Το εύδαιμον και το εύψυχον

Να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους: Είμαστε ως κάτοικοι της Κύπρου κάτι. Αφού δεν είμαστε μωαμεθανοί, τούρκοι, αρμένιοι, μαρωνίτες, λατίνοι, άλλο δεν υπάρχει παρά να είμαστε Έλληνες χριστιανοί ορθόδοξοι. Όχι, λεν άλλοι. Εμείς δεν είμαστε τίποτε από όλα αυτά. Είμαστε χωρίς θρησκεία χωρίς εθνότητα, γιατί αυτά φέρνουν καταστροφές στον κόσμο, τον χωρίζουν, δεν τον ενώνουν, εμείς διακρίνουμε τους ανθρώπους ανάλογα με τον πλούτο τους σε πλούσιους και φτωχούς, εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενους, αγωνιζόμαστε για την ισότητα των ανθρώπων, τη δικαιοσύνη, την ευτυχία όλων.

Μάλιστα. Κι εμείς λέμε, ο ελληνικός πολιτισμός πρώτος δίδαξε τον άνθρωπο το τι εστί άνθρωπος, κέντρο του στάθηκε ο άνθρωπος, ούτε σε Θεούς υποτάχτηκε ούτε σε δαίμονες παρά μόνο στην ελευθερία και αξιοπρέπεια του ανθρώπου, εξ ου και οι λεγόμενοι ανθρωπισμοί, ανθρωπιστικά ιδεώδη κλπ. Και ερχόμενος ο χριστιανισμός στον κόσμο αυτά δίδαξε και προπάντων την αγάπη στον πλησίον που είναι ο άλλος Θεός μας. Κι όλα αυτά είναι βαθύτατα ριζωμένα στον πολιτισμό, στην παιδεία, στον τρόπο ζωής μας, στο ήθος μας, άσχετα αν επιτυγχάνουμε ή όχι, αυτά όμως έχουμε ζωής οδηγούς.

Ένα άνευ προηγουμένου περιεκτικότατο ρητό από τον Θουκυδίδη είναι το «το εύδαιμον το ελεύθερον». Ευδαιμονία, ευτυχία είναι η ελευθερία και παρακάτω λέει η ευψυχία, το να έχει κανείς γενναία ψυχή και γι’αυτό, επειδή η ελευθερία χρειάζεται ίσως και πολεμικούς κινδύνους για να διατηρηθεί ή να αποκτηθεί, γι’ αυτό λέει, «μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους», μην παραμελείτε ή μη βάζετε παράμερα τους κινδύνους του πολέμου, γιατί αν έρθει η ώρα πρέπει να τους αναλάβετε, για να είστε ελεύθεροι κι ευτυχισμένοι.

Ο καθένας μπορεί να πει, αυτά είναι λόγια των παραμυθιών, δασκαλίστικες κουβέντες. Τα πιο πρόσφατα για μας που τα ζήσαμε γεγονότα και αποδείξεις της ευδαιμονίας  των ανθρώπων είναι των ηρώων μας του 1955-59 που με τι ευχαρίστηση, με τι χαρά και περηφάνεια τραβούσαν στην αγχόνη ή έπεφταν στα πεδία των μαχών, ευτυχέστατοι, στο ύψιστο της ανθρωπίνης ευδαιμονίας, στην καλύτερή τους ώρα. Το ξέρουμε από τις επιστολές τους στους δικούς τους, από τα λόγια τους, από τη βαθύτατη πίστη τους. Είχαν ήδη διανοίξει διόδους στον άλλο κόσμο, μετείχαν ήδη της αιωνιότητας και της μακαριότητας.

Ούτε βέβαια εκείνοι φταιν, ούτε εμείς, αν πάμπολλοι συμπολίτες μας επαίρονται για τις αλλιώτικες γνώσεις τους, για τα διδάγματα που παίρνουν από τα σεμινάρια και τα κομματικά διδασκαλεία. Η κλίμακα του πνεύματος,  δυστυχώς γι’ αυτούς,  δεν σταματά στα ρεαλιστικά και οφθαλμοφανή, γιατί υπάρχουν και άλλα, αόρατα και ακατάληπτα, φτάνει ο άνθρωπος να αποδέχεται την μικρότητά του, και με ταπεινότητα να αποδέχεται πως δεν τα ξέρει όλα, ούτε μπορεί να τα ξέρει.

Ως Έλληνες Χριστιανοί Ορθόδοξοι σ’ αυτό τον τόπο, αγωνιστήκαμε για την ένωση με την Ελλάδα, φυσικότατα, δημοκρατικότατα, 82% του πληθυσμού, κι είχαμε κάθε δικαίωμα να σχεδιάζουμε το μέλλον μας, όπως οποιοσδήποτε λαός. Αν μπήκαν στη μέση οι Άγγλοι, οι Τούρκοι, αν τους έβαλαν άλλοι, για τα συμφέροντά τους, δεν μπορούμε συνεχώς να δικαιολογούμε τους άλλους και να απορρίπτουμε τη δική μας θέληση, γιατί έτσι διδάσκουν οι διάφορες σχολές σκέψης. Κι εμείς μια σχολή σκέψης είμαστε, ή Η σχολή σκέψης της δημοκρατίας και πλειοψηφίας.
Έγιναν τα όσα έγιναν. Είναι δυνατόν να αποδεχόμαστε την παρούσα κατάσταση λέγοντας, «μα δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς, ας τα αποδεχτούμε τα τετελεσμένα»; Απ’ ό, τι όμως ο καθένας βλέπει , τα πράγματα δεν τελειώνουν εδώ. Η Τουρκία ετοιμάζεται για άλλες επιθέσεις, άλλες καταβροχθίσεις. Αυτό θα είναι το σύνθημά μας; «Δεν μπορούμε να τα βάλουμε με μεγαλύτερή μας δύναμη, ας δεχτούμε τα τετελεσμένα»; Ετοιμάζουμε για τους εαυτούς και για τα παιδιά μας μια νέα τουρκοκρατία και η δικαιολογία μας στην Ιστορία θα είναι: «δεν είχαμε ευψυχία»; Και ανεχτήκαμε τη δυστυχία μιας άλλης τουρκοκρατίας!!! Οικεία βουλήσει;;;

Στέλιου Παπαντωνίου