Νεολιθική περίοδος Β΄

Η επόμενη φάση του νεολιθικού πολιτισμού της Κύπρου παρουσιάζει χρήση της κεραμικής, μιας σημαντικότατης ανακάλυψης για τον άνθρωπο. Ο κυριότερος οικισμός αυτής της περιόδου που ξεκινά από το 4500 και διαρκεί μια χιλιετία είναι η Σωτήρα της επαρχίας Λεμεσού, ενώ υπάρχουν άλλες 30 τοποθεσίες της ίδιας περιόδου.

Τι συνέβη στο ενδιάμεσο διάστημα των σχεδόν 1500 ετών μεταξύ ακεραμικής και κεραμικής νεολιθικής περιόδου είναι ένα μυστήριο. Ίσως φυσικές καταστροφές όπως επιδημίες, πείνα κ.τ.λ. να συνέτειναν στη δραματική μείωση του πληθυσμού και να μην είναι εύκολα ανιχνεύσιμη η παρουσία ανθρώπων. Ό,τι όμως και να έχει συμβεί, φαίνεται πως στο δεύτερο μισό της 5ης π. Χ. χιλιετίας έχουμε άφιξη αποίκων.

Στον οικισμό της Σωτήρας έχουμε περίπου 50 κατοικίες που αποτελούνται από ένα δωμάτιο, με εστία στη μέση, κτιστούς πάγκους κατά μήκος των τοίχων και ενδιάμεσους τοίχους που υποδιαιρούν το χώρο. Το κάθε σπίτι ήταν αυτόνομο, δεν ακουμπούσε δηλαδή στα διπλανά του, είχε σχετικά λεπτούς τοίχους και η κάτοψη ήταν κατά το μάλλον ή ήττον τετράγωνη με αποστρογγυλεμένες γωνίες. Υπάρχουν φυσικά άλλες τοποθεσίες της ίδιας περιόδου όπως ο Άγιος Επίκτητος – Βρύση, όπου οι κατοικίες είναι υπόγειες. Στη Φιλιά παρουσιάζονται επίσης παρόμοιες κατασκευές, όμως η χρήση τους είναι αβέβαιη.

Το σπουδαιότερο χαρακτηριστικό της Νεολιθικής Β΄ περιόδου είναι η κεραμική. Μπορεί μάλιστα να διακριθεί σε δυο εργαστήρια, αυτό της νότιας Κύπρου με τη «χτενιστή» διακόσμηση των αγγείων και αυτό της βόρειας στο οποίο η διακόσμηση είναι κοκκινωπή πάνω σε υπόλευκη επιφάνεια και παρουσιάζει ποικιλία γεωμετρικών μοτίβων.

Δρ. Ανδρέας Δημητρίου