Μνημόσυνο του Πρώτου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αειμνήστου Αρχιεπισκόπου και Εθνάρχου Μακαρίου Γ΄ στην Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή Κύκκου, Κυριακή 29 Ιουλίου 2018

Ἡ Ἱερά Βασιλική καί Σταυροπηγιακή Μονή Κύκκου
σᾶς προσκαλεῖ στό καθιερωμένο ἐτήσιο μνημόσυνο
τοῦ Πρώτου Προέδρου τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας,
ἀειμνήστου Ἀρχιεπισκόπου καί Ἐθνάρχου Μακαρίου Γ΄,
ἐπ’ εὐκαιρία τῆς τεσσαρακοστῆς πρώτης ἐπετείου ἀπό τοῦ θανάτου του.

Ἡ ἐπιμνημόσυνη δέηση θά τελεστεῖ τήν Κυριακή, 29 Ἰουλίου 2018
στήν Ἱερά Μονή Κύκκου.

Τοῦ μνημοσύνου θά προστεῖ ὁ Πανιερώτατος
Μητροπολίτης Κύκκου καί Τηλλυρίας κ. Νικηφόρος,
ὁ ὁποῖος στή συνέχεια θά τελέσει τρισάγιο ἔμπροσθεν τοῦ ἀνδριάντος τοῦ Ἐθνάρχη
στό Θρονί, ὅπου καί θά γίνει κατάθεση στεφάνων.

Ἐπιμνημόσυνο λόγο θά ἐκφωνήσει ὁ Ἔντιμος Ὑπουργός Ἐξωτερικῶν
κ. Νῖκος Χριστοδουλίδης

******************************************

Επιμνημόσυνος λόγος του Υπουργού Εξωτερικών κ. Νίκου Χριστοδουλίδη στο ετήσιο μνημόσυνο του Εθνάρχη Μακαρίου Γ΄

Είναι με αίσθημα αυτογνωσίας για το εθνικό χρέος και την ευθύνη που όλοι έχουμε έναντι του τόπου, αλλά και με φορτισμένη την ιστορική μνήμη που βρισκόμαστε σήμερα εδώ, για να τιμήσουμε τη μνήμη του Εθνάρχη Μακαρίου, για να αποτίσουμε φόρο τιμής στη μνήμη και την πολυεπίπεδη προσφορά του.

Ο κυπριακός λαός, η Κυβέρνηση και όλος ο πολιτικός κόσμος τιμούμε τη μνήμη του ανθρώπου που διετέλεσε πολιτικός αρχηγός του απελευθερωτικού αγώνα, Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου και πρώτος, και επί 17 συναπτά έτη, Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ταυτίζοντας το όνομά του με τη σύλληψη, γέννηση και το ανάθρεμμα του κυπριακού κράτους, αλλά και με την ανάπτυξη και την πολιτική ωρίμανση της κυπριακής κοινωνίας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όταν καλείται ο όποιος ομιλητής, πολιτικός ή ιστορικός, υποστηρικτής ή κριτής του Εθνάρχη Μακαρίου, να μιλήσει για τη ζωή και το έργο του, δεν μπορεί παρά μόνο με βαθύτατο σεβασμό να περιγράψει την εκκλησιαστική και πολιτική του διαδρομή.

Ο Μακάριος άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην Ιστορία της σύγχρονης Κύπρου. Αφιέρωσε ολόκληρη τη ζωή του σε αυτήν. Αγωνίστηκε με πάθος και με θάρρος για αυτά που θεωρούσε αυτονόητα και δίκαια για την επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού και για τη σωτηρία του χριστιανικού ποιμνίου του. Πέρασε μέσα από το καμίνι της Ιστορίας διεκδικώντας τους υψηλούς στόχους του για τον Ελληνισμό της Κύπρου.

Αγαπήθηκε όσο ελάχιστοι ηγέτες στην Ιστορία του 20ού αιώνα, από τον λαό του, αλλά και πολεμήθηκε με φανατισμό από τους αντίπαλούς του. Όπως κάθε ηγέτης, απέκτησε εχθρούς και αντίπαλους χωρίς φραγμούς και αναστολές. Εχθρούς και αντίπαλους που μετήλθαν κάθε μέσο, θεμιτό και αθέμιτο, για να τον πολεμήσουν και να τον εξοντώσουν. Η κορύφωση της δράσης τους υπό τον μανδύα του πατριωτισμού, μαζί με τις επιβουλές της Χούντας, οδήγησαν δυστυχώς στο άφρον και εγκληματικό πραξικόπημα, το οποίο έδωσε την αφορμή που η Τουρκία επιζητούσε για να εισβάλει στην Κύπρο.

Αντιμετώπισε με σθένος, με τόλμη, με αποφασιστικότητα, αλλά και με μεγαλοψυχία την πυρά, στην οποία τον οδήγησαν εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις  Οι κρίσιμες για την πατρίδα αποφάσεις του αναδεικνύουν αυτήν την τόλμη, όπως και την υπευθυνότητα, την ηγετική, χαρισματική προσωπικότητά του. Μια προσωπικότητα που γνώριζε με πάθος να διεκδικεί, αλλά και με πραγματισμό να αποφασίζει.

Ήταν ακριβώς αυτό του το χαρακτηριστικό που συνέδεσε το όνομα του, όχι μόνο με τους αδιαμφισβήτητους αγώνες του για δικαίωση του Κυπριακού Ελληνισμού, αλλά και με την αναγνώριση της αναγκαιότητας για μια ρεαλιστική και εθνικά ωφέλιμη πορεία. Μια πορεία που και σήμερα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ακολουθητέας πολιτικής για να βρούμε, επιτέλους, το απάνεμο λιμάνι που θα φέρει στον τόπο μας την επανένωση, την ειρήνη, τη γαλήνη, τη σταθερότητα και την ασφάλεια στον λαό μας. Και αν πρέπει κάτι να κρατήσουμε από την Ιστορία και τη σοφία των ηγετών μας, είναι οι δύσκολες αποφάσεις που κλήθηκαν – και δεν δείλιασαν να πάρουν – για να ξεπεράσουν εμπόδια που προηγουμένως φάνταζαν ανυπέρβλητα.

Γεννημένος στην Παναγιά της Πάφου, ο Μακάριος επέλεξε από πολύ νεαρή ηλικία να ακολουθήσει με αφοσίωση τον δρόμο των γραμμάτων και της διακονίας.

Η θαυμαστή ιερατική του πορεία, τον έφερε στην κορυφή της εκκλησιαστικής ιεραρχίας, διατελώντας Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου για 27 συναπτά έτη.

Αναδιοργάνωσε την Εκκλησία της Κύπρου και ανοικοδόμησε ναούς και μοναστήρια.

Το αστείρευτο και αξιοθαύμαστο φιλανθρωπικό του έργο στην Κύπρο και το εξωτερικό, καθώς και το ιεραποστολικό του έργο στην Αφρική, τον κατέστησαν μια από τις πλέον σεβάσμιες και διεθνώς αποδεκτές φυσιογνωμίες της εποχής

Θα μπορούσαν – για τις δεκαετίες τις οποίες διέδραμε πορευόμενος την εθναρχική, την δια πυρός και σιδήρου, πορεία του από τα τέλη της δεκαετίας του  ’40 μέχρι εκείνο τον Αύγουστο του 1977 – να λεχτούν πολλά. Όταν, όμως, η Ιστορία από μόνη της μιλά με καθαρότητα τα δικά μας λόγια περιττεύουν.

Αν είναι κάτι που εμείς οφείλουμε σήμερα στην Ιστορία, στη δική μας συνείδηση και στον Μακάριο που τιμούμε με ευλάβεια και σεβασμό, είναι η ανάδειξη της αδήριτης ανάγκης για ενότητα που, όπως τότε, έτσι και σήμερα, συνιστά την απαραίτητη προϋπόθεση για την ευόδωση του δύσκολου αγώνα μας.

Η πορεία του Εθνάρχη Μακαρίου πρέπει να είναι για μας οδηγός πολύτιμος στις κρίσιμες μέρες που διερχόμαστε. Πρέπει να διδαχθούμε από την Ιστορία, να διδαχθούμε από τη σοφία και δόξα ενός ηγέτη. Οφείλουμε να εκτιμήσουμε την αξία της συνεννόησης, της συνεργασίας και της διαβούλευσης και να αναλογιστούμε τον όλεθρο, στον οποίο μπορεί να μας οδηγήσει η διχόνοια και οι συγκρούσεις.

Διδασκόμενοι από τις παρακατατέθηκες του Μακαρίου θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι η διαπραγμάτευση για επίλυση του Κυπριακού δεν διεξάγεται μεταξύ μας. Ο στόχος για τερματισμό της κατοχής, για την ελευθερία και επανένωση της πατρίδας μας δεν μπορεί να είναι, και δεν είναι, παρά κοινός στόχος.

Παρά τις ενδεχόμενες διαφορετικές προσεγγίσεις, που είναι απόλυτα θεμιτές μέσα στο πλαίσιο της Δημοκρατίας, οφείλουμε να κρατήσουμε ψηλά το επίπεδο του διαλόγου και μέσα από συλλογική προσπάθεια να αγωνιστούμε για επίτευξη του κοινού στόχου, ενός στόχου που κανείς από μόνος του δεν μπορεί να πετύχει.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχοντας συνείδηση αυτού του ιστορικού χρέους, συνεχίζει τον αγώνα με σταθερή βούληση, αποφασιστικότητα και υπευθυνότητα, με μοναδικό στόχο τον τερματισμό του απαράδεκτου στάτους κβο που για δεκαετίες μας υποχρεώνει να ζούμε σε καθεστώς που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στην Ευρώπη. Η σημερινή κατάσταση πραγμάτων δεν επιτρέπει σε κανέναν πολίτη αυτού του μαρτυρικού τόπου να απολαύσει τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και το επίπεδο ευημερίας που όλοι οι άλλοι πολίτες στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούν αδιαμφισβήτητα και κεκτημένα. Αντίθετα, το σημερινό απαράδεκτο στάτους κβο συνιστά, ανάμεσα σε άλλα, μόνιμη απειλή.

Αυτή η επικίνδυνη κατάσταση πραγμάτων θα πρέπει οριστικά και σύντομα να τερματιστεί. Για μας δεν υπάρχει άλλη επιλογή και άλλος δρόμος, παρά να  τερματιστεί η κατοχή, να επανενωθεί η πατρίδα μας και να φέρουμε επιτέλους την ειρήνη στον τόπο μας. Προσδοκούμε σε μία λύση στην οποία δεν θα υπάρχουν περισσότερο ή λιγότερο ευρωπαϊκά εδάφη σε αυτή τη χώρα και δεν υπάρχει άλλη επιλογή από την ανάγκη η λύση να συνάδει με τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ, μέλος της οποίας είναι και θα συνεχίσει να είναι και μετά τη λύση του Κυπριακού η Κυπριακή Δημοκρατία.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, στόχος και ευχή μας είναι μέσα από τον διάλογο που επιθυμούμε να επαναρχίσει το συντομότερο από εκεί όπου διακόπηκε στο Κραν Μοντανά, να παραδώσουμε στις μελλοντικές γενιές μια πατρίδα, χωρίς στρατεύματα κατοχής, επανενωμένη, σύγχρονη και ευρωπαϊκή που να μπορεί επιτέλους να δώσει ό,τι χρωστούμε σε έναν εμπνευσμένο ηγέτη, αλλά και σε όλους όσοι έδωσαν το αίμα τους για να ζούμε ελεύθεροι και να διεκδικούμε όσα μας αξίζουν.

Σήμερα διανύουμε ακόμη μια κρίσιμη περίοδο για το εθνικό μας ζήτημα. Ενδεχομένως, και χωρίς καμιά επιθυμία υπερβολής, την κρισιμότερη στην ιστορία των διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού.

Σε αυτή τη δύσκολη χρονική στιγμή απαιτείται από όλους μας να βάλουμε την Κύπρο πάνω από τις όποιες διαφωνίες μας.

Χρειαζόμαστε, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη φορά, συνεργασία και ενότητα, μετριοπάθεια και πραγματισμό.

Αυτό επιτάσσουν οι σημερινές κρίσιμες συγκυρίες που ευελπιστούμε να ανοίξουν το δρόμο για ουσιαστικές συνομιλίες στα θέματα διαφωνίας, όπως αυτά έχουν προκύψει μέσα από την τελευταία διαπραγματευτική διαδικασία.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας το κατέστησε απολύτως σαφές και πρόσφατα κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με την κα Lute, ότι είμαστε έτοιμοι να προσέλθουμε στο διάλογο από το σημείο που είχε διακοπεί τον Ιούλιο του 2017. Αν και η άλλη πλευρά έχει την ίδια αποφασιστικότητα και την ανάλογη με εμάς ειλικρίνεια και εφόσον προχωρήσουμε στη βάση του Πλαισίου που ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών έθεσε, με στόχο την κατάκτηση για όλους τους Κύπριους ενός κανονικού – φυσιολογικού κράτους, όπως ο ίδιος χαρακτηριστικά ανέφερε, τότε «Ναι», μπορούμε να ελπίζουμε πως σύντομα θα έχουμε μια αίσια κατάληξη της μακρόχρονης περιπέτειας στην οποία ο Κυπριακός Ελληνισμός υποβάλλεται για σχεδόν μισό αιώνα.

Από την πατρίδα μας ποτέ δεν έλειψαν οι δοκιμασίες, ο πόνος και η πίκρα. Αναρίθμητα χρόνια και αιώνες πληρώνουμε βαρύ το τίμημα της Ιστορίας και της γεωγραφικής μας θέσης. Αποτελεί, όμως, εξίσου αλήθεια πως σε αυτό τον τόπο ποτέ δεν σταματήσαμε τον αγώνα για την ιστορική μας συνέχεια και την αποκατάσταση του κοινωνικού μας ιστού. Δεν πάψαμε ποτέ να πιστεύουμε πως μπορούμε με σύνεση, αποφασιστικότητα, επιμονή και υπομονή να δημιουργήσουμε ξανά συνθήκες επανένωσης της πατρίδας μας και ειρηνικής συμβίωσης όλων των νομίμων κατοίκων της.

Είναι ακριβώς για αυτούς τους λογούς που είμαστε αποφασισμένοι να εξαντλήσουμε κάθε περιθώριο προκειμένου να τερματιστεί η σημερινή απαράδεκτη κατάσταση πραγμάτων. Το χρωστάμε στον τόπο μας. Το χρωστάμε στις μελλοντικές γενεές. Αυτό θα αποτελέσει και το καλύτερο μνημόσυνο για τη ζωή και το έργο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.

Αιωνία του η μνήμη.