Μνήμη του Αγίου Αμφιλοχίου, Επισκόπου Ικονίου (23 Νοεμβρίου)
Η Εκκλησία τιμά σήμερα τη μνήμη του Αγίου Γρηγορίου, επισκόπου Ακράγαντα της Σικελίας (κατά τον 7ο αιώνα), του Αγίου Ελένου, που υπήρξε Επίσκοπος Ταρσού, καθώς και του Αγίου Αμφιλοχίου, Επισκόπου Ικονίου, ο οποίος υπήρξε μία από τις μεγαλύτερες μορφές του 4ου αιώνα μ.Χ. Γεννήθηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Ο πατέρας του ήταν ο ομώνυμος Αμφιλόχιος, αδελφός της Νόννας, μητέρας του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και μητέρα του ήταν η Λιβίη. Είχε αδέλφια τον Ευφήμιο και τη Θεοδοσία, μητέρα της Οσίας Ολυμπιάδας της διακονίσσης, η οποία υπηρέτησε μεταξύ άλλων Ιεραρχών τον ιερό Χρυσόστομο.
Ο Άγιος Αμφιλόχιος υπήρξε μαθητής του ρητοροδιδάσκαλου Λιβάνιου στην Αντιόχεια της Συρίας και στη συνέχεια εξάσκησε το επάγγελμα του συνηγόρου στην Κωνσταντινούπολη (τα έτη 364-370 μ.Χ.). Απογοητευμένος από το κοσμικό φρόνιμα, ενδύεται το μοναχικό σχήμα και μεταβαίνει για τρία έτη στην έρημο στα Οζίζαλα της Καππαδοκίας για βαθύτερη άσκηση και προσευχή με νηστεία και ταπείνωση. Κατά την περίοδο αυτή έχει αλληλογραφία με τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο.
Διατηρούσε στενή φιλία με το Μεγάλο Βασίλειο. Η σχέση των δύο ανδρών, αλλά κυρίως το ηθικό ανάστημα και οι αρετές του Αμφιλοχίου, φαίνονται ανάγλυφα στην ωραιότατη Επιστολή που του απηύθυνε ο ουρανοφάντορας Ιεράρχης της Καισάρειας, ο Μέγας Βασίλειος. Στον επισκοπικό θρόνο του Ικονίου, ο Αμφιλόχιος ανήλθε το 374, με προτροπή του Αρχιεπισκόπου της Καισαρείας, ο οποίος είχε στην ποιμαντική του δικαιοδοσία ολόκληρη την περιοχή της Καππαδοκίας της Μικράς Ασίας. Ο Αμφιλόχιος ποίμανε το λαό του Θεού μέχρι την κοίμησή του, τέλος του 4ου αιώνα, διακονώντας με ζήλο και αυταπάρνηση.
Πολλά κείμενά του αποτελούν τεκμήρια ορθοδόξου ήθους και αυθεντικής διδασκαλίας, ενώ κάποιες από τις τοποθετήσεις του υιοθετήθηκαν από την Εκκλησία και επέχουν θέση Ιερών Κανόνων για τη ζωή των Πιστών.
Γι’ αυτό συχνά ζητείται η γνώμη του, τόσο από τους πιστούς όσο και από τους επισκόπων των γύρω επαρχιών, σε θεολογικά θέματα ή και η μεσολάβησή του, για να επιλύονται διάφορα ποιμαντικά προβλήματα. Διακήρυσσε την εφαρμογή της Πίστεως δια των έργων και συμβούλευε το διαρκή αγώνα για την απόκτηση των αρετών.
Αντιστάθηκε στις κακοδοξίες του συναυτοκράτορα Αρκάδιου. Σε κάποια περίσταση, αφού εισήλθε στο παλάτι ο Αμφιλόχιος και υπέβαλε τα σέβη του στον αυτοκράτορα, έφυγε χωρίς να κάνει το ίδιο προς τον μόλις αναγορευθέντα συναυτοκράτορα Αρκάδιο, υιό του Μεγάλου Θεοδοσίου. Μετά από παρατήρηση του Μεγάλου Θεοδοσίου, ο Άγιος Αμφιλόχιος απάντησε θαρραλέα ότι και ο Αρκάδιος δεν αποδίδει την οφειλόμενη τιμή και στον Υιό του Θεού, αντίθετα υιοθετεί τις κακοδοξίες των αιρετικών.
Ο Άγιος Αμφιλόχιος Ικονίου, περί το 376 μ.Χ., συγκάλεσε τοπική Σύνοδο των Επισκόπων Λυκαονίας στο Ικόνιο, κατ’ εντολήν της οποίας έγραψε τη σωζόμενη Συνοδική Επιστολή. Κατ’ αυτήν αναγνωρίζεται η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος και τα άρθρα Πίστεως αυτής και συγχρόνως καταδικάζονται διάφορες αρέσεις. Παρίσταται στη Β΄ Οικουμενική Σύνοδο, πού συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη, το 381 μ.Χ., και στην οποία προέδρευσε ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός ο Θεολόγος, καθώς και σε διάφορες άλλες τοπικές συνόδους.
Του Επισκόπου Μεσαορίας Γρηγορίου
