Ο Άγιος Νεόφυτος στην τέχνη της Κύπρου

Δρ. Χριστόδουλου Α. Χατζηχριστοδούλου Βυζαντινολόγου Ἡ καθιέρωση τοῦ Ἐγκλείστου μοναχοῦ Νεοφύτου ὡς Ἁγίου στή συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου εἶναι γεγονός, ὅπως καί οἱ καθιερώσεις τῶν δύο τουλάχιστον ἐτήσιων ἑορτῶν του, κατά τήν 24η Ἰανουαρίου καί τήν 28ην Σεπτεμβρίου (ὁ Ἅγιος κοιμήθηκε στίς 12 Ἀπριλίου 1219). Ὅπως συμβαίνει καί σέ περιπτώσεις ἄλλων τοπικῶν Ἁγίων τό κύριο, συχνά μοναδικό κέντρο λατρείας τους, ἐντοπίζεται στόν χῶρο ἄσκησης ἤ καί ταφῆς τους, φαινόμενο σύνηθες στόν βυζαντινό καί μεταβυζαντινό κόσμο. Μέ τό ἴδιο σκεπτικό θά μποροῦσε νά ἑρμηνευτεῖ καί ἡ ἀπεικόνιση τοῦ ἁγίου Νεοφύτου σέ τοιχογραφίες, φορητές [...]

Η του Χριστού Γέννηση στη ζωγραφική και σε γραμματόσημα της Κύπρου

Δρός Χριστόδουλου Χατζηχριστοδούλου Βυζαντινολόγου Ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Γέννησις, ἡ ὁποία κατά τόν Μέγα Βασίλειο ἀποτελεῖ «κοινή ἑορτή πάσης τῆς κτίσεως καί τήν γενέθλιο ἡμέρα τῆς ἀνθρωπότητας», ἀποτελεῖ μία ἀπό τίς πιό συχνές σκηνές στή ζωγραφική τῶν ὀρθοδόξων ἐκκλησιῶν. Ἡ Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου ἀπεικονίζεται ὄχι μόνο σέ ἐντοίχια ψηφιδωτά, τοιχογραφίες, φορητές εἰκόνες καί μικρογραφίες χειρογράφων, ἀλλά καί σέ ἄλλα εἴδη τέχνης ἐκτός ἀπό τή ζωγραφική, ὅπως σέ χρυσοκεντήματα, σέ εἴδη ἀργυροχοΐας καί ξυλόγλυπτα, ὅπου μέ ἄλλα μέσα καί χωρίς τή δυνατότητα τῆς ἀπόδοσης λεπτομερειῶν, πού ἔχει ὁ χρωστήρας δίνεται μέ πιό [...]

Η Μονή της Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας, τόπος γαλήνης και εξαίρετο μνημείο

Ιδιαίτερα ξεχωριστή ήταν η εμπειρία της σημερινής Θείας Λειτουργίας στο μοναστηράκι της Παναγίας Χρυσοκουρδαλιώτισσας, που υπάγεται στη Μητρόπολη Μόρφου, μεταξύ των χωριών του Τροόδους Σπήλια –Κούρδαλι. Οι λόγοι είναι τέσσερις: (περισσότερα…)

Το σπήλαιο της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας

Το Σπήλαιο της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας βρίσκεται στην κοινότητα Κάτω Δευτέράς της Επαρχίας Λευκωσίας 12 μόλις χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης και είναι λαξευμένο σε απόκρημνο βράχο σε ύψος 40 περίπου μέτρων στην αριστερή όχθη του ποταμού Πηδιά. (περισσότερα…)

Οι τοιχογραφίες της Παναγίας του Άρακος

Διαβάστε το κείμενο εδώ... **************************************** Ιερά Μονή Παναγίας του Άρακα στα Λαγουδερά Η εκκλησία της Παναγίας του Άρακος βρίσκεται σε κεντρική περιοχή της οροσειράς του Τροόδους, στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Πιτσιλιάς, μεταξύ των χωριών Λαγουδερά και Σαράντι. Από το 1985 περιλαμβάνεται, μαζί με εννέα άλλες τοιχογραφημένες βυζαντινές εκκλησίες του Τροόδους, στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Πρόκειται για το καθολικό ομώνυμης Μονής που οικοδομήθηκε μέσα στο δεύτερο μισό του 12ου αιώνα, σε μια περίοδο που ο μοναστικός βίος ανθούσε στην Κύπρο. Όταν στα 1735 επισκέφθηκε το μέρος ο Ρώσος μοναχός Βασίλι [...]

Ασύμμετρο ή σύμμετρο; Ο Άγιος Νικόλαος της Στέγης στην Κακοπετριά

Χαράλαμπος Μπακιρτζής Ἔφορος τῶν Ἀρχαιοτήτων ἐ.τ., Διευθυντὴς Ἱδρύματος «Ἀναστάσιος Γ. Λεβέντης» Ὁ Ἅγιος Νικόλαος τῆς Στέγης, ἐγγεγραμμένος σταυροειδὴς μὲ τροῦλλο βυζαντινὸς ναὸς τοῦ 11ου αἰώνα, παρουσιάζει ἔντονες ἀλλὰ ἀδιόρατες ἐκ πρώτης ὄψεως κατασκευαστικὲς ἀσυμμετρίες, οἱ ὁποῖες δὲν προκαλοῦν στατικὰ προβλήματα καὶ ὅταν γίνουν ἀντιληπτὲς δὲν προκαλοῦν ταραχή. Ὁ συσχετισμὸς μὲ τὶς τοιχογραφίες καὶ τὸ εἰκονογραφικὸ πρόγραμμα δείχνει ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ κατασκευαστικὲς κακοτεχνίες ἀλλὰ γιὰ ἠθελημένη πρόθεση καὶ διάθεση τοῦ κτήτορα γιὰ «ἀσύμμετρη συμμετρία». Π ερὶ τίνος πρόκειται; Διαβάστε όλο το κείμενο εδώ..

Η Μονή της Παναγίας Αμασγού στο Μονάγρι

Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου - Ιερά Μητρόπολη Λεμεσού Η ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΜΑΣΓΟΥ ΣΤΟ ΜΟΝΑΓΡΙ Tο Πολιτιστικό Ίδρυμα  Τραπέζης Κύπρου σχεδίασε πριν από μερικά χρόνια την έκδοση Οδηγών Βυζαντινών Μνημείων, με σκοπό, αρχικά, να καλύψει τα περισσότερα από τα δέκα βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία του νησιού μας, που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο, και σε μεταγενέστερο στάδιο και άλλα, τα οποία παρουσιάζουν ειδικό ενδιαφέρον. Επρόκειτο για ένα αρκετά φιλόδοξο σχέδιο, αφού έπρεπε να αναζητηθεί ομάδα ειδικών, που να μπορεί να παρουσιάσει, κατά τρόπο έγκυρο και ευσύνοπτο, την [...]

H Παναγία η Οδηγήτρια της Λευκωσίας

Νάσα Παταπίου* Στην κατεχόμενη Λευκωσία, δίπλα στον επιβλητικό καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας, το καύχημα των Λατίνων επί Φραγκοκρατίας και Βενετοκρατίας, υφίσταται και o πάλαι ποτέ καθεδρικός ναός των Oρθοδόξων, ο αφιερωμένος στην Παναγία την Οδηγήτρια. Πρόκειται για τον φερόμενο ως ναό του Αγίου Νικολάου, γνωστό και ως Bedestan που σημαίνει αγορά στην τουρκική γλώσσα. Ο ναός αυτός είναι ένας ιδιόρρυθμος μονόχωρος τρουλαίος ναός με νάρθηκα και ανάμικτα γοτθικά μορφολογικά στοιχεία. Στα πολυγωνικά κιονόκρανα των δύο ανατολικών στύλων, οι οποίοι υποβαστάζουν τον τρούλο, παριστάνονται δύο χέρια, που ευλογούν κατά τον ορθόδοξο [...]

Αρχειακές μαρτυρίες για το ναό της Παναγίας της Οδηγήτριας

της Νάσας Παταπίου Ιστορικού-Ερευνήτριας Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου. Στην κατεχόμενη Λευκωσία, δίπλα στον επιβλητικό καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας, το καύχημα των Λατίνων επί φραγκοκρατίας και βενετοκρατίας, υφίσταται και η πάλαι ποτέ αρχιεπισκοπή των ορθοδόξων, η αφιερωμένη στην Παναγία την Οδηγήτρια. Πρόκειται για τον φερόμενο ως ναό του Αγίου Νικολάου, γνωστό και ως Bedestan, δηλαδή αγορά. Ο ναός αυτός είναι ένας ιδιόρρυθμος φραγκοβυζαντινός αρχιτεκτονικός τύπος, που συνδυάζει τη γοτθική βασιλική με τον βυζαντινό τρούλο. (περισσότερα…)