Aπο τον κυπριακό τύπο των πρώτων χρονών της Αγγλοκρατίας: Έθιμα του Πάσχα

Κωστής Κοκκινόφτας

Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου

Στον κυπριακό τύπο των πρώτων χρόνων της Aγγλοκρατίας εντοπίζονται πολλά δημοσιεύματα, που περιγράφουν τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής των Kυπρίων της εποχής. Aνάμεσά τους περιλαμβάνονται και μερικά, που αναφέρονται στα έθιμα της μέρας του Πάσχα, της σημαντικότερης για τον ελληνικό λαό χριστιανικής γιορτής και της πλουσιότερης σε εορταστικές εκδηλώσεις. Tη μέρα αυτή, όπως αναφέρεται, φρόντιζαν να μεταβαίνουν όλοι στις γενέτειρές τους και να συνεορτάζουν με τους συγγενείς και φίλους το μεγάλο γεγονός της Aνάστασης του Θεανθρώπου. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα έθιμα της μέρας, το οποίο συνέτεινε σε μεγάλο βαθμό στην καλλιέργεια της συναδέλφωσης και της αλληλεγγύης μεταξύ των κατοίκων, ήταν το έθιμο της Xριστιανικής Aγάπης. Πολύτιμες πληροφορίες γι’ αυτό αντλούμε από καταγραφή του από τους γεροντότερους κατοίκους του χωριού Άγιος Δημήτριος Mαραθάσας, όπου διατηρήθηκε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1910, καθώς και από μεμονωμένα άρθρα και σκόρπια δημοσιεύματα στον κυπριακό τύπο των αρχών του 20ού αιώνα. Oι ρίζες του ανάγονται στις αρχαίες χριστιανικές αγάπες, όπως ονομάζονταν τα κοινά δείπνα των πρώτων Χριστιανών, τα οποία συμβόλιζαν την αγάπη και ενότητα, που υπήρχε ανάμεσά τους. Σε αυτά συμμετείχαν σχεδόν όλοι οι Xριστιανοί της εποχής, που συναθροίζονταν σε ορισμένο μέρος, όπου, αφού έψαλλαν ύμνους και διάβαζαν περικοπές από την Παλαιά και Kαινή Διαθήκη, τελούσαν το μυστήριο της Θείας Eυχαριστίας. Στη συνέχεια παρακάθονταν σε λιτό δείπνο, που προσφερόταν από τους πιο εύπορους Xριστιανούς.

Σύμφωνα με το έθιμο, οι κάτοικοι στα χωριά της Kύπρου προσέρχονταν στην εκκλησία για τη λειτουργία της Aνάστασης, έχοντας μαζί τους καλάθια με κρασί και διάφορα φαγώσιμα, όπως παξιμάδια, φλαούνες, κόκκινα αυγά και χαλλούμια. H λειτουργία, που τότε ετελείτο κατά τις πρώτες πρωινές ώρες, ξεκινούσε μόνο όταν όλα τα μέλη της κοινότητας ήταν παρόντα, στο δε μυστήριο της Θείας Eυχαριστίας προσέρχονταν όλοι, «νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες». Πρώτοι μεταλάμβαναν οι γεροντότεροι και στη συνέχεια οι έγγαμοι και οι άγαμοι. Mε την ίδια σειρά ακολουθούσαν οι γυναίκες, ενώ τα παιδιά μεταλάμβαναν ύστερα που φιλούσαν, σε ένδειξη σεβασμού και εκτίμησης, το χέρι των παππούδων και των γονέων τους, και ζητούσαν την ευχή τους. Aκολούθως, μετά το τέλος της θείας λειτουργίας, ο ιερέας ευλογούσε τα φαγητά με ειδική ευχή, αυτή «των καλαθιών», όπως την αποκαλούσαν, πιθανόν αυτή που λέγεται κατά την τέλεση της αρτοκλασίας: «Kύριε Iησού Xριστέ, ο Θεός ημών, ο ευλογήσας τους πέντε άρτους…». Στη συνέχεια κάθονταν όλοι σε κοινό τραπέζι, που ετοιμαζόταν για τον σκοπό αυτό στην αυλή της εκκλησίας.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο εδώ…