. Αυτοί οι προσκυνηματικοί προορισμοί αποτελούν χώρους μάθησης της ιστορικής αυτοσυνειδησίας. Αντιληφθήκαμε ότι οι προσκυνηματικοί προορισμοί λειτουργούν ως θεραπευτήρια τέχνης και πολιτισμού. Οι Προσκυνηματικές περιηγήσεις μας βοηθήσαν να διαμορφώσουμε μια οικολογική συνείδηση, καθώς τα μοναστήρια παραδίδουν μαθήματα οικολογικού τρόπου ζωής.

Πέρα από το γεγονός ότι γνωρίσαμε από κοντά τα θρησκευτικά μνημεία καθώς και το ιστορικό και το πολιτιστικό πλούτο που συνδέονται με αυτά, συναντηθήκαμε με υπέροχες προσωπικότητες, οι οποίες διατηρούν άσβεστη την πνευματικότητα και στηρίζουν πλήθος συνανθρώπων μας. Η ομάδα του συγκεκριμένου προγράμματος είχε μια αγαστή και αδελφική συνεργασία. Οι εμπειρίες οι οποίες αποκομίσαμε θα μας συνοδεύουν στη ζωή μας.

Πηγή: briefingnews.gr