Η xαρμολύπη της επιστροφής στην τροφό Σχολή

Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2009. Τρεις Κύπριοι παίρνουν από την Κωνσταντινούπολη το καραβάκι για το πανέμορφο νησί της Χάλκης, στη θάλασσα του Μαρμαρά. Προορισμός τους η Θεολογική Σχολή, στο λόφο της Ελπίδας, της οποίας οι τουρκικές Αρχές ανέστειλαν την λειτουργία το 1971. Και οι τρεις Κύπριοι – ηγούμενος Χρυσορογιατίσσης Διονύσιος Παπαχριστοφόρου και οι πρώην εκπαιδευτικοί Ανδρέας Μιτσίδης και Χαράλαμπος Χατζηχαραλάμπους- φοίτησανστη Σχολή της Χάλκης και πήραν τα πτυχία τους μεταξύ των ετών 1951 και 1965. Αν και το ταξίδι διαρκεί περίπου μία ώρα, στους τρεις Χαλκίτες φαίνεται ατέλειωτο. Ανυπομονούν να έλθει η ευλογημένη στιγμή που θα περάσουν και πάλι μετά από σχεδόν 50 χρόνια τη μεγάλη θύρα της Σχολής και θα λειτουργηθούν στο ναό της μονής της Αγίας Τριάδας. Τους συνοδεύουν μέλη της οικογένειάς τους και ακόμη άλλα τρία πρόσωπα από την Κύπρο.

Με την άφιξη στη Σχολή τα μάτια αρχίζουν να υγραίνονται. Όλοι κατευθύνονται αμέσως στο ναό για τη θεία λειτουργία. Το εκκλησίασμα όλο κι όλο 12 ψυχές, όλες από την Κύπρο. «Στα χρόνια της λειτουργίας της Σχολής ο ναός ήταν κατάμεστος από τους σπουδαστές και τον κόσμο που ερχόταν από το νησί και την Πόλη», θυμάται με πόνο ο Ανδρέας Μιτσίδης, ο οποίος αποφοίτησε από το 1955.

Στη θεία λειτουργία χοροστατεί από το παραθρόνιο ο μητροπολίτης Μοσχονησίων Απόστολος, ηγούμενος της μονής της Αγίας Τριάδας, και συλλειτουργούν ένας ιερέας από την Ελλάδα, που υπηρετεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, και ο ιερέας της Τερσεφάνου, οικονόμος Ιωάννης Καλλής. «Δοξάζω και ευχαριστώ το Θεό, γιατί με αξίωσε να λειτουργήσω εδώ σήμερα», μας είπε αργότερα.

Ο μητροπολίτης Μοσχονησίων Απόστολος, πριν δώσει το αντίδωρο, χαρακτηρίζει ιδιαίτερη ευλογία «το προσκύνημα των Κυπρίων αδελφών μας και ιδιαίτερα των αποφοίτων της Σχολής, οι οποίοι από διάφορες θέσεις διακόνησαν και διακονούν την αγιωτάτη Εκκλησία της Κύπρου». Ο μητροπολίτης Απόστολος εκφράζει την ευχή να έλθουν καλύτερες μέρες για την Κύπρο και προσθέτει ότι «όλοι μας αναμένουμε την ευλογημένη ώρα της επαναλειτουργίας της Σχολής».

Απαντά ο Χαράλαμπος Χατζηχαραλάμπους, ο οποίος αποφοίτησε από τη Σχολή της Χάλκης το 1957. Εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση ως καθηγητής και βοηθός διεθυντής και για σειρά ετών ήταν υπεύθυνος του Γραφείου Θρησκευτικής Διαφώτισης της Μητρόπολης Πάφου. «Με το κλείσιμο της Σχολής όλοι οι απόφοιτοί της ορφανέψαμε. Η Σχολή ήταν όπως η μάνα μας. Ειδικά για μας τους Κυπρίους ο πόνος της ορφάνιας ήταν άφατος, γιατί για χρόνια πολλά μόνο νοερά μπορούσαμε να έλθουμε σε αυτό τον ιερό τόπο», ανέφερε. «Είμαστε περήφανοι, γιατί αποφοιτήσαμε από τη Σχολή αυτή και προσπάθεια μας ήταν να φανούμε αντάξιοί της», πρόσθεσε με φωνή που έτρεμε από τη μεγάλη του συγκίνηση. Ευχήθηκε με τη βοήθεια του Θεού σύντομα να επαναλειτουργήσει η Σχολή και υποσχέθηκε ότι «εμείς θα ερχόμαστε εδώ όσο ζούμε».

Μετά το πέρας της θείας λειτουργία οι τρεις Κύπριοι απόφοιτοι της Σχολής και οι οικείοι τους πήγαν στην αίθουσα τελετών της Σχολής και περιηγήθηκαν στις αίθουσες διδασκαλίας, τους κοιτώνες, την τραπεζαρία και τη μεγάλη και σπουδαία βιβλιοθήκη με τις 20 και πλέον χιλιάδες τόμους βιβλίων, πολλά από τα οποία είναι σπάνια, και σπουδαίων συγγραμμάτων. Αναβίωσαν με νοσταλγία θύμισες και αναμνήσεις από τα χρόνια των σπουδών τους. «Σήμερα επανέφερα στη μνήμη μου τις καλύτερες μέρες της ζωήςμου», μας διαβεβαίωσε ο κ. Ανδρέας Μιτσίδης, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής του ιδιαιτέρου Γραφείου του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’, γραμματέας του Χρυσοστόμου Α΄και διευθυντής του Ιδρύματος Μακαρίου Γ’. «Το κύριο χαρακτηριστικό των σπουδών μας στη Σχολή ήταν η κοινή προσευχή, η κοινή μελέτη, η κοινή τράπεζα», λέει ο κ. Μιτσίδης και συμπληρώνει: «Γι’ αυτό οι απόφοιτοι της αποκαλούν αλλήλους αδελφούς ομογάλακοκτους και τη Σχολή μητέρα-τροφό».

Για τον κ. Μιτσίδη η φοίτηση στη Χάλκη είναι αξέχαστη και για ένα ακόμη λόγο. Εδώ γνώρισε την Κωνσταντινοπολίτισα Μάρθα Βασιλειάδη, την οποία νυμφεύθηκε με το πέρας των σπουδών του.

Οι τρεις Κύπριοι απόφοιτοι της Χάλκης δυσκολεύονταν να περιγράψουν τα συναισθήματά τους, καθώς εναλλασσόταν η χαρά και η λύπη. Χαρά για την επίσκεψη τους και λύπη γιατί η Σχολή παραμένει κλειστή. Ήταν γι’ αυτούς κάτι σαν τη χαρμολύπη της Μεγάλης Βδομάδας.

«Το πνεύμα της Χάλκης» είναι, όπως εύστοχα έχει ειπωθεί, «το αιώνιο πνεύμα της οικουμενικής ορθοδοξίας, της φιλοθεΐας και της φιλανθρωπίας της. Είναι το πνεύμα της ειρήνης, το νοείν ως ομονοείν, η ελευθερία ως αγάπη, η ομορφιά ως σχέση», μας επισημαίνει ο ηγούμενος Διονύσιος.

Σπουδαστής της Σχολής ο π. Διονύσιος ήταν ήδη διάκονος. Όπως μας είπε εκείνο που τον έχει «σφραγίσει» σε όλα τα κατοπινά χρόνια της ιερωσύνης του είναι ο σύνδεσμος των σπουδαστών με τη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, κέντρο της οποίας ήταν το ναϊδριο της Σχολής. Η λειτουργική ήταν το στοιχείο εκείνο, που προσδιόριζε την ιδιαιτερότητα των αποφοίτων της Σχολής ως θεολόγων, συμπλήρωσε.

Οι τρεις Κύπριοι απόφοιτοι εντυπωσιάστηκαν από την άριστη κατάσταση στην οποία βρίσκονται, με προσωπική και αδιάλειπτη φροντίδα του οικουμενικού πατριάρχη Βαρθολομαίου, το κεντρικό κτίριο με τη μονή της Αγίας Τριάδας στην αγκαλιά του, όσο και οι κήποι, έτοιμοι να δεχθούν και πάλι σπουδαστές. «Η Σχολή είναι ως να μην έκλεισε ποτέ!», ήταν η κοινή διαπίστωση και των τριών Κυπρίων αποφοίτων της. Το μεσημέρι της Κυριακής η επίσκεψη-προσκύνημα στην μητέρα και τροφό Σχολή είχε ολοκληρωθεί για τον ηγούμενο Διονύσιο, τον Ανδρέα Μιτσίδη και τον Χαράλαμπο Χατζηχαραλάμπους. Αναχώρησαν με αίσθημα ανακούφισης και την ελπίδα και ευχή η επόμενη επίσκεψή τους να είναι σύντομα για να γιορτάσουν μαζί με τον οικουμενικό πατριάρχη Βαρθολομαίο και τους άλλους ομογάλακτους αδελφούς τους την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.

ΤΡΙΣΑΓΙΟ

Οι τρεις Κύπριοι απόφοιτοι της Σχολής και οι οικείοι τους κατευθύνθηκαν στον κήπο πίσω από την κόγχη του ιερού βήματος του ναού της Αγίας Τριάδας, όπου βρίσκονται οι τάφοι πατριαρχών, μητροπολιτών, σχολαρχών και καθηγητών της Σχολής και τέλεσαν τρισάγιο στη μνήμη τους.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ

Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ Σχολή της Χάλκης ιδρύθηκε το 1844. Από τότε η Σχολή εκπαίδευε νέους κληρικούς, καλύπτοντας τις ανάγκες θρησκευτικής λειτουργίας και πνευματικής διακονίας του οικουμενικού θρόνου και των απανταχού ορθοδόξων.

Μέχρι το 1971, όταν οι τουρκικές Αρχές διέκοψαν τη λειτουργία της, με πρόσχημα την απαγόρευση της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης, η Σχολή υπαγόταν απ’ ευθείας στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας της Τουρκίας και το καθεστώς της διείπετο από τον «Κανονισμό Λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής Χάλκης».

Αίτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι η επαναλειτουργία της Σχολής υπό το καθεστώς προ του 1971. Το Πατριαρχείο επιθυμεί τη φοίτηση σε αυτή όλων των ορθοδόξων, ανεξαρτήτως ιθαγενείας. Και τούτο, όχι μόνο για ιστορικούς λόγους, αλλά και διότι επιθυμεί να στελεχώσει τον κλήρο του με αποφοίτους της Σχολής αυτής. Επίσης, επιθυμεί να διδάσκουν σε αυτή και αλλοδαποί καθηγητές, όπως συνέβαινε και παλαιότερα.

«Το αίτημα για την επαναλειτουργία της Σχολής μας είναι τόσο δίκαιο όσο άδικος ήταν η αναστολή της λειτουργίας της το 1971», τονίζει ο οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος.

Από της λειτουργίας της και μέχρι το 1971 η Σχολή της Χάλκης φιλοξένησε 930 ιεροσπουδαστές, από τους οποίους 12 ανήλθαν στον οικουμενικό θρόνο, πολλοί άλλοι αναδείχθηκαν προκαθήμενοι Εκκλησιών και μητροπολίτες. Αρκετοί απόφοιτοι διέπρεψαν ως καθηγητές πανεπιστημίων.

Σύμφωνα με τον Α. Μιτσίδη, πρώτος Κύπριος απόφοιτος της Σχολής υπήρξε πιθανώς ο Μελέτιος Μυριανθεύς, ο μετέπειτα μητροπολίτης Κυρηνείας Μελέτιος Β’ (1872-1878). Το 1887 αποφοίτησε ο Γεράσιμος Κυκκώτης, μετέπειτα ηγούμενος Κύκκου και βουλευτής το 1891.

του δημοσιογράφου Αριστείδη Βικέτου