Πρωτοψάλτης Αγίου Κασσιανού Αλέξανδρος Παπαχριστοδούλου (1918-†2010)

Γεννημένος στα 1918, στα ενενήντα του τώρα, ψάλλει όπως όταν ήταν τριάντα χρόνων. Από το Έξω Μετόχι, γιος του παπά του χωριού, έμαθε τα εκκλησιαστικά γράμματα μικρός, διδάχτηκε τη βυζαντινή μουσική από τον μ. Νικόλα Νικολαϊδη, που διετέλεσε επίσης ψάλτης του αγίου Κασσιανού, πήγε στο Στυλιανό Χουρμούζιο να εξετάσει αν χρειάζεται να προχωρήσει στη μουσική κι ο μεγάλος εκείνος τότε αποφάνθηκε πως ήταν ήδη φτασμένος ψάλτης και δεν χρειαζόταν άλλα μαθήματα.
Ανέβηκε στο ψαλτήρι στην ηλικία των δεκαπέντε χρόνων με πρώτο διορισμό στην Κυθρέα, ύστερα ακολούθησε η Λευκωσία, κι από τότε που διορίστηκε στον Άγιο Κασσιανό, από το 1949-50 έμεινε άρρηκτα δεμένος με το ναό.

Είχε αγάπη μεγάλη στην ψαλμωδία κι όπου άκουγε καλό ψάλτη έτρεχε να τον παρακολουθήσει, ν’ ακούσει ωραίες θέσεις και να τις γράψει στη μνήμη του, για να τις δοκιμάσει και να τις υιοθετήσει κι ο ίδιος. Ο ίδιος πάντα προσπαθεί να αποδώσει το νόημα των ψαλμών και να τονίσει ανάλογα το κείμενο, γι’ αυτό και ρωτά και προβληματίζεται.

Η φωνή του συνεχίζει να είναι νεανική παρά τα τόσα χρόνια του, και ψάλλει με όλη τη δύναμη και την καρδία του ευφραίνοντας τους πιστούς, που να τον ακούν, δεμένοι κι αυτοί μαζί του τόσα χρόνια.

Ιδιαίτερη αγάπη του το Δύναμις ΄Αγιος ο Θεός, τα Χερουβικά και τα \’Αξιον Εστί. Τη Μεγάλη Βδομάδα συγκινεί με το Δοξαστικό της Κασσιανής, το Εξέδυσάν με τα Ιμάτιά μου και το Σε τον Αναβαλλόμενον το Φως.

Τόσα που υπέστη από τους Τούρκους η ενορία και η εκκλησία του Αγίου Κασσιανού και ο κύριος Αλέξανδρος δεν την εγκατέλειψε. Ουδέποτε απουσίασε από λειτουργία. Ικανός εκτελεστής και προπάντων καλλίφωνος και μεγαλόφωνος, σεμνός και περήφανος για τη φωνή και την τέχνη του, αποτελεί το σπάνιο δείγμα του ψάλτη των παλιών καιρών, του ευεργετημένου από το Θεό με δυνατή φωνή και σπάνιου εκτελεστή με τη δική του επιμέλεια.

Του Φιλόλογου Στέλιου Παπαντωνίου

*Ο Αλέξανδρος Παπαχριστοδούλου κοιμήθηκε την Κυριακή, 18 Ιουλίου 2010 και η Εξόδιος Ακολουθία τελέστηκε την Τρίτη, 20 Ιουλίου 2010. 

Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα 21 Ιουλίου 2010

*************************

ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ

Κυριακή 18 Ιουλίου 2010  (Διαβάστηκε στις 20 Ιουλίου 2010)

Αλησμόνητε Αλέξανδρε,
λίγες είναι οι μέρες αφ’ ότου σε τιμήσαμε όσο λιτά μπορούσαμε
για την εξηντάχρονη προσφορά σου στην εκκλησία μας,
τον αγαπημένο και προστάτη σου άγιο Κασσιανό.

Με την τέχνη και τη φωνή σου
σφράγισες τις ζωές όλων όσοι πέρασαν από αυτή τη γειτονιά
και η μνήμη σου μένει ανεξίτηλη, γιατί, όσο περνά ο χρόνος,
σ’ όποια εκκλησία κι αν βρεθούμε,
καταλαβαίνουμε τώρα την αξία σου, γιατί ήσουν ο τέλειος ψάλτης.

Καλλίφωνος, με δυνατή φωνή,
μεγαλοπρεπής στις αναγνώσεις και στις εκτελέσεις της βυζαντινής μουσικής,
άψογος από κάθε άποψη,
πραγματικό θεμέλιο στη θεία λειτουργία,
να κρατάς γερά με τη φωνή και το βυζαντινό ύφος σου κάθε τελετουργία,
από τον εσπερινό ως τη θεία λειτουργία,
από τα μυστήρια ως τη μεγάλη βδομάδα
που άνοιγες τη φωνή και την καρδιά σου και συγκινούσες το εκκλησίασμα.

Δεν βρίσκονται σήμερα εύκολα οι ψαλτάδες που να ξέρουν να διαβάζουν
με το δικό σου ρυθμό και δύναμη τις προφητείες
ή να απαγγέλλουν αποστόλους,
να εκτελούν το δύναμις στο άγιος ο θεός
και προπάντων τα χερουβικά,
στα οποία φαινόταν η τέχνη σου κι η δύναμη της φωνής σου.

Μεγαλώσαμε μαζί σου,
έτσι που να μη δεχόμαστε εύκολα ψαλμωδίες άτεχνες.
Οποιοδήποτε εκκλησιαστικό άκουσμά μας είναι πλέον συνδεδεμένο μαζί σου,
κι η κριτική μας απέναντι στους άλλους ψάλτες είναι πάντα αυστηρή.

Θεωρούμε τους εαυτούς μας ευτυχείς,
γιατί γνωρίσαμε την ψαλμωδία έτσι όπως εσύ την εκτελούσες,
να εκφράζεις τον πόνο και τη θλίψη,
την παράκληση και την ικεσία,
το δοξολόγημα και τον αίνο,
τη χαρά και την ελπίδα και την πίστη στην αγία Τριάδα.

Ο άγιος Κασσιανός,
όσο φτωχός κι αν είναι και ήταν υλικά,
άλλο τόσο πλούσιος ήταν στην πνευματική χαρά που χάριζε στους πιστούς
που παρακολουθούσαν εδώ τη θεία λειτουργία,
χάρη σ’ εσένα, την τέχνη, τη φωνή και την ακριβή εκτέλεσή σου.

Εζησες μαζί μας όλη όσα υπέστη η εκκλησία και η γειτονιά
τον αγώνα της ΕΟΚΑ, τις επιθέσεις των Τούρκων,
τη φυγή από τη γειτονιά για λίγο καιρό,
και προπάντων την βάρβαρη τουρκική εισβολή
με το φόβο να κλείσει για πάντα ο ναός του Κυρίου.

Εσυ πάντα στην πρώτη γραμμή,
να μην απουσιάζεις από την εκκλησία,
να νιώθεις χρέος σου τον αγώνα στο ψαλτήρι
μόνιμα στη θέση σου, ατάραχος στο καθήκον.

Γι΄ αυτό σε εκτιμήσαμε,
γιατί ένιωσες τον άγιο Κασσιανό δικό σου
και προστάτη και συμπαραστάτη σου στη ζωή.

Πιστεύουμε ακράδαντα πως τώρα που θα τον βρεις στον ουρανό,
θα του ψάλλεις με θέρμη το απολυτίκιό του,
κι εκείνος θα πρεσβεύσει στον πανάγαθο θεό
να σε αναπαύσει εν χώρα ζώντων και δικαίων,
όπως σου αξίζει.

Εκ μέρους της εκκλησιαστικής επιτροπής καταθέτουμε αυτό το στεφάνι
ως ελάχιστο φόρο τιμής
στον άνθρωπο που έψαλλε για εξήντα χρόνια στην εκκλησία μας
Αιωνία σου η μνήμη!

Εκ μέρους της Εκκλησιαστικής Επιτροπής Αγίου Κασσιανού