Θεολογικά και άλλα θέματα

Τα μετόχια του Σινά στην Κύπρο

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ * * * Kωστής Kοκκινόφτας Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου Oι σχέσεις της Kύπρου με την Iερά Mονή της Aγίας Aικατερίνης του Σινά έχουν τις απαρχές τους στους πρώτους αιώνες της λειτουργίας της Mονής, όταν αρκετοί Kύπριοι εντάχθηκαν στην αδελφότητά της και με τον τρόπο της ζωής τους ή τα συγγράμματά τους έδωσαν έργο διαχρονικής αξίας. Σταδιακά, ανάμεσα στην Kύπρο και το Σινά, δημιουργήθηκε ένα πολύπλευρο πλέγμα σχέσεων, που είχε ισχυρές προεκτάσεις, ιδίως στους τομείς της τέχνης και της γεωκτησίας. Σημαντικό ρόλο στον τομέα αυτό [...]

25 Νοεμβρίου 2024 Εθνικά – Ιστορικά, Θεολογικά και άλλα θέματα Read more...

Ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ ἐν Εὐβοίᾳ ὁ νέος ἀσκητὴς

Πρωτοπρ. Μιχαὴλ Βοσκοῦ Ὁ εἰκοστὸς αἰώνας, ὁ αἰώνας τῶν δύο καταστροφικῶν παγκοσμίων πολέμων καὶ τῶν τόσων ἄλλων πολέμων καὶ συγκρούσεων, ὁ αἰώνας τῶν ἀθέων κομμουνιστικῶν καθεστώτων, ὁ αἰώνας τῆς ραγδαίας ἀνάπτυξης τῶν ἐπιστημῶν καὶ τῆς τεχνολογίας, ποὺ δημιούργησε στὸν ἄνθρωπο τὴν ψευδαίσθηση ὅτι εἶναι ἕνας μικρὸς “θεός”, ἀλλὰ καὶ ὁ αἰώνας τῆς μεγάλης πνευματικῆς κρίσης, ποὺ ἔθεσε ὑπὸ ἀμφισβήτηση ἀρχὲς καὶ ἀξίες αἰώνων, ἀνέδειξε χάριτι Θεοῦ ἀναρίθμητο πλῆθος ἁγίων. Ἐπαληθεύτηκε, τοιουτοτρόπως, μὲ τὸν καλύτερο τρόπο ὁ λόγος τοῦ Ἀπ. Παύλου: «οὗ δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις» (Ρωμ. ε’ [...]

22 Νοεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ «Λόγος εἰς τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου»

Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ «Λόγος εἰς τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου» (νεοελληνικὴ ἀπόδοση) Ἐὰν τὸ δένδρο ἀναγνωρίζεται ἀπὸ τὸν καρπό, καὶ τὸ καλὸ δένδρο παράγει ἐπίσης καλὸν καρπὸ (Ματθ. 7, 16. Λουκ. 6, 44), ἡ μητέρα τῆς αὐτοαγαθότητος, ἡ γεννήτρια τῆς ἀΐδιας καλλονῆς, πῶς δὲν θὰ ὑπερεῖχε ἀσυγκρίτως κατὰ τὴν καλοκαγαθία ἀπὸ κάθε ἀγαθὸ ἐγκόσμιο καὶ ὑπερκόσμιο; Διότι ἡ δύναμις ποὺ ἐκαλλιέργησε τὰ πάντα, ἡ συναΐδια καὶ ἀπαράλλακτη εἰκὼν τῆς ἀγαθότητος, ὁ προαιώνιος καὶ ὑπερούσιος καὶ ὑπεράγαθος Λόγος, ἀπὸ ἀνέκφραστη φιλανθρωπία κι᾽ εὐσπλαγχνία γιὰ χάρι μας ἠθέλησε νὰ περιβληθῇ [...]

21 Νοεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Λόγιοι και επιφανείς κληρικοί απο τα χωριά της Μητροπολιτικής Περιφέρειας Ταμασού και Ορεινής (19ος – 20ός αι.)

Kωστής Kοκκινόφτας Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου Tα χωριά της μητροπολιτικής περιφέρειας Tαμασού και Oρεινής ανέδειξαν στα νεότερα χρόνια (19ος-20ός αι.), για τα οποία σώζονται επαρκή στοιχεία, αρκετούς κληρικούς, οι οποίοι υπηρέτησαν σε εκκλησιαστικά αξιώματα, ή προσέφεραν πολύτιμες υπηρεσίες στους τομείς των ελληνικών γραμμάτων και των εθνικών αγώνων. Iδιαίτερη αναφορά γίνεται σε 24 από αυτούς, οι οποίοι διαδραμάτισαν σημαίνοντα ρόλο σε πολλές πτυχές της ιστορικής και πνευματικής διαδρομής του νησιού, αναπτύσσοντας αξιόλογη εκκλησιαστική, εθνική και κοινωνική δράση. Σε τελική ανάλυση, η μελέτη του βίου και των δραστηριοτήτων τους αναδεικνύει τη σημαντική [...]

18 Νοεμβρίου 2024 Εθνικά – Ιστορικά, Θεολογικά και άλλα θέματα, Ιστορία, Ιστορια - Πολιτισμος, Ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου Read more...

Ἡ κατήχηση τῶν πιστῶν ὡς διαρκὴς ποιμαντικὴ ἀνάγκη στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας

Πρωτ. Μιχαὴλ Βοσκοῦ Θεολόγου Τὸ εἰσαγωγικὸ μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι τὸ μυστήριο τῆς βαπτίσεως, διὰ τοῦ ὁποίου γινόμαστε μέλη τοῦ ζῶντος Σώματος τοῦ Χριστοῦ, τῆς ἁγίας Του Ἐκκλησίας, καὶ ἀποκτοῦμε τὴν δυνατότητα νὰ μετέχουμε καὶ στὰ λοιπὰ ἐκκλησιαστικὰ μυστήρια μὲ ἐπίκεντρο καὶ ἀποκορύφωμα τὸ μέγα μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Μέχρι τὸν 4ο αἰ. οἱ ἄνθρωποι βαπτίζονταν κατὰ κύριο λόγο σὲ ὥριμη ἡλικία, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἤδη ἀπὸ τὶς σελίδες τῆς Καινῆς Διαθήκης συνταντοῦμε καὶ περιπτώσεις νηπιοβαπτισμοῦ. Μέχρι τότε, λοιπόν, τοῦ μυστηρίου τῆς βαπτίσεως προηγεῖτο τριετὴς κατήχηση ἀπὸ τὸν ἐπίσκοπο [...]

18 Νοεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα Read more...

Το Σαρανταλείτουργο

Τεσσαρακονταλείτουργον ή κοινώς Σαρανταλείτουργο, είναι η επί σαράντα συνεχόμενες μέρες τέλεση της Θείας Λειτουργίας, δηλαδή προσφορά της Θείας Ευχαριστίας, υπέρ ζώντων και κεκοιμημένων. Αυτό τελείται, συνήθως, κατά την περίοδο των σαράντα ημερών της Νηστείας των Χριστουγέννων. Το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι η αναίμακτη συνέχεια της θυσίας του Θεανθρώπου επί του Σταυρού στο Γολγοθά. Αυτή η θυσία, που προσφέρεται κατά τη Θεία Λειτουργία, δεν είναι μόνο λατρευτική και ευχαριστήρια, ικετευτική και πρεσβευτική, αλλά συγχρόνως και θυσία ιλασμού, «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον» (Βλ. Ματθ. κστ΄, 28. Μάρκ. ιδ΄, 24. [...]

15 Νοεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος Βελιτσκόβσκυ

Διακόνου Ἀνδρέα Ματέι Ὁ Ἅγιος Παΐσιος Βελιτσκόβσκυ, γνωστός καί ὡς Παΐσιος ἁπό τό Νεάμτς (1722-1794), ἦταν ἕνας ἀπό τούς πιό σημαντικούς πνευματικούς πατέρες τοῦ 18ου αἰῶνα, ὁ ὁποῖος ξεκίνησε ἕνα κίνημα πνευματικῆς ἀναγέννησης και ἀναζωογόνησης τοῦ ὀρθόδοξου μοναχισμοῦ, βασισμένο στήν ἐπιστροφή στούς νηπτικούς Πατέρες τῆς Φιλοκαλίας καί στήν πρακτική τῆς νοερᾶς ἤ καρδιακῆς προσευχῆς τοῦ Ἰησοῦ. Αὐτό τό κίνημα εἴχε εὐρεία πολιτιστική καί ἠθική ἀπήχηση τόσο στή Ρωσία ὅσο καί στίς Ρουμανικές Χῶρες. (περισσότερα…)

14 Νοεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα Read more...

Ἰωάννου του Χρυσοστόμου, Είς τὸ «Ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» (Β΄ Κορ. 12, 9)

Ὅτε τὸν παναρμόνιον τουτονὶ κόσμον ἐξ ἀρχῆς ἔπλαττεν ὁ Θεὸς, θαύματα ἐπὶ θαύμασιν εἰργάσατο, οὐ νόμῳ φύσεως δουλεύων, ἀλλ' ἐξουσίᾳ δυνάμεως πάντατεκταινόμενος. Οἷόν τι λέγω· Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. Εἶδες τάξιν καὶ ἀκολουθίαν; Πρότερον τὸν ὄροφον, καὶ τότε τὸ ἔδαφος. Ὅπερ γὰρ εἶπον, οὐ νόμῳ φύσεως ἐδούλευεν, οὐδὲ τάξει τέχνης, ἀλλ' ἐξουσίᾳ δυνάμεως. Εἱστήκει ἡ στέγη, καὶ τὸ ἔδαφος οὐκ ἐφαίνετο· ἡ γὰρ δύναμις τοῦ ἐργαζομένου πάντα διεκράτει. Ἐρώτησον τὸν αἱρετικόν· Εἰπέ μοι, πῶς ἡ στέγη ἐγένετο, καὶ τὸ ἔδαφος οὐχ ὑπέκειτο; εἰπέ μοι τὸν λογισμὸν, εἰπέ μοι τὸν τρόπον. Ἀλλὰ σιγᾷς, καὶ πίστει σεαυτῷ παραχωρεῖς.  Ποίας ἄξιος εἶ συγγνώμης, τὰ μὲν κοσμικὰ καὶ ἐπίγεια τῇ πίστει σεαυτῷ παραχωρῶν, τὰ δὲ θεῖα καὶ ἐπουράνια περιεργαζόμενος καὶ πολυπραγμονῶν; Ἐποίησε τὸν οὐρανὸν [...]

12 Νοεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα Read more...

Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Ἐλεήμων, πατριάρχης Ἀλεξανδρείας (610-619), ὁ ἐξ Ἀμαθοῦντος. Ὁ βίος του καὶ οἱ πρῶτοι βιογράφοι του

Ἀρχιμανδρίτου Φωτίου Ἰωακεὶμ 1. Ὁ βίος τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος, τὰ ἔργα του καὶ ἡ ἐποχή του Ὁ ἐν ἁγίοις πατὴρ ἡμῶν Ἰωάννης ὁ Ἐλεήμων, μὲ τὸν θαυμαστὸ βίο καὶ τὰ ἔνθεα ἔργα του ἔχει ἀναμφίβολα σφραγίσει ἀνεξίτηλα τὴ βυζαντινὴ ἱστορία τοῦ 7ου αἰώνα, ἑνὸς πολυτάραχου ὅσο καὶ σημαίνοντος αἰώνα, τόσο ἐκκλησιαστικά, ὅσο καὶ πολιτικά, καταλείποντας ἀπαράμιλλο ὑπόδειγμα ἁγιότητας πρὸς μίμηση. Ὁ ἅγιος καταγόταν ἀπὸ τὴν περιώνυμη ἀρχαία πόλη τῆς Ἀμαθοῦντος, τῆς ὁποίας τὰ ἐκτεταμένα κατάλοιπα ἁπλώνονται σήμερα στὴ νότια ἀκτὴ τῆς Κύπρου καὶ περὶ τὰ δέκα χιλιόμετρα ἀνατολικὰ τῆς πόλης Λεμεσοῦ. [...]

12 Νοεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Κύπριοι Κληρικοί στη Μικρά Ασία και Μικρασιάτες Κληρικοί στην Κύπρο (18ος-20ός αι.)

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Κύπριοι κληρικοί στη Μικρά Ασία Οι δύσκολες συνθήκες ζωής στην Κύπρο και η σχεδόν παντελής απουσία ελληνικών σχολών, κατά τον 18ο αιώνα, συνέτειναν ώστε αριθμός νεαρών Κυπρίων κληρικών να καταφύγει στην Κωνσταντινούπολη, όπου αναζήτησε ευκαιρίες για μόρφωση και εκκλησιαστική ανέλιξη. Σε μεταγενέστερο χρόνο ορισμένοι από αυτούς εντάχθηκαν στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και υπηρέτησαν στις υπαγόμενες εκκλησιαστικά σε αυτό μικρασιατικές πόλεις, όπως ο Μητροπολίτης Βιζύης (1762-1783), αργότερα Νικομηδείας (1783-1791), στη συνέχεια Δέρκων (1791-1794) και ακολούθως Οικουμενικός Πατριάρχης (1794-1797) Γεράσιμος Γ´, ο οποίος, σε κάποια περίοδο [...]

11 Νοεμβρίου 2024 Εθνικά – Ιστορικά, Θεολογικά και άλλα θέματα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...