Η Αγιά Σοφιά στη Λευκωσία

Η Αγιά Σοφιά στη Λευκωσία, είναι το μεγαλοπρεπέστερο κτίριο των χρόνων της Φραγκοκρατίας, ορατό από ‘ποιαδήποτε κατεύθυνση κι αν αντίκριζε κανείς την πόλη τα παλιά χρόνια. Είναι πράγματι επιβλητικό το ύψος του ναού, όπως και το ύψος των δύο μιναρέδων που τον συνοδεύουν (84μ. ο ψηλότερος), τους οποίους πρόσθεσαν οι Τούρκοι αργότερα.

Στη θέση που είναι τώρα κτισμένος ο φράγκικος αυτός ναός, ήταν πρωτύτερα κτισμένος μικρός ναός με το ίδιο όνομα.

Η παράδοση αναφέρει ότι ο μικρός εκείνος ναός κτίστηκε με τη φροντίδα της αυτοκράτειρας του Βυζαντίου Θεοδώρας, η οποία είχε πατέρα Κύπριο. Αυτή έπεισε τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό να κτίσει στη Λευκωσία το μικρό εκείνο εκκλησάκι και να του δώσει το ίδιο όνομα που έδωσε στον περίφημο ναό της Αγίας Σοφίας στην Πόλη.

Στα 1209 μ.Χ. που κυβερνούσαν το νησί μας οι Φράγκοι, πήραν την απόφαση να χαλάσουν τον παλιό ναό και στη θέση του να κτίσουν καινούργιο και να του δώσουν το ίδιο όνομα.

Το μεγάλωμα του ναού

Οι Φραγκοπαπάδες πίστευαν ότι μπορούσαν να φραγκέψουν τους Κύπριους. Κι ένα μέσο για να πετύχουν το σκοπό τους, ήταν το μεγάλωμα της Αγίας Σοφίας, που έπρεπε να ‘ναι μεγάλη σαν εκείνη της Πόλης που την έλεγαν “Μεγάλη Εκκλησία” και οι Κύπριοι είχαν ακούσει πολλά για κείνην και την θαύμαζαν. Τέτοια μεγάλη εκκλησία σαν εκείνη της Πόλης, θα μπορούσε να τραβήξει τους Κυπρίους και σιγά- σιγά να τους φραγκέψει.

Το κτίσιμο του ναού άρχισε στα 1209 και τέλειωσε στο 1232 σε ρυθμό Γοτθικό, αδιάφορο αν είχε βυζαντινό όνομα. Το μάκρος του είναι 70 μέτρα και το πλάτος του 40 μέτρα.

Μια άλλη παγίδα που έστησαν οι φραγκοπαπάδες στο ναό της Αγίας Σοφίας ήταν η εξής: Στις πόρτες του ναού τοποθετούσαν έκθετα παιδιά, τα οποία οι φραγκοπαπάδες τα μεγάλωναν, τα μάθαιναν τη διδασκαλία του Πάπα και τα προμήθευαν με ένα έγγραφο ότι τάχα είναι ελεύθεροι πολίτες και όχι δούλοι σαν τους άλλους Κυπρίους. Ήταν κι αυτός ένας τρόπος να πετύχουν την εξάπλωση της παπικής διδασκαλίας ανάμεσα στους Ορθοδόξους Κυπρίους, γιατί μπορούσε ένας Κύπριος να είναι ίσος με έναν Φράγκο, δηλαδή ελεύθερος πολίτης, θυσιάζοντας την ορθόδοξη πίστη του.

Όμως, όλες αυτές οι προσπάθειες κι όλες οι πανουργίες των φραγκοκαλόγηρων απέτυχαν, γιατί οι Κύπριοι προτιμούσαν να υποφέρουν οτιδήποτε, αλλά να μην προδώσουν την πίστη τους.

*Πηγή πληροφοριών: “Ιστορικοί τόποι εντός των Τειχών της Λευκωσίας”, Ν. Κληρίδη. (Εφημερίδα Πολίτης, 12 Σεπτεμβρίου 2011).