Η χαρμολύπη της Παναγίας της Χρυσοπατερίτισσας
Μεγάλωσα ακούοντας τόπους στην Κύπρο που με σαγηνεύουν για την χαρμολύπη τους. Ίδια χαρμολύπη κάθε φορά που προφέρω τη λέξη Τηλλυρία. Λύπη μαύρη κατάμαυρη, που σπαράζει η ψυχή, αλλά ταυτόχρονα χαρά για ζωή που αναβλύζει αυτός ο τόπος μέσα στην ανεπιτήδευτη ομορφιά και περηφάνεια του που σμίγει τους ανθρώπους με τον τόπο ώστε να προχωρούν στις συμφορές και τις χαρές συνδεδεμένοι άρρηκτα με την ιστορία τους με τρόπο που σαγηνεύει ακόμη.
Καθώς λοιπόν ο δρόμος από την Πόλη Χρυσοχούς οδηγεί προς την Τηλλυρία, η ταμπέλα στο χωριό Πωμός δείχνει δεξιά προς την «Παναγία Χρυσοπατερίτισσα, 5 χιλιόμετρα». Ο στενός αλλά βατός δρόμος ανεβαίνει στη δεξιά πλευρά της ρεματιάς μέσα στο πευκόφυτο βουνό. Στο μέσο της διαδρομής κάτω αριστερά είναι το φράγμα του Πωμού και απέναντι στην πλευρά του βουνού, το βλέμμα μπορεί να ιχνηλατήσει απομεινάρια από πλινθόκτιστα σπίτια του χωριού Παλιάμπελα που εγκαταλείφθηκε πριν πολλές δεκαετίες. Ο αέρας συνεχίζει απέναντι να περνά μέσα από ριγμένες δοκούς και πέτρες εγκαταλειμμένων σπιτιών καθώς ο δρόμος φτάνει στο μικρό εκκλησάκι της Παναγίας της Χρυσοπατερίτισσας.
Αρχές Αυγούστου 1964, σε αυτό το εκκλησάκι μετάλαβαν άπαντες οι πρώτοι καταδρομείς της Κύπρου (μετά από εκπαίδευση τριάντα μόλις ημερών) και ξεκίνησαν για το Λωρόβουνο, στην πρώτη πολεμική τους αποστολή για αποτροπή εισβολής της Τουρκίας στην περιοχή. Φέτος, Αύγουστος 2018, το εκκλησάκι της Χρυσοπατερίτισσας είναι πολύ μικρό για να χωρέσει στις 15 Αυγούστου τις εκατοντάδες πιστούς που προσέρχονται στην καθιερωμένη λειτουργία για την Παναγία.
Η υμνωδία γίνεται μπροστά στο εικόνισμα της Παναγίας της Χρυσοπατερίτισσας που είναι στημένο ξεχωριστά με τα λουλούδια γύρω του, καθώς σμίγει ο ύμνος με την ευωδία των λουλουδιών:
«Αγνή Παρθένε Δέσποινα, ’Αχραντε Θεοτόκε,
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
Παρθένε Μήτηρ Άνασσα, Πανένδροσέ τε πόκε,
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
…
Κόρη σεμνή Βασίλισσα, Μήτηρ υπεραγία,
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
Τιμιωτέρα Χερουβείμ, Υπερενδοξοτέρα
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
Των ασωμάτων Σεραφείμ, των Θρόνων υπερτέρα…»
Όταν ακούστηκε το «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε», μετάλαβαν τα παιδιά και ακολούθησαν οι ενήλικες. Τελευταία στη σειρά μια μαυροφορημένη γυναίκα με την παραδοσιακή μαύρη μαντίλα στο κεφάλι. Το μαλλί της κατάλευκο, μόλις που φαίνονταν οι άκριες από τις πλεξούδες κάτω από την μαντίλα. Έτσι θα ήταν η Τηλλυρία αν είχε πρόσωπο. Έτσι θα ήταν η Παναγία η Χρυσοπατερίτισσα αν είχε πρόσωπο ώστε «μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης», με υπομονή και ευλάβεια να μεταλαμβάνει τελευταία κάθε φορά.
Στο κοιμητήριο έξω από το εκκλησάκι οι τελευταίοι που τάφηκαν ήταν πεσόντες του 1964. Στο ίδιο εκκλησάκι, αρκετά νεαρά ζευγάρια κάνουν τον γάμο τους σήμερα. Η χαρμολύπη άρρηκτα συνδεδεμένη ανεπιτήδευτα!
Ο άνεμος περνούσε μέσα από ρημαγμένα σπίτια στα Παλιάμπελα κι ανάμεσα στους σταυρούς στο κοιμητήριο, την ώρα που τελευταία μεταλάμβανε μαυροφορεμένη η Παναγιά η Χρυσοπατερίτισσα.
Κώστας Μαυρίδης- Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ
