Η θέση της ελληνικής μυθολογίας στην εκπαίδευση

Αφορμή για να γράψω αυτό το σημείωμα μου έχει δώσει ένα βιβλίο που πήρα σαν χριστουγεννιάτικο δώρο: τον κατάλογο των πινάκων και των γλυπτών της Συλλογής Ανδρέα Πίττα με μυθολογικά θέματα. Ένας εντυπωσιακός τόμος 453 σελίδων, πλούσια εικονογραφημένος, με περιγραφές και σχόλια γραμμένα από ειδικούς, για την πλούσια συλλογή έργων τέχνης του φιλότεχνου -φιλόμουσου συμπατριώτη μας γιατρού και μεγαλοεπιχειρηματία που ζει και εργάζεται αθόρυβα στη Λεμεσό. Σκοπός του σημειώματός μου δεν είναι να παρουσιάσω τον τόμο της Συλλογής, γιατί δεν είμαι ειδικός πάνω σε θέματα νεώτερης τέχνης της μετά Χριστόν εποχής. Ελπίζω αυτό να γίνει από ειδικούς τεχνοκρίτες και να δημοσιευθεί και στον εγχώριον Τύπο, για να γίνει γνωστό το εύρος και η σημασία της προσφοράς του συλλέκτη στον Ελληνικό πολιτισμό, μέσω της συλλογής έργων τέχνης. Είναι γνωστή ήδη η προσφορά του στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας σε πολλούς άλλους τομείς. Η συλλογή έργων νεώτερης τέχνης (κυρίως πινάκων) με παραστάσεις από την ελληνική μυθολογία υπήρξε για τον συλλέκτη θέμα παιδείας και πίστης στη συμβολή της ελληνικής μυθολογίας στον παγκόσμιο πολιτισμό, κυρίως αυτόν που αποκαλούμε «ευρωπαϊκό πολιτισμό». Ο ίδιος, σε μια λακωνική εισαγωγή στο βιβλίο αναφέρει: «Δεν μπορώ να προσδιορίσω πόσο μεγάλη ήτο και είναι για μένα η σημασία της ελληνικής μυθολογίας. Γνωρίζω μόνον ότι με καταγοήτευε και εξακολουθεί να με καταγοητεύει η ανάγνωση του Ομήρου και του Ησιόδου». Αυτά από έναν Κύπριο γιατρό-επιχειρηματία, γεννημένο στην Κύπρο, όπου ο μύθος ζει ακόμη στην Πέτρα του Ρωμιού και στην Παλαίπαφο. 

Από μικρό παιδί του δημοτικού σχολείου με εντυπωσίαζε και με γοήτευε η μυθολογία, ο Τρωϊκός πόλεμος, οι περιπέτειες του Οδυσσέα, η θυσία του Αβραάμ. Η επαφή με τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς στο Γυμνάσιο αποτελούσε μια φυσιολογική συνέχεια, γιατί μου ήσαν γνώριμες οι μορφές των ηρώων του Ομηρικού έπους και των Πλατωνικών διαλόγων που είχαν σχέση με τη θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων. Σαν νεαρός αρχαιολόγος εξοικειώθηκα ακόμη πιο πολύ με το Δωδεκάθεο του Ολύμπου και τις παραστάσεις στην αρχαία τέχνη. 

Στις επισκέψεις μου στα μεγάλα μουσεία νεώτερης τέχνης (στο Λούβρο, στο Μητροπολητικό Μουσείο της Νέας Υόρκης ή στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου) δεν δυσκολευόμουν να ταυτίσω τα θέματα των ζωγραφικών πινάκων της Ευρώπης της περιόδου της Αναγέννησης. Κι όταν προσπάθησα να γνωρίσω έργα των μεγάλων ποιητών της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης, με τη βοήθεια της Γαλλίδας συζύγου μου, δεν βρέθηκα μπροστά σε άγνωστους κόσμους. 

Αν οι Έλληνες συγγραφείς της κλασικής Ελλάδας δέχονταν με περηφάνεια ότι η δική τους συμβολή αποτελούσε «ψυχία από την πλούσια τράπεζα του Ομήρου» και αν η ευρωπαϊκή διανόηση οφείλει χρέος μέγιστον στην αρχαία Ελλάδα μέσω Ρώμης, τότε η σημασία της γνώσης της μυθολογίας στην παγκόσμια παιδεία γενικά, είναι ευνόητη. 
Δεν θα επεκταθώ πάνω σ’ αυτό το θέμα, γιατί σκοπός μου δεν είναι να αποδείξω το αυτονόητο χρέος μας στον αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό. Το εγείρω μονάχα για να υπογραμμίσω το μέγα λάθος της υποτίμησης της μυθολογίας από την εκπαίδευση και τις καταστροφικές συνέπειες που έχει η άγνοιά της. 
Όταν πριν μερικές μέρες πληροφορήθηκα για τις καταστροφές που επέφερε στην Ελλάδα ο τυφώνας «Γηρυόνης», ρώτησα μαθητές του Γυμνασίου ποιος ήτο ο Γηρυόνης και κανείς δεν γνώριζε την ύπαρξή του. Παραστάσεις του βρέθηκαν στην Κύπρο και είναι βέβαια γνωστός από τους άθλους του Ηρακλή. Όταν το ανέφερα σε καθηγήτρια Γυμνασίου, μου είπε πως δεν την εκπλήσσει, γιατί μαθητής της απάντησε κάποτε ότι ο Απόλλωνας ήτο ομάδα ποδοσφαίρου της Λεμεσού. 
Ποιος φταίει; Η απάντηση εκπαιδευτικών με τους οποίους συζήτησα το θέμα ήτο ότι η μυθολογία δεν διδάσκεται πια στα σχολεία μας. Αρνούμαι να το δεχτώ και παρακαλώ θερμά το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού να πληροφορήσει όλους μας ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, γιατί αυτό θα αποτελούσε φρικτό πλήγμα για την παιδεία. Η ελληνική μυθολογία αποτελεί σημαντικό μέρος της κληρονομιάς μας κι αν δεν την διατηρήσουμε εμείς οι νεοέλληνες και δεν την κάνουμε κτήμα της παιδείας μας θα είμαστε αξιοκατάκριτοι. 

Βάσος Καραγιώργης   

Πηγή: www.philenews.com