Τα χωριά του κόκκινου πηλού στην οροσειρά του Τροόδους Φοινί, Άγιος Δημήτριος και Καμινάρια

Κωστής Κοκκινόφτας

Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΠΗΛΟΥ ΣΤΗΝ ΟΡΟΣΕΙΡΑ ΤΟΥ ΤΡΟΟΔΟΥΣ

ΦΟΙΝΙ, ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΙ ΚΑΜΙΝΑΡΙΑ

Η παλαιότερη μαρτυρία, που έχουμε υπόψη για την ύπαρξη των χωριών Φοινί, Άγιος Δημήτριος και Καμινάρια, αφορά στον Άγιο Δημήτριο και ανάγεται στα μέσα του 15ου αιώνα, οπότε, σύμφωνα με τον μεσαιωνικό χρονικογράφο Φλώριο Bουστρώνιο, ο Φράγκος βασιλιάς Iάκωβος B΄ παραχώρησε, μεταξύ των ετών 1460-1473, αριθμό χωριών και τα εισοδήματά τους σε διάφορους ευγενείς. Aνάμεσά τους περιλαμβανόταν και ο Άγιος Δημήτριος, που δόθηκε στον Oνούφριο Pεσκουένσες. Tο χωριό αναφέρεται επίσης σε έγγραφο των χρόνων της Βενετοκρατίας, του έτους 1523, όπου σημειώνεται ότι ανήκε τότε, μαζί με τα Πάνω και τα Kάτω Kαμινάρια και άλλα γειτονικά χωριά, στη λεγόμενη Mαραθάσα του κόμη της Έδεσσας. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση των κατοίκων, τα δύο Καμινάρια βρίσκονταν στις τοποθεσίες «Όρπολη» και «Κτίστης», από όπου, για άγνωστο λόγο, σε μεταγενέστερο χρόνο μετακινήθηκαν στη σημερινή τοποθεσία τους. Η ονομασία τους οφείλεται στα πολλά μικρά καμίνια, που υπήρχαν στα παλαιότερα χρόνια στην περιοχή και που χρησίμευαν, για να εξάγεται πίσσα από τη ρητίνη των πεύκων. Αυτή δε του Αγίου Δημητρίου είναι βέβαια αγιώνυμη και προέκυψε από την ομώνυμη εκκλησία, η οποία, ανακατασκευασμένη, υπάρχει μέχρι τις μέρες μας.

Για το Φοινί δεν σώζεται οποιαδήποτε αναφορά κατά την ίδια περίοδο και η πρώτη επιβεβαιωμένη μαρτυρία για την ύπαρξή του εμφανίζεται στην αδημοσίευτη οθωμανική απογραφή του έτους 1572. Από σχετική επί μέρους μελέτη του Καταστίχου με την ανωτέρω απογραφή πληροφορούμαστε ότι το Φοινί ανήκε, μαζί με άλλα 28 χωριά, στο κατηλλίκι της Αυδήμου, μία από τις δώδεκα διοικητικές περιφέρειες, στις οποίες είχε διαχωριστεί τότε η Κύπρος. Όπως αναφέρεται, σε αυτό διέμεναν δώδεκα ενήλικες άντρες, με έναν από αυτούς να είναι ανύπαντρος και δύο να είναι τυφλοί, πάσχοντες από μία νόσο των οφθαλμών ευρέως διαδεδομένη την εποχή αυτή, που προκαλούσε τύφλωση. Επρόκειτο δηλαδή για μία σχετικά μικρή και πτωχή κοινότητα, η οποία, προφανώς, είχε ιδρυθεί σε προηγούμενη περίοδο της κυπριακής ιστορίας, ίσως στα τελευταία χρόνια της Βενετοκρατίας. Είναι αξιοσημείωτο ότι, όπως σημειώνεται, στο ίδιο κατηλλίκι ανήκε και η Μονή των Αγίων Αναργύρων, που βρίσκεται στα γεωγραφικά όρια της κοινότητας.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ…