Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας (Αργάκα)
******************
Στην Αγία Βαρβάρα είναι αφιερωμένο το καθολικό του μοναστηριού που βρίσκεται βόρεια του χωρίου Αργάκα 5 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη Χρυσοχού.
Η μονή άνηκε αρχικά στο πατριαρχείο Ιεροσολύμων και κατά την παράδοση στου Λατίνους.
Ήταν ναός τρίκλιτος – σώζονται στο σημερινό ναό που έχει ανακαινιστεί, το παλαιό ιερό και ο νότιος τοίχος ο οποίος έχει ενσωματωθεί στην παρούσα εκκλησία. Ο ναός ανακαινίσθηκε δυο φορές μετά από ζημιές που υπέστει λόγω πυρκαγιών και σεισμών. Από τις πρόσφατες ανασκαφές του τμήματος Αρχαιοτήτων η ίδρυση του μοναστηριού ανάγεται μεταξύ 8ου και 9ου αιώνα και λειτούργούσε μέχρι το 1821. Γύρω από το ναό υπάρχουν κελιά που φιλοξενούσαν τους τότε μοναχούς. Ο σημερινός ναός είναι αρκετά μικρός και λειτουργεί ως κοιμητηριακός ναός.
Ιστορικές πληροφορίες:
Όπως αναφέρει ο Λοϊζος Φιλίππου στη μηνιαία φιλολογική έκδοση «Πάφος, Γενάρης 1944, ένας από τους ανώτερους κληρικούς, μέχρι σήμερα άγνωστους που εθυσιάσθει το 1821 ήτο ο Ηγούμενος Σωφρόνιος της παρά της Αργάκας (Πάφου) Μονής της Αγίας Βαρβάρας, η οποία μέχρι σήμερα (1944) ανήκει στο πατριαρχείο Ιεροσολύμων».
Όπως αναφέρει η παράδοση ο ηγούμενος Σωφρόνιος ήταν τουρκομαθής και διετέλεσεν Ιμάμης επι 7 χρόνια στο τζάμι της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Κατά την Κυριακή του Πάσχα του 1821 όταν ετέλεσε την αναστάσιμον λειτουργία κλαίγοντας εξωμολογήθηκε στους κατοίκους της Αργάκας ότι για να γνωρίσει τα μυστικά της μουσουλμανικής θρησκείας έγινε ιμάμης της Αγίας Σοφίας και κατόπιν μετανόησε και επανήλθε την θρησκεία των πατερών τους.
Ο Ηγούμενος γνωστός ως «καλόγηρος» ήτο φιλόξενος και περιποιητικός. Όταν εζύμωνε έδιδε «βραστόν» εις όλους όσοι ευρίσκοντο στο Μοναστήρι του. Κατά τον τραγικόν Ιούλιον του 1821 εζητήθη εις Λευκωσίαν και δεν επέστρεψεν πλέον. Τα υπάρχοντά του διενεμήθησαν οι Αργακιώτες. Ενθυμούνται ότι είχε μεταξύ άλλων ένα «σεντούκι» γεμάτο με «πατεριμές» κ.α. Ένα χειρόγραφόν «Νομοκάνονα του» έδωσε εις το Κυπριακόν Μουσείον ο κ.Μιχαήλ Παπαχαραλάμπους εκ Πόλεως. Εις το κτηματολογικόν Κώδικα του Παναγίου τάφου σώζεται το ακόλουθο σημείωμα «εφονεύθη κατά την επανάστασιν των Ελλήνων και ο Ηγούμενος του εν Αργάκα Μετοχίου της Αγίας Βαρβάρας». Μετά τα γεγονότα του 1821 η Μονή παρήκμασε και ερημώθηκε. Τα κτήματα γύρω από τη Μονή εκτάσεως 1256 στρεμμάτων επωλήθησαν το 1952, μέρος αυτών δε, περιήλθε εις το Δασονομείο. Σήμερα στη Μονή σώζεται αγίασμα, το οποίο βρίσκεται σε μια τοποθεσία, τη λεγόμενη «βρυσίν του καλόγηρου». Όσα παιδιά έχουν δερματικό πρόβλημα πάνε και δροσίζονται με το αγίασμα και θεραπεύονται.
Η Αγία Βαρβάρα εθεωρείτο προστάτιδα κατά της επιδημίας της ευλογιάς και ειδικότερα για τα παιδιά , γι’ αυτό και ήταν άφθονα τα τάματα προς τη χάρη της. Ο λόγιος γιατρός Νεοκλής Κυριαζής κατέγραψε λαϊκή διήγηση, που αιτιολογούσε τα πιο πάνω, η Αγία ήταν εκπληκτικής ωραιότητας, γι’ αυτό και εθαυμάζετο από όλους, με αποτέλεσμα να παρακαλέσει τον Θεό να προσβληθεί από ευλογία, ώστε να αλλοιωθεί το πρόσωπο της και να μη ενοχλείται από τους θαυμαστές της. Σημειώνει ακόμη, ότι επιστέυετο από τον λαό πώς είχε ιαματική δύναμη για τις παθήσεις των οφθαλμών , γι’ αυτό και πολλοί ήσαν όσοι προσέτρεχαν στους ναούς, που ετιμώντο στο όνομα της, για να ζητήσουν τη μεσιτεία της και να προσευχηθούν για τη θεραπεία τους. Η Αγία θεωρείται, επίσης, προστάτιδα των μεταλλωρύχων. Η Αγία Βαρβάρα τιμάται πανηγυρικά στην Κύπρο από την Εθνική Φρουρά ως προστάτιδα του πυροβολικού.
