Η αγιογραφική Σχολή της Μονής του Αγίου Ηρακλειδίου

Κωστής Κοκκινόφτας
Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου

Εξέχουσα θέση στην ιστορία της αγιογραφικής τέχνης στην Κύπρο, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, κατέχει η λεγόμενη Σχολή της Μονής του Αγίου Ηρακλειδίου, τα μέλη της οποίας, από τις αρχές του 18ου αιώνα έως και τις πρώτες δεκαετίες του 19ου, είχαν πλουσιότατη παραγωγή εικόνων και τοιχογραφιών, και επιχρύσωσαν και φιλοτέχνησαν αρκετά εικονοστάσια σε ναούς του νησιού. Aνάμεσά τους περιλαμβάνονται οι Mοναχοί Iωαννίκιος, Φιλάρετος, Λαυρέντιος, Nεκτάριος, Δοσίθεος, Φιλόθεος, Φιλάρετος ο νεότερος, Nικόδημος, Aυξέντιος, Iγνάτιος, Λαυρέντιος ο νεότερος, Λεόντιος και Χρύσανθος, με τους δύο τελευταίους να εξακολουθούν να ζωγραφίζουν μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα.

Ωστόσο, παρά τη μεταξύ τους σύνδεση ως δασκάλων με μαθητές, ορισμένοι από τους ανωτέρω αγιογράφους δεν είναι βέβαιο ότι υπήρξαν μέλη της Αδελφότητας της Μονής, όπως οι Ιωαννίκιος και Νεκτάριος, οι οποίοι υπογράφουν ή αναφέρονται ως Πρωτοσύγκελλοι της Αρχιεπισκοπής. Για παράδειγμα, όπως θα γίνει λόγος στη συνέχεια, ο Ιωαννίκιος (υπογράφει ως Iεροδιάκονος – Iερομόναχος – Πρωτοσύγκελλος) ανέδειξε τρεις μαθητές, τους Φιλάρετο τον πρεσβύτερο (Iεροδιάκονος – Iερομόναχος), Λαυρέντιο (Mοναχός – Ιερομόναχος) και Νεκτάριο (Iεροδιάκονος – Iερομόναχος, αναφέρεται και ως Πρωτοσύγκελλος), ο οποίος μαθήτευσε και στον αυτάδελφό του Φιλάρετο, δάσκαλο επίσης των Δοσιθέου (Mοναχός – Iερομόναχος) και Φιλοθέου (Mοναχός – Iερομόναχος – Πρωτοσύγκελλος). Ο Νεκτάριος ανέδειξε έξι μαθητές (!), τους Φιλάρετο τον νεότερο (Mοναχός – Iεροδιάκονος – Iερομόναχος – Πρωτοσύγκελλος), Λεόντιο (Mοναχός – Iεροδιάκονος – Iερομόναχος – Aρχιμανδρίτης), Νικόδημο (Iεροδιάκονος – Iερομόναχος), Αυξέντιο (Mοναχός) και Λαυρέντιο τον νεότερο (Iεροδιάκονος – Iερομόναχος – Aρχιμανδρίτης – Σύγκελλος, αναφέρεται ως μαθητής και του Λεοντίου), ενώ δίδαξε και τον προαναφερθέντα μαθητή του Φιλαρέτου του πρεσβυτέρου, Φιλόθεο.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ…

Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα 4 Μαρτίου 2019