In memoriam Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου Β’

Του Πρέσβυ ε.τ. Δρος Ανδρεστίνου Ν. Παπαδόπουλου

Βλέποντας σας νοερά με τα μάτια της ψύχης μου, Μακαριώτατε, κλίνω ταπεινά το γόνυ μπροστά στο εύριζο αγλάισμα της Εκκλησίας της Κύπρου, Είχα το προνόμιο να σας γνωρίσω από κοντά, όταν τον Απρίλιο του 2008 σας πήρα μία συνέντευξη με θέμα την αναδιοργάνωση της Εκκλησίας της Κύπρου και την ανάγκη επίλυσης των προβλημάτων των πιστών, που δημοσιεύτηκε στο «The Cyprus Sun». Αργότερα, όταν έγραψα ένα άρθρο για το «Θρησκευτικό μονοπάτι της ειρηνευτικής διαδικασίας της Κύπρου» (Πολίτης της Κυριακής, 30 Ιουνίου 2019) ζήτησα την συνεργασία σας για την προβολή των θέσεων της Αρχιεπισκοπής, μια και εσείς μαζί με τον μουφτή Ταλίπ Αταλάι είσασταν οι πρώτοι θρησκευτικοί ηγέτες που πάνω από πέντε δεκαετίες εγκαθιδρύσατε μια επιτυχή σχέση εργασίας με την οποία συντάχθηκαν και οι αρχηγοί των Μαρωνιτών, Αρμενίων και Λατίνων, με Σουηικές διευκολύνσεις. Αυτές οι δύο περιπτώσεις και άλλες προσωπικές συναντήσεις για ανταλλαγή απόψεων πάνω σε θρησκευτικά, πολτικά, οικονομικά και άλλα θέματα μου έδωσαν την ευκαιρία να εκθέσω τον εαυτό μου στον τρόπο σκέψεως σας και να εκτιμήσω τις πολλαπλές αρετές της πολυσχιδούς προσωπικότητας σας και την εμβληματική μορφή σας. Τι να πρωτοθημηθώ; Το σπινθηροβόλο πνεύμα σας, την πολιτική και οικονιμική σκέψη, την διπλωματική ικανότητα, την φιλοπατρία, την μεταρρυθμιστική έφεση, την ευθικρισία, την αποφαστικότητα, την πραότητα του χαρακτήρα, το θάρρος την γνώμης, την προσήνεια, την συμπόνια, την κατανόηση, την ανθρωπιά με μία λέξη;

Οι στόχοι και τα όνειρα σας έγιναν πραγματικότης. Την εκπλήρωση της θείας Αποστολής της Εκκλησίας, που είναι η πνευματική καθοδήγηση του λαού μας την πετύχατε με την ίδρυση της θεολογικής Σχολής, την δίκαιη και ικανοποιητική μισθοδοσία του κλήρου και την βοήθεια που απλόχερα δώσατε στους δυσπραγούντας. Σαν θεματοφύλακας των Ελληνοχριστινικών ιδεωδών και αξιών οι παρεμβάσεις σας σε θέματα παιδείας ήταν ουσιαστικές, όπως, μεταξύ άλλων, μαρτυρούν οι χορηγίες υποτροφιών και οι φοιτητικές εστίες. Ο εκ παραδόσεως εθναρχικός ρόλος της Εκκλησίας σας οδήγησε στην λήψη θέσεων που θα εγγυώνται μια λειτουργική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού και θα διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα συμφέροντα όλων των Κυπρίων, ιδίως όμως την συνεχή παρουσία του Ελληνισμού στη γη των πατέρων του. Ο ενστερνισμός αυτών σας των θέσεων από τον λαό μας αποτελεί την πεμπτουσία του πνευματικού, πρωταρχικού, θεμελιώδους αγαθού του ανθρώπου, των δικαιωμάτων του, Η πείρα μας έδειξε ότι η δικαίωση των εθνικών αγώνων δεν επιτελείται με βιολογικό αυτοματισμό, αλλά με μια σειρά συνειδητών συμβολών.

Το μεγάλο σας όνειρο, όμως, και σκοπός της ζωής σας ήταν η ανασύσταση της Ιεράς Συνόδου, που στο παρελθόν αποτελείτο απο δεκατέσσερεις επισκοπές, που κατά την περίοδο των Λουζιανών ο Πάπας Αλέξανδρος Δ’ τις περιόρισε το 1260 μ.χ. σε τέσσερεις με την «Voula Cypria». Αυτό δημιούργησε κανονικά προβλήματα, που είχαν ως συνέπεια την ανάγκη σύγκλησης της γνωστής Μείζονος Συνόδου, με επακόλουθο την υποβάθμιση του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας της Κύπρου, σε πανορθόδοξο επίπεδο. Αυτό που για οκτώ αιώνες δεν τόλμησε κανείς Αρχιεπίσκοπος να διορθώσει το κάνατε εσείς με την γενναία σας απόφαση να αποκαταστήσετε την Ιερά Σύνοδο, σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά θέσμια, προσδίδοντας ξανά την αίγλη που αρμόζει στην αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου. Αφού την θωρακίσατε, την υπηρετήσατε με πολύ ζήλο, κάμνοντας μας μάρτυρες μιας λειτουργικής ζωής που αποδέσμευε την δύναμη των μυστηριών και την μεταλαμπάδευε στους πιστούς για την πραγμάτωση της κατά Χριστόν ζωής. Κατά το ιστορικό σας πέρασμα από την εφήμερη ζωή μας, ως ευλογημένο σκεύος της θείας Χάριτος και συνειδητός υπηρέτης της αποδείξατε ότι ενσανρκώνετε τα Ελληνοχριστιανικά ιδεώδη με τα οποία σας γαλούχησε ο μοναχικός βίος, γνώριζετε καλά τον ρόλο της Εκκλησίας στους αγώνες του Έθνους, έχετε εναργή συνείδηση των τρόπων συμβολής της Εκκλησίας στην κοινωνία και προσήλωση στην Ιερά Παράδοση και ότι εμφορείστε από χριστιανική αγάπη που πλουσιοπάροχα χαρίσατε στους συνανθρώπους σας που την είχαν ανάγκη. Ο πρωτοποριακός σας στοχασμός και η πνευματική σας ακτινιβολία καταύγασε το Εκκλησιαστικό μας στερέωμα, ενώ ο πόθος σας για ανανέωση και αναβάπτισμα στην κολυμπήθρα των Ορθόδοξων ναμάτων σας ανέδειξε ως χαλκέντερο Εκκλησιαστικό ηγέτη, που σαν αστραφτερό διαμάντι θα κοσμεί την ποιμαντορική μήτρα της Ορθοδοξίας εις το διηνεκές.

Σαν άνθρωπος πετύχατε την υπερχρονική σας επιβίωση, γιατί θηρεύατε την απλότητα, το μέτρο, το «μηδέν άγαν» και με αντιβολή και την σύνθεση που λειτουργούσαν αυτόματα μέσα σας καταλήγατε στην εναρμόνιση. Ενωτικό γνώρισμα του χαρακτήρα σας ήταν η ποικιλία, η διαφοροποίηση, η αντιμέτρηση, η σύγκριση, ο αγώνας, το «αειν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων», αλλά και η πειθαρχία στο χαλινό της ακριβής διακρίβωσης. Όλες οι ενέργειες σας συνδέονταν από τον ίδιο οργιαστικό ρυθμό της πνευματικής δημιουργίας, που αγκάλιαζε το μαιανδρικό σύνολο των πολλαπλών σας κινήσεων στα πολιτικά, κοινωνικά, πολτιστικά και άλλα πεδία. Όλα αυτά τα θέσατε στην υπηρεσία της Εκκλησίας και της Κύπρου κατά την διάρκεια μιας ανελικτικής πορείας που άφησε ανεξίτηλη την σφραγίδα της στην ιστορία του τόπου.

Τέλος, θα ήταν παράλειψη μου να μην αναφερθώ και στην εκπλήρωση ενός άλλου ονείρου και έργου ζωής που απέβλεπε στην απόκτηση ενός αξιοπρεπούς καθεδρικού ναού στην πρωτεύουσα, των περικαλλή Απόστολο Βαρνάβα. Ήταν θέλημα Θεού σ’αυτόν το ναό να γίνει η εξόδιος ακολουθία και η ταφή σας, την στιγμή που οι πιστοί έβλεπαν το Ορθόδοξο ράσο και την υποβλητική γενειάδα που εμπνέει σεβασμό, άκουγαν τους μυστικούς ήχους του θυμιατού και την συμβολική γλώσσα των τόνων της Βυζαντινής μουσικής, ενώ κατανυκτικά προσεύχονταν για την ανάπαυση της ψυχής σας.

Φεύγοντας, Μακαριώτατε, πήρατε μαζί σας την αγάπη του λαού σας και μας αφήσατε μια πλούσια παρακαταθήκη, που ανεξίτηλα σφράγισε την ζωή του  ποιμνίου σας, που τόσο αγαπήσατε και επάξια υπηρετήσατε. Με ένα δάκρυ και εγώ στα μάτια, επαναλαμβάνω το αιωνία σας η μνήμη.