Η Μητρόπολη Κιτίου και τα Ελληνικά γράμματα στη Λάρνακα κατά την τουρκοκρατία (1571-1878)

Kωστής Kοκκινόφτας
Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου
H MHTPOΠOΛH KITIOY KAI TA EΛΛHNIKA ΓPAMMATA ΣTH ΛAPNAKA KATA THN TOYPKOKPATIA (1571-1878)

Oι δύσκολες συνθήκες ζωής, που επεκράτησαν κατά την Tουρκοκρατία ανάµεσα στον υπόδουλο χριστιανικό πληθυσµό, είχαν ως αποτέλεσµα η εκπαίδευση στην Kύπρο να γνωρίσει σηµαντική καθίζηση. Tην περίοδο αυτή, οι αποφάσεις για την ίδρυση Σχολών λαµβάνονταν, τις περισσότερες φορές, από τους Aρχιερείς ή τους λόγιους κληρικούς, που είχαν και την οικονοµική δυνατότητα της συντήρησής τους. Tέτοιες Σχολές αναφέρονται στη Λευκωσία αυτές των Iεροµόναχων Λεόντιου Eυστράτιου, τη δεκαετία του 1590, πιθανόν στη Mονή του Aγίου Iωάννη του Πίπη, όπου αργότερα υπηρέτησε ως Hγούµενος, και Mατθαίου Γαλατιανού, στις αρχές του 17ου αιώνα, για την οποία, όµως, δεν έχουµε παρά έµµεσες µαρτυρίες.

H Σχολή του Iωαννικίου B΄

Oυσιαστικά η πρώτη οργανωµένη και ιστορικά τεκµηριωµένη Σχολή στην Kύπρο, κατά την Tουρκοκρατία, ήταν αυτή που ιδρύθηκε στη Λάρνακα, το 1733, από τον Mητροπολίτη Kιτίου (1727-1737) Iωαννίκιο B΄, στην οποία δίδαξε ο εγχώριος Iεροδιάκονος Φιλόθεος. O τελευταίος υπήρξε υπότροφος της Mητρόπολης Kιτίου στη Σχολή, που ίδρυσε ο Kύπριος Πατριάρχης Aντιοχείας (1724-1766) Σίλβεστρος στο Xαλέπι, το 1726, µε διευθυντή τον Iεροδιάκονο Iάκωβο τον Πάτµιο. Για την αποστολή του Φιλοθέου, µαζί µε δύο άλλους Kύπριους µαθητές, στη Σχολή του Πατριαρχείου Aντιοχείας, αναφέρονται τέσσερις επιστολές, που ο Σίλβεστρος έστειλε στον Mητροπολίτη Kιτίου (1718-1726) Διονύσιο, από τις οποίες πληροφορούµαστε, ότι ο Kύπριος Πατριάρχης είχε ζητήσει να σταλούν, εκτός από τους τρεις πρώτους, και άλλοι δύο νέοι για σπουδές. Eίναι άγνωστο, όµως, αν αυτό κατέστη τελικά δυνατόν. Aπό τις ίδιες επιστολές πληροφορούµαστε επίσης, ότι η Mητρόπολη Kιτίου διατηρούσε την περίοδο αυτή βιβλιοθήκη µε πατερικά έργα, προφανώς για την κατάρτιση των στελεχών της. O Σίλβεστρος µάλιστα είχε ζητήσει από τον Διονύσιο να του στείλει για µελέτη τρεις τόµους έργων του Bασιλείου του Mεγάλου, που φυλάσσονταν στη βιβλιοθήκη.

Διαβάστε όλο το κείμενο εδώ…