Βιβλίο για το μνημείο, που συντηρεί την μνήμη μας: «Ιερά Μονή του Αποστόλου Ανδρέα στην Καρπασία»

Σήμερα, 30 Νοεμβρίου 2020, μέρα που η Εκκλησία τιμά την μνήμη του Αγίου Αποστόλου του Πρωτοκλήτου, το ιστορικό Μοναστήρι του και μεγάλο προσκύνημα της Κύπρου στην κατεχόμενη από το 1974 Καρπασία , την χερσόνησο των «αγίων και ηρώων» , έμεινε , λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, βουβό και αλειτούργητο.

Ο Επίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος τέλεσε την Θεία Λειτουργία στον πανηγυρίζοντα Ι. Ν. του Αποστόλου Ανδρέα στο Πλατύ Αγλαντζιάς. Δεήθηκε για το Μοναστήρι και τους εγκλωβισμένους Ελληνοκύπριους, ζώντες και κεκοιμημένους.

Στο κήρυγμα του αναφέρθηκε στον βίο και την διδασκαλία του Αποστόλου, ενώ έκανε ιδιαίτερη αναφορά στον φύλακα της Μονής π. Ζαχαρία. «Δεν είμαστε φέτος να εορτάσουμε τον Άγιο μας στο Μοναστήρι του, αλλά Αυτός  βρίσκεται στις καρδίες μας», τόνισε.

Πρόσφατα, με πρωτοβουλία της Επισκοπής Καρπασίας, κυκλοφόρησε ένα καλαίσθητο και ενδιαφέρον βιβλίο, με τίτλο «ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΠΑΣΙΑ» . Στις περίπου 300 σελίδες του περιλαμβάνει κείμενα εκλεκτών επιστημόνων,  βιβλιογραφία και παράρτημα με σημαντικές φωτογραφίες των ξυλόγλυπτων και των κειμηλίων της Μονής. Οι περισσότερες είναι των Η. Λάμπρου και Κ. Μαγειρούδη του 2019.

Πρόκειται για  συλλογικό έργο των Επισκόπου Καρπασίας Χριστοφόρου , Γιώργου Κάκουρα, Κωστή Κοκκινόφτα, Χριστόδουλου Μακρή, Διομήδη Μυριανθέα, Ανδρέα Φούλια και Χριστόδουλου Χατζηχριστοδούλου. Οι δύο τελευταίοι έκαναν και την επιμέλεια της έκδοσης. Η Στοιχειοθεσία- σελιδοποίηση έγινε από τον π. Χρίστο Γρηγορίου. Το βιβλίο εκδόθηκε με την ευγενική χορηγία του ΟΠΑΠ Κύπρου και του Επιτρόπου Προεδρίας, Φώτη Φωτίου.  

Στην πέμπτη σελίδα διαβάζουμε: «Στον σεπτό Λευΐτη και φύλακα της Ιεράς Μονής Πρωτοκλήτου Καρπασίας π. Ζαχαρία και στη σεμνή Πρεσβυτέρα και συνοδοιπόρο αυτού Μαρούλλα αφιερώνεται το βιβλίο αυτό ως πατρικό χρέος από τον Ποιμένα των Καρπασέων Χριστοφόρον».

Τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε μια αναζωπύρωση της έρευνας γύρω από τον Πρωτόκλητο Aπόστολο Ανδρέα· επιστημονικά συνέδρια, εκθέσεις, μονογραφίες και άρθρα προσπαθούν να σκιαγραφήσουν με περισσότερη ευκρίνεια την προσωπικότητά του, τις τοπικές παραδόσεις και τα μνημεία που άφησαν πίσω τους, η δράση του δυναμικού αυτού αποστόλου του Ιησού Χριστού αλλά και η τιμή προς αυτόν. Στην Κύπρο, η αναδίφηση ζητημάτων, γύρω από τον Πρωτόκλητο, έχει ως σημείο αναφοράς τη λαοφιλή, κατεχόμενη από το 1974, μονή του στο ανατολικό ακροτελεύτιο του νησιού, με αυτονόητη συνεπώς εθνική σημασία.

Oι επιμελητές της έκδοσης δρ Χρ. Χατζηχριστοδούλου και  δρ Α. Φούλιας σημειώνουν: “Στον τόμο περιλήφθηκαν εργασίες, οι οποίες έρχονται να καλύψουν κενά, τα οποία υπήρχαν στην έρευνα, αλλά και να απαντήσουν σε σύγχρονες, όχι πάντα καλοπροαίρετες ή έγκυρες απόψεις σχετιζόμενες με τη μακραίωνη χριστιανική ιστορία του μνημείου. Επίσης, ζητήματα που αφορούν στη θέση του αποστόλου Ανδρέα στην αγιογραφική και αγιολογική παράδοση της Εκκλησίας,  αλλά και τη συνύφανση της χάριτος του αγίου με την καθημερινή ζωή των Κυπρίων. Ακόμα αναπτύσσονται θέματα από την πρώιμη ιστορία, τις ιστορικές πηγές και τις πρόσφατες ανασκαφές, την επίπλωση του ναού, τις εικόνες και τα κειμήλιά του, καθώς και το κεφάλαιο για την πολυσυζητημένη πρόσφατη αναστήλωση και τις αρχιτεκτονικές φάσεις του συγκροτήματος. Τέλος περιλήφθηκε κεφάλαιο για το απαράμιλλου κάλλους φυσικό περιβάλλον της μονής, τη χλωρίδα και την πανίδα, στοιχείο αναπόσπαστο της ιστορίας του μνημείου στο ομώνυμο ακρωτήριο”.

Το βιβλίο περιλαμβάνει πέντε κεφάλαια :

ΘΕΟΛΟΓΙΑ- ΠΑΡΑΔΟΣΗ( Επίσκοπος Καρπασίας Χριστοφόρος, Γεώργιος Κάκουρας, Κωστής Κοκκινόφτας)

ΙΣΤΟΡΙΑ ( Ανδρέας Φούλιας)

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ (Διομήδης Μυριανθεύς, Χριστόδουλος Χατζηχριστοδούλου)

ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ( Χριστόδουλος Μακρής).

Πριν από τα κεφάλαια αυτά δημοσιεύεται Χαιρετισμός του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου Β’, τον οποίο δημοσιεύουμε αυτούσιο:   

Μέ ἰδιαίτερη συγκίνηση καί εὐαρέσκεια χαιρετίζουμε τήν ἔκδοση τοῦ ἱστορικοῦ καί μνημειώδους τόμου: Η ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΗΝ ΚΑΡΠΑΣΙΑ, τόν ὁποῖο μέ ἱερό πόθο ἐξέδωσε ἡ Ἐπισκοπή Καρπασίας, κάτω ἀπό τήν ἐποπτεία καί ἀκάματη ἐπιμέλεια τοῦ ἀγαπητοῦ ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ, Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Καρπασίας κ. Χριστοφόρου.

Μέσα ἀπό τίς σελίδες τῶν περιεχομένων του, οἱ ἀναγνῶστες του δύνανται νά ἀντλήσουν πολύτιμες πληροφορίες ὄχι μόνο γιά τήν Ἱστορία τῆς παλαιφάτου Μονῆς τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα ἀλλά καί γιά τή Θεολογία, τήν ἀποκάλυψη δηλαδή τοῦ ζῶντος Θεοῦ στούς ἀνθρώπους. Ἡ βίωση αὐτῆς τῆς θείας ἀποκαλύψεως, ἄλλωστε, εἶναι καί ὁ οὐσιαστικός λόγος γιά τόν ὁποῖο ἀνεγείρονται οἱ ἱεροί ναοί καί τά λοιπά σεβάσματα τῆς πίστεώς μας.

Πέρα ὅμως ἀπό τήν Ἱστορία καί τή Θεολογία, τό βιβλίο παραθέτει  καί ἄλλο πλούσιο καί ἐνδιαφέρον ὑλικό γύρω ἀπό τόν βίο τοῦ ἀποστόλου Ἀνδρέα, τά θαύματα, τήν ἱστορία, τήν ἀρχιτεκτονική, τά ἀρχαιολογικά εὐρήματα, τά διάφορα κειμήλια καί ἄλλα σημαντικά ἔργα τῆς ἱερῆς μας τέχνης, τά ὁποῖα ἐδῶ καί αἰῶνες ἡ ἀγάπη, ὁ ζῆλος καί ἡ εὐλάβεια τῶν κατοίκων τῆς χερσονήσου τῆς Καρπασίας καί γενικότερα τοῦ πιστοῦ λαοῦ μας βοήθησαν νά δημιουργηθοῦν. Γίνεται, ἔτσι, ἀντιληπτό ὅτι ἡ ἔκδοση αὐτή ἀποτελεῖ ἕναν ἄρτιο πνευματικό καί προσκυνηματικό ὁδηγό, πού ἀποτυπώνει ἐναργῶς τόν δικαιολογημένο διαχρονικό σεβασμό ὁλόκληρου τοῦ λαοῦ μας πρός τόν Πρωτόκλητο Μαθητή τοῦ Κυρίου καί θαυματουργό Ἀπόστολο Ἀνδρέα καί τήν ἐν Καρπασίᾳ Ἱερά Μονή του.

Μέσα ἀπό τήν παράθεση τῶν ἱστορικῶν, ἀρχαιολογικῶν καί ἀρχιτεκτονικῶν  εὐρημάτων καταδεικνύεται ἡ διαχρονική παρουσία τῆς Μονῆς στό ἀνατολικό ἀκροτελεύτιο μέρος τῆς Κύπρου μας. Μία παρουσία, ἡ ὁποία συνδέει τόν λαό μας πνευματικά μέ τόν Πρωτόκλητο Μαθητή ἀπό τά πρῶτα χριστιανικά χρόνια τοῦ ἱστορικοῦ μας γίγνεσθαι μέχρι σήμερα. Αὐτή ἡ διασύνδεση πού ἀποτελεῖ ἕνα ἔντονο βίωμα ἀποτελεῖ πηγή ἐλπίδας, δύναμης, καρτερίας καί βίωσης τοῦ πόθου γιά ἐπιστροφή.   

Μέ τά ἴδια αἰσθήματα βαθύτατης συγκίνησης ἐπευλογοῦμε τήν ἀφιέρωση τοῦ παρόντος μελετήματος στόν ἀφανή, ἀλλά ἀκάματο καί ἀγωνιστικό ἐργάτη τοῦ ἀμπελῶνος τοῦ Κυρίου, τόν Οἰκονόμο Ζαχαρία Γεωργίου καί τήν ἐκλεκτή σύζυγό του, ἀγωνίστρια καί συνοδοιπόρο τῆς ζωῆς του Πρεσβυτέρα Μαρούλα Γεωργίου.

Ὁ πατήρ Ζαχαρίας συνελήφθη κατά τήν τουρκική εἰσβολή τοῦ 1974 καί μετεφέρθη στά Ἄδανα, μαζί μέ πλῆθος ἄλλων συμπατριωτῶν μας.   Σ’ ὅλες αὐτές τίς ἐθνικές καί θρησκευτικές δοκιμασίες, ὡς ἀληθινός στρατιώτης τοῦ Χριστοῦ, διατήρησε τό ἠθικό του ἀκμαιότατο καί ὑπῆρξε γιά ὅλους τούς συγκρατούμενούς του ἄγγελος παρηγοριᾶς, πηγή ἐλπίδας, πρότυπο πίστεως καί χριστιανικῆς ἐγκαρτέρησης.

Ὅταν ἐπέστρεψε στήν κατεχόμενη γῆ μας, εἶχε τήν ἐπιλογή νά ἔλθει μέ τήν οἰκογένειά του στίς ἐλεύθερες περιοχές, ὅπως ἔπραξαν χιλιάδες ἄλλοι, ἤ νά παραμείνει στήν  Ἱερά Μονή τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα. Γιά τόν ἴδιο δέν ὑπῆρξε δίλημμα. Ὡς στοργικός πατέρας ἔστειλε τά πολυαγαπημένα του παιδιά μέ τή μητέρα τους στίς ἐλεύθερες περιοχές, γιά νά συνεχίσουν τίς σπουδές τους. Ὁ ἴδιος, ὅμως, παρέμεινε γιά μία εἰκοσαετία στίς ἐπάλξεις τοῦ χρέους καί τῆς τιμῆς στή σεβάσμια Μονή τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα, γιά νά ὑπηρετήσει ἀπό τό ἱερό ἐκεῖνο μέρος τό χειμαζόμενο ποίμνιό του καί ὅλους τούς πιστούς, οἱ ὁποῖοι μέ πόθο πολύ κατέφευγαν καί καταφεύγουν στήν ἱερά Μονή γιά νά ἐκκλησιαστοῦν, νά μετάσχουν τῶν ἱερῶν Μυστηρίων τῆς πίστεώς μας,
ν’ ἀντλήσουν ἐλπίδα καί πίστη γιά ἐπιστροφή στίς πατρογονικές τους ἑστίες.

Περαίνοντες, συγχαίρουμε θερμά τόν Θεοφιλέστατο Ἐπίσκοπο
Καρπασίας κ. Χριστοφόρο καί τούς ἐκλεκτούς συνεργάτες του, οἱ ὁποῖοι «ζήλῳ πεπυρωμένοι» συνέγραψαν τό ἱστορικό τοῦτο ἔργο: Τούς ἐξαίρετους ἐπιστήμονες δρα Γεώργιο Κάκκουρα, κ. Διομήδη Μυριανθέα, κ. Κωστή Κοκκινόφτα, κ. Χριστόδουλο Μακρή, δρα Ἀνδρέα Φούλια και δρα Χριστόδουλο Χατζηχριστοδούλου, καθώς καί ὅλους τούς ἄλλους οἱ ὁποῖοι συνεργάστηκαν καί συνέβαλαν στήν ἔκδοση τοῦ ἐν λόγῳ τόμου.

Ἀπό κέντρου καρδίας εὐχόμαστε ὅπως ἡ ἱστορική αὐτή ἔκδοση,   τονώνει τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα καί ἐνισχύει τήν ὀρθόδοξη χριστιανική πίστη τοῦ ἀγωνιζόμενου εὐσεβοῦς λαοῦ μας γιά δικαίωση τῶν ἐθνικῶν πόθων του.

Εὐχέτης πρός Κύριον

Τον Χαιρετισμό του Αρχιεπισκόπου ακολουθεί Προλογικό σημείωμα του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Καρπασίας Χριστοφόρου.

“Η καθ᾽ ἡμᾶς Ὀρθόδοξη Ἀνατολή ποτέ δέν στηρίχθηκε ἀποκλειστικά στά ἱστορικά γεγονότα γιά νά θεμελιώσει ἤ νά ὑποστηρίξει τήν πίστη, ὡς ζωντανή παράδοση καί ζωή. Ὅμως, ἡ πίστη βιώνεται μέσα στό ἱστορικό γίγνεσθαι. Τά ἱστορικά γεγονότα μαρτυροῦν καί βεβαιώνουν τήν ἀδιάκοπη συνέχεια ὅλων ὅσα παραλάβαμε, βιώσαμε αὐθεντικά-ὀρθόδοξα καί διαφυλάξαμε ἀνόθευτα-γνήσια. Ὁπότε καλούμαστε νά τά παραδώσουμε, μέσα στόν χρόνο τῆς ζωῆς μας, ὡς τέτοια, στίς ἑπόμενες γενιές, γιά νά ζοῦν μέ βάση αὐτά τήν ἐμπειρία. Μιά ἐμπειρία ἡ ὁποία βασίζεται πάνω στήν Ἀποστολική Παράδοση, δηλαδή τή Θεολογία-φανέρωση τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ καί τή μετοχή μας στή δόξα Του (Ἰωάν. α΄, 14).

Μιά ἐμπειρία, ἀκόμα, ἡ ὁποία βασίζεται στήν ἱστορία τοῦ τόπου μας, ὡς συνέχεια τῆς παρουσίας τοῦ ἑλληνικοῦ στοιχείου, δηλαδή ἑνός πολιτισμοῦ πού στηρίζεται πάνω στήν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας, τῶν ἀξιῶν καί τῆς δημιουργικότητας, τίς ὁποῖες ὅλο καί περισσότερο ἀναδεικνύει ἡ ἀρχαιολογική σκαπάνη καί ἡ μελέτη τῶν πηγῶν. Πάνω σ᾽ αὐτά τά στοιχεῖα στηριζόμαστε μέ σιγουριά γιά νά παράγουμε τόν σύγχρονο πολιτισμό, ἕναν πολιτισμό ὁ ὁποῖος νά μᾶς δίνει νόημα πνευματικό καί νά μᾶς προσανατολίζει μέ ἀκρίβεια πρός τήν αἰωνιότητα.

Ἕνα Μνημεῖο, πού μαρτυρεῖ καί συντηρεῖ τή μνήμη μας, εἶναι τό ἱστορικό Μοναστήρι τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα, τό ὁποῖο βρίσκεται στό ἀνατολικότερο, ἀκροτελεύτιο σημεῖο τῆς Πατρίδας μας, στή χερσόνησο τῆς Καρπασίας μας. Εἶναι ἕνα Μνημεῖο πού μαρτυρεῖ τήν Ἀποστολική Παράδοση στό Νησί μας, τή Νῆσο τῶν Ἁγίων, ἀλλά καί τήν εὐθύνη μας γιά τή βίωση αὐτῆς τῆς Παράδοσης, τή διαφύλαξή της καί τή μεταλαμπάδευσή της στίς γενεές πού ἀκολουθοῦν.

Μέσα ἀπό αὐτό τό βιβλίο, μέ τίτλο Ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα στην Καρπασία, ἐπιδιώκουμε τεκμηριωμένα καί ἐπιστημονικά νά καταγράψουμε αὐθεντικά ὅλη τή μαρτυρία καί τό μαρτύριο, πού κουβαλᾶ μέσα στά σπλάχνα της καί πίσω καί κάτω ἀπό τά κτίσματά της, ὅσες ἀλλαγές ἤ κακοποιήσεις, ἐσωτερικές καί ἐξωτερικές, καί ἄν ἔχει ὑποστεῖ.

Θά ἤθελα νά εὐχαριστήσω τούς συντελεστές τῆς ἐπιστημονικῆς αὐτῆς ἐργασίας, οἱ ὁποῖοι δούλεψαν μέ συνέπεια καί μεράκι ἔναντι τῆς εὐθύνης τοῦ ἔργου, ἀλλά καί ἔναντι τῆς ἐθνικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς σημασίας τοῦ Μνημείου: τόν κ. Διομήδη Μυριανθέα, Ἀρχιτέκτονα, τούς Βυζαντινολόγους δρα Χριστόδουλο Χατζηχριστοδούλου καί δρα Ἀνδρέα Φούλια, τόν ἐρευνητή κ. Κωστή Κοκκινόφτα, τόν δρα Γεώργιο Κάκκουρα καί τόν κ. Χριστόδουλο Μακρή.

Τό βιβλίο αὐτό ἀφιερώνεται στόν σεπτό Λευΐτη τῆς Μονῆς τοῦ Ἀποστόλου Ἀνδρέα, π. Ζαχαρία Γεωργίου, καί στή σεμνή Πρεσβυτέρα καί συνοδοιπόρο αὐτοῦ, Μαρούλλα Γεωργίου, οἱ ὁποῖοι παρέλαβαν καί διαφυλάττουν τήν Ἀποστολική Παράδοση. Οἱ δύο αὐτοί σύγχρονοι Μάρτυρες ἔζησαν καί ζοῦν διά τοῦ Ἁγίου καί διά τόν Ἅγιον.
Γι᾽ αὐτό καί ἡ ἀφιέρωση αὐτή ἀποτελεῖ μιά μικρή ἔκφραση τῶν εὐχαριστιῶν τῆς καρδιᾶς μας καί ἕνα αἰώνιο μνημόσυνο καί μαρτυρία στούς ἀνιδιοτελεῖς Φύλακες τῆς Ἀποστολικῆς Παράδοσης καί συνέχειας στό Μοναστήρι μας.

Παραδίδουμε τόν τόμο αὐτό μέ τήν εὐχή ὁ Πρωτόκλητος νά ἐμπνέει τίς καρδιές μας, νά διατηρεῖ ἄσβεστη μέσα μας τήν ἐλπίδα τῆς ἐπιστροφῆς καί τήν προσδοκία τῆς αἰωνιότητας, ὥστε τό Μοναστήρι του νά συνεχίσει μέσα στόν ἱστορικό χρόνο νά προετοιμάζει ψυχές γιά τήν βίωση τῆς ὄντως Ζωῆς, πού εἶναι πέραν καί ἔξω ἀπό κάθε σχετικότητα καί ἱστορικότητα. Δέν ὑπάρχει τίποτα πού νά ἀξίζει περισσότερο σέ αὐτή τήν ζωή, ἀπό τήν γνώση καί βίωση τῆς ἄλλης Ζωῆς”.

*Δημοσιεύουμε στην συνέχεια, μετά από σχετική άδεια της Επισκοπής Καρπασίας, δύο από τις εργασίες , που δημοσιεύονται στο βιβλίο.

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε την εργασία με τίτλο «Οι απαρχές της Μονής»…

Πατήστε εδώ για να διαβάσετε την εργασία με τίτλο «Η αρχιτεκτονική του μοναστηριακού συγκροτήματος»…

*Κεντρική διάθεση του βιβλίου: Ιερά Επισκοπή Καρπασίας

Τηλ.: (00357) 22554603, τηλεομ: (00357) 22432327, ἠλεκτρ. διεύθ. (e-mail): [email protected]

Επίσης , το βιβλίο βρίσκεται σε κεντρικά βιβλιοπωλεία

Του Αριστείδη Βικέτου

Πηγή: ageliaforos.com