Η Μονή Κύκκου και η Κύπρος στο Αρχείο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων

Kωστής Kοκκινόφτας
Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου

Ένα από τα σημαντικότερα σε ιστορικά τεκμήρια και μεγαλύτερα σε αριθμό εγγράφων εκκλησιαστικά αρχεία του ευρύτερου Ελληνισμού είναι το Αρχείο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, το οποίο παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την Κύπρο, αφού διασώζει πολλά χειρόγραφα και λυτά έγγραφα, που σχετίζονται άμεσα με το νησί. Το Αρχείο διαχωρίζεται σε δύο διακριτά τμήματα, αυτό των χειρογράφων, τα οποία συγκεντρώθηκαν στην κεντρική Βιβλιοθήκη από τις Μονές και τις διάφορες υπηρεσίες του Πατριαρχείου στα τέλη του 19ου αιώνα, και αυτό των λυτών εγγράφων, των συσταχωμένων σε κώδικες επιστολών, καθώς και των εκατοντάδων καταστίχων, που έχουν επίκεντρό τους το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και τις δραστηριότητές του στην Παλαιστίνη και στο εξωτερικό, από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας και εξής.

Το πρώτο τμήμα του Αρχείου, αυτό των χειρογράφων, καταγράφηκε από τον χαλκέντερο βυζαντινολόγο Αθανάσιο Παπαδόπουλο – Κεραμέα, ο οποίος εξέδωσε σχετικό κατάλογο με το περιεχόμενό τους στο πεντάτομο έργο του «Iεροσολυμιτική Bιβλιοθήκη», που κυκλοφόρησε μεταξύ των ετών 1891 και 1915. Ο Κεραμέας δημοσίευσε επίσης ορισμένα κείμενα από τα ανωτέρω χειρόγραφα, τα οποία θεώρησε ιδιαιτέρως σημαντικά για την ιστορία του Πατριαρχείου και των ελληνικών γραμμάτων, στο επίσης πεντάτομο έργο του «Aνάλεκτα Iεροσολυμιτικής Σταχυολογίας», που εξέδωσε μεταξύ των ετών 1891 και 1898. Τα όσα περιλαμβάνει ο κατάλογος της «Ιεροσολυμιτικής Βιβλιοθήκης» αποτελούν για τους ερευνητές ένα πολύτιμο εργαλείο για το περιεχόμενο των χειρογράφων, που φυλάσσονται στο Πατριαρχείο. Πολλά από τα χειρόγραφα αυτά είναι κυπριακού ενδιαφέροντος, όπως κώδικες που ανήκαν στις συλλογές 27 τουλάχιστον Κυπρίων Αγιοταφιτών κληρικών, αλλά και Αρχιερέων του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Για παράδειγμα, ανάμεσά τους περιλαμβάνεται κώδικας, που περιέχει επιστολές προς τον Κύπριο Εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Νικομηδείας (1791-1821) Αθανάσιο Καρύδη.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ…

Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα: 25.09.2023