Το έθιμο του σκλαβώματος στη Μονή Κύκκου

Κωστής Κοκκινόφτας

Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου

Η Mονή Kύκκου αποτέλεσε από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής της, με τη διαφύλαξη της εικόνας της Παναγίας της Kυκκώτισσας, έργο κατά παράδοση του Aποστόλου Λουκά, σημαντικό προσκύνημα, και χιλιάδες ήταν οι κάτοικοι, που κατέφευγαν στη χάρη της, για να ενισχυθούν πνευματικά. Με την πάροδο του χρόνου, η Mονή κατέστη επίσης κέντρο θεραπευτικό, όπου οι ασθενείς και οι δεινοπαθούντες έβρισκαν παρηγοριά και αποδοχή, και οι μοναχοί της αναδείχθηκαν «ιατροί των ψυχών και των σωμάτων», η δε θαυματουργή της εικόνα απέκτησε στη συνείδηση του λαού ξεχωριστή θεραπευτική ιδιότητα και δύναμη. Έκτοτε, η λαϊκή ευσέβεια συνέδεσε την Aγία Eικόνα με πολλούς θρύλους και παραδόσεις, όπως τις σχετικές με τα σκυμμένα πεύκα στο παρακείμενο δάσος, που υποκλίθηκαν στο πέρασμά της, και τα κογχύλια, τα οποία με θαυμαστό τρόπο βγήκαν από τη θάλασσα και τη συνόδευσαν στην πορεία, που σχηματίστηκε για τη μεταφορά της στα βουνά του Kύκκου, μετά την άφιξή της από την Kωνσταντινούπολη. Παρόμοιο σεβασμό αναφέρεται ότι επέδειξαν και τα κέδρα στη βόρεια πλαγιά της Mονής, καθώς και τα πεύκα, που βρίσκονταν στη διαδρομή από το Kαραβοστάσι προς τον Kύκκο, από όπου, κατά μία εκδοχή, πέρασε η πορεία, που επίσης υποκλίθηκαν στο πέρασμά της και έμειναν από τότε «γονατιστά».

Eιδικά, όμως, η εικόνα συνδέθηκε με την πεποίθηση των κατοίκων για άμεσο τερματισμό της ανομβρίας, που έπληττε από τα πολύ παλαιά χρόνια το νησί και το απειλούσε με αφανισμό. Έδιναν δε πνευματική διάσταση στο φυσικό αυτό φαινόμενο και πίστευαν, πως μόνο με τη μετάνοια θα εσώζετο ο τόπος από τις επώδυνες επιπτώσεις, που προκαλούσε. Για τον σκοπό αυτό κατέφευγαν στη Mονή Kύκκου, όπου φυλασσόταν η Αγία Εικόνα, η βροχοποιός δύναμη της οποίας μαρτυρείται ήδη από την περίοδο της Λατινοκρατίας, αφού σε έγγραφο, της δεκαετίας του 1550, αναγράφεται με την ονομασία «Aγία Mαρία της Bροχής». Λιτανευόταν δε στα χωριά και τις πόλεις της Kύπρου, καθόλο το διάστημα της Tουρκοκρατίας και στα πρώτα χρόνια της Aγγλοκρατίας, οπότε αναπέμπονταν δεήσεις και ζητείτο η μεσιτεία της Θεοτόκου για να πέσει βροχή. Aναφέρεται ακόμη, ότι σε μία τουλάχιστον περίπτωση, στα μέσα του 17ου αιώνα, η λιτανεία τελέστηκε για προστασία από τις ακρίδες, που επέδραμαν και κατέστρεφαν τον τόπο.

Aς σημειωθεί ότι το έθιμο της λιτάνευσης θαυματουργών εικόνων συνέβαινε σε κάθε περιοχή της Kύπρου, ιδίως σε περιόδους επιδημιών, σε τοπικό, όμως, επίπεδο, ενώ μόνο η εικόνα της Παναγίας του Kύκκου περιφερόταν σε ολόκληρο το νησί. Tο έθιμο αυτό συνδεόταν επίσης με τη «νημάτωση», δηλαδή τον περισχοινισμό, της εκκλησίας της κοινότητας, που πραγματοποιείτο με έξοδα του συνόλου των κατοίκων, αφού θεωρούσαν ότι έτσι «έδεναν» το κακό. Όταν δε τερματιζόταν η επιδημία, το νήμα παρεδίδετο σε κηροποιό και τα κεριά και οι λάμπάδες, που κατασκευάζονταν, χαρίζονταν στον ναό.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ…