Ανάγκη πολυφωνίας και σεβασμού της διαφορετικότητας

Στην εποχή μας έχει ιδιαίτερα κατανοηθεί η ανάγκη διαλόγου μεταξύ των διαφορετικών ομάδων του Χριστιανισμού αλλά και μεταξύ  του Χριστιανισμού και των μεγάλων θρησκειών του κόσμου. Προκειμένου να συναντηθεί από κοινού ο Χριστιανικός κόσμος  και να διαλεχθεί, σε σχέση με τις υφιστάμενες δογματικές και άλλες διαφορές του, ιδρύθηκε το 1948 στο ΄Αμστερνταμ το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, στο οποίο συμμετέχουν μεταξύ άλλων 330 Εκκλησίες (η Καθολική εκκλησία συμμετέχει μόνο ως παρατηρητής).

Ο σκοπός και η γνησιότητα των κινήτρων του Συμβουλίου έχουν επανειλημμένα αμφισβητηθεί εκ μέρους κυρίως των Ορθοδόξων (γνωστές είναι οι απόψεις του καθηγητή Ανδρέα Θεοδώρου, οι θέσεις των μονών της κοινότητας Αγίου Όρους κ.ά.). Επιπρόσθετα σημαντικό βήμα αποτελεί και η άρση των αναθεμάτων που είχαν διατυπωθεί κατά τη διάρκεια του 1054 μεταξύ των δύο Εκκλησιών, Καθολικής και Ορθόδοξης. Η ιστορικής σημασίας απόφαση επιτεύχθηκε εννιά περίπου αιώνες μετά, και συγκεκριμένα το έτος 1965. Εκ μέρους της Καθολικής Εκκλησίας ο Πάπας Παύλος ΣΤ΄ και εκ μέρους της Ορθόδοξης ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας συμφώνησαν στην από κοινού αναίρεση των αναθεμάτων. Στη συνέχεια μετά και από την εκπεφρασμένη επιθυμία της πλειοψηφίας των μελών του Οικουμενικού Θρόνου στη συνεδρίαση της 27ης Νοεμβρίου του ιδίου έτους, ήρθησαν οι αποφάσεις Μιχαήλ Κηρουλαρίου, πάλαι ποτέ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Αργότερα, κατά τη διάρκεια της Β΄ Βατικάνειας Συνόδου, αναγνώστηκε κοινή ανακοίνωση των Εκκλησιών εκ μέρους του Καρδινάλιου Αυγουστίνου Μπία, με την οποία το ζήτημα αυτό έλαβε οριστικό τέλος. Βέβαια συναντήσεις εντεταλμένων μελών και των δύο Εκκλησιών, είτε σε επίπεδο επισκόπων ή και λαϊκών δεν έπαυσαν ποτέ να πραγματοποιούνται με σκοπό την κατανόηση των διαφορετικών και την επισήμανση των κοινών σημείων πίστεως μεταξύ των δύο μεγάλων κορμών του Χριστιανισμού. Παρόμοιες συναντήσεις πραγματοποιούνται από Ορθόδοξους και Καθολικούς με συνομιλητές μέλη προτεσταντικών Εκκλησιών ή και ομάδων. Ζητούμενο αποτελεί η οριοθέτηση των κοινών σημείων της πίστης και η αναζήτηση δράσεων για την βελτίωση της κοινωνίας των ανθρώπων, υπέρ ων Χριστός απέθανεν. Η Ορθόδοξη Εκκλησία συζητεί ανάμεσα σ’ άλλα με τους Παλαιοκαθολικούς, τους αντιχαλκηδόνιους και άλλους.

Επιπρόσθετα για τη συνάντηση των μεγάλων θρησκειών του κόσμου έχει δημιουργηθεί και λειτουργεί από την κοινότητα του Αγίου Αιγιδίου το «Παγκόσμιο Βήμα Θρησκειών», σε μια προσπάθεια να ασκηθεί κάποιου είδους πίεση για την επικράτηση ειρήνης μεταξύ ανθρώπων με διαφορετικά πολιτιστικά και θρησκειακά χαρακτηριστικά. Η τελευταία συνάντηση του Παγκόσμιου φόρουμ θρησκειών και πολιτισμών πραγματοποιήθηκε στις 16 – 18 Νοεμβρίου 2008 στην Κύπρο, με εκπροσώπηση 500 αντιπροσώπων από όλες τις θρησκείες του κόσμου.

Αλέξης Αλεξάνδρου
Δρ. Θεολογίας