Κυριακή Α’ Ματθαίου των Αγίων Πάντων

Αποστολικό Ανάγνωσμα: Προς Εβραίους ια’ 33 – ιβ’ 2

Ἀδελφοί, οἱ πατέρες ἡμῶν, διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τούς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι. Τοιγάρουν καὶ ἡμεῖς, τοσοῦτον ἔχοντες περικείμενον ἡμῖν νέφος μαρτύρων, ὄγκον ἀποθέμενοι πάντα καὶ τὴν εὐπερίστατον ἁμαρτίαν, δι’ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα, ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν, ὃς ἀντὶ τῆς προκειμένης αὐτῷ χαρᾶς ὑπέμεινε σταυρόν, αἰσχύνης καταφρονήσας, ἐν δεξιᾷ τε τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ κεκάθικεν.
Μετάφραση

Αδελφοί, οι πατέρες μας, χάρις εις την πίστιν των, ηγωνίσθησαν και κατενίκησαν βασίλεια, ήσκησαν δικαιοσύνην, επέτυχαν την πραγματοποίησιν των υποσχέσεων του Θεού, έφραξαν τα στόματα των αγρίων λεόντων, όπως ο Δανιήλ, έσβησαν την φοβεράν δύναμιν της φωτιάς, όπως οι τρεις παίδες, διέφυγαν τον κίνδυνον να σφαγούν με μαχαίρια, όπως ο Ηλίας, εδυναμώθησαν και έγιναν καλά από αρρώστιες, ανεδείχθησαν κραταιοί και δυνατοί στον πόλεμον, έκαμψαν και έτρεψαν εις φυγήν πολυάριθμα στρατεύματα ξένων εχθρών. Μερικές γυναίκες, χάρις εις αυτήν την πίστιν, επήραν πάλιν ζωντανούς, δια της αναστάσεως τους νεκρούς των. Αλλοι δε εδέθησαν στο τύμπανον, στο φοβερά βασανιστικόν εκείνον όργανον, χωρίς να δεχθούν την απελευθέρωσιν, που τους επρότειναν οι βασανισταί των, εάν ηρνούντο την πίστιν των, και υπέμειναν το φοβερόν μαρτύριον μέχρι θανάτου, δια να επιτύχουν και πάρουν ανάστασιν ασυγκρίτως καλυτέραν από την παρούσαν ζωήν. Μερικές γυναίκες, χάρις εις αυτήν την πίστιν, επήραν πάλιν ζωντανούς, δια της αναστάσεως τους νεκρούς των. Αλλοι δε εδέθησαν στο τύμπανον, στο φοβερά βασανιστικόν εκείνον όργανον, χωρίς να δεχθούν την απελευθέρωσιν, που τους επρότειναν οι βασανισταί των, εάν ηρνούντο την πίστιν των, και υπέμειναν το φοβερόν μαρτύριον μέχρι θανάτου, δια να επιτύχουν και πάρουν ανάστασιν ασυγκρίτως καλυτέραν από την παρούσαν ζωήν. Ελιθοβολήθησαν, επριονίσθησαν, επέρασαν μέσα από πολλούς πειρασμούς, απέθαναν σφαγέντες με μάχαιραν, περιήρχοντο εδώ και εκεί φορούντες, αντί για ενδύματα, προβιές και δέρματα γιδιών, στερούμενοι, θλιβόμενοι, υποβαλλόμενοι εις πολλάς κακουχίας. Τετοιους αγίους δεν ήτο άξιος να τους έχη ο αμαρτωλός κόσμος. Επεριπλανώντο εις τις ερημίες, εις τα όρη, εις τα σπήλαια, εις τις τρύπες της γης. Και όλοι αυτοί, μολονότι έλαβαν την καλήν και τιμίαν μαρτυρίαν, ότι ευηρέστησαν στον Θεόν χάρις εις την πίστιν των, δεν απήλαυσαν πλήρως την υπόσχεσιν της λυτρώσεως και της ουρανίου βασιλείας. Διότι ο Θεός επρόβλεψε δι’ ημάς κάτι καλύτερον· δηλαδή να μη απολαύσουν αυτοί πλήρη την τελείωσιν και την μακαριότητα χωρίς ημάς (αλλ’ όλοι μαζί σαν ένα πνευματικόν σώμα να απολαύσωμεν κατά την δευτέραν παρυσίαν την μακαριότητα της βασιλείας των ουρανών). Δια τούτο, λοιπόν, και ημείς, αφού έχομεν ολόγυρά μας τόσον μεγάλο νέφος αναριθμήτων αγίων, που εμαρτύρησαν και εμαρτυρήθησαν δια την πίστιν των, ας πετάξωμεν μακρυά από επάνω μας κάθε βάρος από τας καταθλιπτικάς μερίμνας του βίου και προπαντός την αμαρτίαν, η οποία από όλα τα σημεία κατά τρόπον δελεαστικόν και προκλητικόν εύκολα μας περιβάλλει, και ας τρέχωμεν με επιμονήν και υπομονήν τον αγώνα, που ευρίσκεται ενώπιον μας. Δια να αντλούμεν δε θάρρος και δύναμιν, ας έχωμεν προσηλωμένα με πίστιν τα βλέμματά μας στον Χριστόν, τον αρχηγόν και ιδρυτήν της πίστεώς μας, ο οποίος με την χάριν του μας χειραγωγεί στον δρόμον της τελειότητος. Αυτός αντί της μακαριότητος, την οποίαν είχε πάντοτε εμπρός του ως Θεός και αντί της χαράς την οποίαν εδικαιούτο να απολαμβάνη και ως άνθρωπος αναμάρτητος ευαρεστήσας κατά πάντα στον Πατέρα, επροτίμησε και υπέμεινε τον σταυρικόν θάνατον και κατεφρόνησε την εντροπήν και τον εξευτελισμόν προς χάριν ημών. Και δια τούτο έχει καθίσει τώρα εις τα δεξιά του θρόνου του Θεού.

Ευαγγελικό Ανάγνωσμα: Κατά Ματθαίον ι΄ 32-33, 37-38, ιθ΄ 27-30

Εἶπεν ὁ Κύριος· πᾶς ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς· ὅστις δ᾿ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος. Τότε ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ· ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι· τί ἄρα ἔσται ἡμῖν; Ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι, ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθίσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ Ἰσραήλ. Καὶ πᾶς ὃς ἀφῆκεν οἰκίας ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναῖκα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός μου, ἑκατονταπλασίονα λήψεται καὶ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει. Πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι.

Απόδοση στην Νεολληνική

«Όποιος ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους ότι ανήκει σ΄ εμένα, θα τον αναγνωρίσω κι εγώ για δικόν μου μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου. Όποιος όμως με απαρνηθεί μπροστά στους ανθρώπους, θα τον απαρνηθώ κι εγώ μπροστά στον ουράνιο Πατέρα μου». «Όποιος αγαπάει τον πατέρα του ή τη μάνα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Κι όποιος αγαπάει το γιο του ή τη θυγατέρα του παραπάνω από μένα, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Επίσης όποιος δεν παίρνει το σταυρό του και δε με ακολουθεί, δεν είναι άξιος για μαθητής μου. Μίλησε τότε ο Πέτρος και του είπε: «Να, εμείς αφήσαμε τα πάντα και σε ακολουθήσαμε. Τι θα γίνει μ΄ εμάς;» Κι ο Ιησούς τους απάντησε: «Σας βεβαιώνω πως εσείς που με ακολουθήσατε, όταν θα καθίσει ο Υιός του Ανθρώπου στο μεγαλόπρεπο θρόνο του, στον καινούριο κόσμο, θα καθίσετε κι εσείς σε δώδεκα θρόνους, για να κρίνετε τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ. Κι όποιος άφησε σπίτια ή αδερφούς ή αδερφές ή πατέρα ή μητέρα ή γυναίκα ή παιδιά ή χωράφια για χάρη μου, θα πάρει εκατό φορές περισσότερα και θα κληρονομήσει την αιώνια ζωή. Πολλοί θα βρεθούν από πρώτοι τελευταίοι, κι άλλοι από τελευταίοι πρώτοι».

***********************

ΚΥΡΙΑΚΗ 11 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 – ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΝΤΩΝ

(Ματθ. ι΄ 32-33, 37-38, ιθ’ 27-30)) (Πραξ. ιβ΄ 25-ιγ 12)

Πίστεως αναβάσεις

«Οι Άγιοι Πάντες διά πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας»

Μάρτυρες της αλήθειας και της σωτηρίας που προσφέρει ο Χριστός «έως εσχάτου της γης», έγιναν μετά την Πεντηκοστή οι Άγιοι Απόστολοι. Τις διόδους της φωτεινής τους πορείας ακολούθησαν και όλοι οι άγιοι που κοσμούν το στερέωμα της Εκκλησίας και τη λαμπρύνουν με τη μαρτυρία τους. Σήμερα, Κυριακή των Αγίων Πάντων, η Εκκλησία μας τιμά την ιερά μνήμη όλων «των απ’ αιώνος ευαρεστησάντων αγίων» Επειδή υπάρχουν και πρόσωπα που δεν έγιναν γνωστά και δεν συμπεριλήφθηκαν τα ονόματά τους στο αγιολόγιο, με τη σημερινή εορτή των Αγίων Πάντων, όλες οι μορφές που καταξιώθηκαν του αγιασμού εν Πνεύματι αγίω, απολαμβάνουν της τιμής που προσφέρει η Εκκλησία.

Εμπειρία του μαρτυρίου

Με το μαρτύριο που αποτυπώνεται μέσα από την πορεία που τη χαρακτηρίζει το θυσιαστικό ήθος και ύφος, ο άγιος εκφράζει μια εμπειρία ζωής. Η θυσία του, μέσα από κόπους, ιδρώτες, θλίψη και το θάνατο ακόμα, ως έκφραση της παντοδύναμης αγάπης του Θεού “κατηγωνίσθη” τις ισχυρότερες εγκόσμιες εξουσίες. Καμία δύναμη δεν μπόρεσε να λυγίσει τις άγιες αυτές μορφές, επειδή η αγάπη τους αγκάλιασε ακόμα και τους διώκτες και τους δημίους που έστηνε κάθε φορά απειλητικά μπροστά τους.

Ο δυναμισμός της μεγάλης πίστης των αγίων, ξεπερνούσε κάθε εμπόδιο και τους έκανε να ορθώνουν το αγέρωχο ανάστημα τους μπροστά στα μαρτύρια των διωγμών. Όπως μας βεβαιώνει το ανάγνωσμα της ημέρας, “έφραξαν στόματα λεόντων, έσβεσαν δύναμιν πυρός, έφυγον στόματα μαχαίρας, ενεδυναμώθησαν από ασθενείας, εγεννήθησαν ισχυροί εν πολέμω”. Εδώ ο άνθρωπος της πίστεως ενώνεται με το Θεό και ανακαινίζεται εν Χριστώ η ύπαρξή του. Ακόμα και στην Παλαιά Διαθήκη βλέπουμε τη δύναμη της πίστης να μεγαλουργεί. Είναι γνωστή η ιστορία του προφήτη Δανιήλ, που ο βασιλλιάς Δαρείος τον έριξε στο λάκκο των λεόντων και διεσώθη με τρόπο θαυμαστό με τη ζωντανή του πίστη. Άλλωστε, ο ίδιος ο Κύριος διαβεβαιώνει ότι «εάν έχητε πίστιν, ως κόκκον σινάπεως, ερείτε τω όρει τούτω, μετάβηθι εντεύθεν εκεί, και μεταβήσεται, και ουδέν αδυνατήσει υμίν” .

Ζωή εν Χριστώ

Το νέφος των αγίων της Εκκλησίας παραπέμπει σε μια μεγάλη αλήθεια, η οποία επιβάλλεται να διαποτίζει και τη δική μας ζωή. Ότι δηλαδή η πίστη δεν συνιστά μια αφηρημένη έννοια, αλλά μια βιωματική πραγματικότητα που εκπηγάζει από την ένωση του ανθρώπου με τον Χριστό. Συνήθως από το εκκοσμικευμένο πνεύμα που επικρατεί σήμερα, αποκομίζουμε την εντύπωση ότι πίστη είναι απλώς η παραδοχή μερικών αληθειών ή ένα ιδεολογικό σύστημα το οποίο πρέπει να παραδεχθούμε και ίσως να το κατανοήσουμε διανοητικά. Βέβαια, είναι και αυτά, αλλά η αληθινή πίστη είναι κάτι βαθύτερο και ουσιαστικότερο. Υποδηλώνει μια βαθιά υπαρκτική κατάσταση. προσφέρει ένα μοναδικό βίωμα και μια εμπειρία ζωής που υφαίνεται μέσα από τη λειτουργική πράξη της Εκκλησίας, που είναι το Σώμα του Χριστού. Ο Απόστολος Παύλος δίνοντας τον ορισμό της πίστεως λέγει: “Έστι δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων”. Τα κύρια γνωρίσματα της πίστεως στον ορισμό αυτόν είναι το “υπόστασις” και το “έλεγχος”. Αυτή η υπόσταση και ο έλεγχος, πέρα από κάθε άλλη ερμηνεία, είναι ο Ίδιος ο Χριστός και η ένωση μαζί του. Το χωρίο αυτό κάτω από το πρίσμα της διδασκαλίας των αγίων Πατέρων αποκαλύπτει και προβάλλει την πραγματική σημασία της πίστεως. Ο άγιος Ιγνάτιος λέει ότι “τελεία πίστις εστίν ο Χριστός”. Ο δε άγιος Μάξιμος επιγραμματικά λέει ότι “Χριστόν είναι φαμέν την ενυπόστατον πίστιν”.

Αγαπητοί, μπορεί σήμερα ως μέλη της Εκκλησίας να λεγόμαστε πιστοί, αλλά πολλοί από μας όχι μόνο δεν έχουμε κοινωνία με τον Χριστό, αλλά ούτε καν γνωρίζουμε τις αλήθειες που μας αποκάλυψε. Αγνοούμε βασικές διδασκαλίες της Εκκλησίας, τελούμε υπό άγνοια και ταυτόχρονα αδυνατούμε να συναισθανθούμε την αδυναμία μας αυτή. Δεν διαθέτουμε τον απαιτούμενο ζήλο για να ζήσουμε την αλήθεια που μας σώζει. Οι άγιοι είχαν αυτή την πίστη και γι’ αυτό διέθεταν πολλές εσωτερικές δυνάμεις, έκαναν αρκετά θαύματα, ανεδείχθησαν “ισχυροί εν πολέμω”, “επέτυχον επαγγελιών”. Μεγάλο πνευματικό ανάστημα που μας καθοδηγεί με τη ζωή και το παράδειγμά του είναι και ο απόστολος Βαρνάβας, ιδρυτής και προστάτης της αγιωτάτης Εκκλησίας της Κύπρου, που τιμούμε σήμερα τη μνήμη του. Η αποστολική αυτή μορφή εκπέμπει σε ενατενίσεις ουράνιες και αιώνιες. Ας την παρακαλούμε λοιπόν, να πρεσβεύει για μας για να εγκολπωθούμε τη ζωντανή πίστη, σε μια πορεία με ψηφίδες αληθινής ζωής. Γένοιτο.

Χριστάκης Ευσταθίου, Θεολόγος