«Ἀφορίσατε δή μοί τόν Βαρνάβαν καί τόν Σαῦλον εἰς τό ἔργον ὅ προσκέκλημαι αὐτούς»

Ὁμιλία Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Ἀμαθοῦντος κ.Νικολάου κατά τό Συνοδικό Ἀρχιερατικό Συλλείτουργο τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα, στον ομώνυμο ιερό ναό Δασουπόλεως, την Παρασκευή 10 Ιουνίου 2011.

«Πανήγυρις φαιδρά, ἱερά πανδαισία» σήμερα διά τήν Ἁγιωτάτην Ἐκκλησίαν τῆς Κύπρου, Μακαριώτατε Δέσποτα, Πανιερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἅγιοι ἀδελφοί, ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί, ἐπί τῇ μνήμῃ τοῦ ἱδρυτοῦ καί προστάτου αὐτῆς, Πανευφήμου Ἀποστόλου Βαρνάβα.

Ἀγάλλεται καί χαίρεται σήμερα σύμπασα ἡ εὐλογημένη μας νῆσος, δοξολογώντας τό Θεό καί τιμώντας ἀξιοχρέως καί πρεπόντως τή μνήμη τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα, ὁ ὁποῖος μαζί μέ τούς Ἀποστόλους Παῦλο καί Μάρκο ἔφεραν στήν Κύπρο τό φῶς τῆς ἀληθείας τοῦ Εὐαγγελίου καί τό μήνυμα τῆς «ἐν ἡμῖν ἐλπίδος» πού ἔφερε στόν κόσμο ὁ σαρκωθείς Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ.

Οἱ πρόγονοί μας διά τοῦ κηρύγματος τῶν Ἀποστόλων ἐλευθερώνονται ἀπό τά δεσμά καί τήν πλάνη τῆς εἰδωλολατρίας καί τό σκοτάδι ἀπό τήν ἀπουσία τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καί γνωρίζουν τόν ζῶντα Θεό. Ἐκπληρώνεται ἔτσι στόν τόπο μας ἀπό τά πρῶτα ἀκόμη χρόνια τοῦ Χριστιανισμοῦ τό γραφικό λόγιο «Ὁ λαός ὁ καθήμενος ἐν σκότει καί σκιά θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς».

Τό ἴδιο τό Ἅγιο Πνεῦμα – ὁ Παράκλητος – ἐντέλλεται στή χριστιανική κοινότητα τῆς Ἀντιοχείας, λέγοντας «Ἀφορίσατε δή μοί τόν Βαρνάβαν καί τόν Σαῦλον εἰς τό ἔργον ὅ προσκέκλημαι αὐτούς». Ἔτσι ὁ Βαρνάβας «ὁ υἱός τῆς παρακλήσεως», ὅπως ἑρμηνεύεται τό ὄνομά του καί ὁ ὁποῖος ὅπως σημειώνει ὁ συγγραφέας τοῦ βιβλίου τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων, Ἀπόστολος Λουκᾶς, «ἦν ἀνήρ ἀγαθός καί πλήρης Πνεύματος Ἁγίου καί πίστεως» στέλλεται στήν Κύπρο μαζί μέ τόν Ἀπόστολο Παῦλο γιά νά ὀργανώσουν καί νά στηρίξουν τήν νεόφυτη Ἐκκλησία. Μέσα ἀπό τό βιβλίο τῶν Πράξεων φαίνεται ὄχι μόνο ἡ ἁγιότητα τοῦ βίου τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα ἀλλά καί ἡ δυνατή προσωπικότητα, τό κύρος καί ἡ θέση πού κατεῖχε στήν πρώτη Ἐκκλησία.

Ὁ Ἀπόστολος Βαρνάβας εἶναι αὐτός ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ τρόπον τινά καί ἐγγυᾶται στούς ἄλλους Ἀποστόλους τόν Ἀπόστολο Παῦλο, ἐπειδή ὑπῆρχε σ’ αὐτούς ἀμφιβολία γιά τήν εἰλικρινῆ μεταστροφή τοῦ πρώην διώκτη τῶν χριστιανῶν Σαύλου. Ὅπως μᾶς διηγοῦνται καί πάλι οἱ Πράξεις τῶν Ἀποστόλων «Ὁ Βαρνάβας πῆρε τόν Σαῦλον καί τόν πῆγε στούς Ἀποστόλους καί τούς διηγήθηκε πώς εἶδε στό δρόμο τόν Κύριο, πώς ὁ Κύριος τοῦ μίλησε, καί πώς κήρυττε στή Δασμασκό μέ τόλμη τόν Ἰησοῦ».

Ἔτσι ὁ Ἀπόστολος Βαρνάβας γίνεται ἡ αἰτία τῆς ἐπίσημης ὑποδοχῆς καί ἀποδοχῆς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, «τοῦ σκεύους τῆς ἐκλογῆς τοῦ Θεοῦ» στήν Ἐκκλησία, καί ταυτόχρονα συνεργός τοῦ Θεοῦ στή μετάδοση τοῦ Εὐαγγελίου σ’ ὅλα τά ἔθνη διά τοῦ Ἀποστόλου τῶν ἐθνῶν Παύλου.

Ὁ Ἀπόστολος Βαρνάβας, ὁ ὁποῖος ὄντως ἦτο δοχεῖο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ναός τοῦ Θεοῦ ἔμψυχος, εἶχε καί τούς πνευματικούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στή ψυχή του. Ἦτο ἄνθρωπος τῆς ἀγάπης καί τῆς ἐλεημοσύνης, γι’ αὐτό ὅπως μᾶς ἀναφέρει καί πάλι ὁ Ἀπόστολος Λουκᾶς, πρῶτος χάρισε στούς Ἀποστόλους καί μέσω αὐτῶν στήν Ἐκκλησία τό ἀντίτιμο ἑνός ἀγροκτήματος τό ὁποῖο εἶχε καί πώλησε, καί προσφέροντας το, κάνει τήν ἀρχή καί δίνει τό καλό παράδειγα γιά τήν κοινοκτημοσύνη καί στηρίζει τίς Ἀγάπες πού ὑπῆρχαν στήν πρώτη Ἐκκλησία.

Ἡ προσφορά του σ’ ὁλόκληρη τήν Ἐκκλησία εἶναι μεγάλη καί ἀνεκτίμητη. Γίνεται κήρυκας ὁλόκληρης τῆς οἰκουμένης κατά τό ἀπολυτίκιό του καί ἡ Ἐκκλησία τόν ἀναγνωρίζει «ὡς ἰσοστάσιον», ἰσότιμον τῶν δώδεκα Ἀποστόλων.

Ἡ πνευματική σπορά πού ἔσπειρε στό νησί μας μέ πολύ κόπο καί μόχθο καί ἐπιμονή καί ἐπισφραγίστηκε μέ τό μαρτυρικό του τέλος εὐλογήθηκε ἀπό τό Θεό, καρποφόρησε καί ἔδωσε πλούσιους πνευματικούς καρπούς στήν Ἐκκλησία μας ἀναδεικνύοντας νέφη Ἁγίων, ὥστε δικαίως ὁ τόπος μας νά ὀνομάζεται νῆσος Ἁγίων. Πλῆθος μαρτύρων κατά τήν περίοδο τῶν διωγμῶν πότισαν τήν πατρώα γῆ μέ τά μαρτυρικά τούς αἵματα ἀλλά καί ἀναρίθμητα πλήθη ἀσκητῶν καί ὁσίων τήν πότισαν «ταῖς τῶν δακρύων τους ροαῖς» στήριξαν καί κράτυναν τήν Ἀποστολική Ἐκκλησία τῆς Κύπρου. Ἀκόμα καί πεφωτισμένοι πατέρες καί ἱεράρχες μέ τήν ἁγία βιοτή, τό ὀρθόδοξο φρόνημα καί τή διδασκαλία τους στήριξαν καί κόσμησαν τήν Ἐκκλησία μας, ὅπως ὁ Μέγας Ἐπιφάνιος καί τόσοι ἄλλοι, καί τήν ἀντιπροσώπευσαν σ’ὅλες τίς Οἰκουμενικές Συνόδους, ὅπως ὁ Ἅγιος Σπυρίδωνας, Ἐπίσκοπος Τριμυθοῦντος στήν Ἀ’Οἰκουμενική Σύνοδο.

Οἱ πρόγονοί μας σταθεροί στήν πίστη καί τό κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων Βαρνάβα καί Παύλου δέν ἄφησαν περιθώρια ἀλλοίωσης τοῦ Ὀρθόδοξου φρονήματός τους, ἀλλά ἦταν ἕτοιμοι τά πάντα νά ὑποστοῦν γιά νά κρατήσουν ἀναλλοίωτη τήν Ἱερά Παρακαταθήκη πού παρέλαβαν ἀπό αὐτούς.

Γι’ αὐτό καί δικαίως ἡ Ἀποστολική Ἐκκλησία μας μέ τόν 8ο Κανόνα τῆς Γ’Οἰκουμενικῆς Συνόδου πού ἔγινε τό 431 μ.Χ. στήν Ἔφεσσο ἀναγνωρίζεται ὡς Αὐτοκέφαλος, ὥστε καμιά ἄλλη Ἐκκλησία νά μήν μπορεῖ νά ἐπέμβει στά δικά της θέματα. Καί στή συνέχεια τό 478 μ.Χ. μέ τό ὅραμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀνθέμιου καί τοῦ ἐντοπισμοῦ τοῦ τάφου τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα μέ τό χαριτόβρυτο λείψανό του καί τό ἀντίγραφο τοῦ κατά Ματθαῖον Εὐαγγελίου λαμβάνει ὁ Προκαθήμενος τῆς Κυπριακής Ἐκκλησίας τά αὐτοκρατορικά προνόμια ἀπό τόν αὐτοκράτορα Ζήνωνα.

Ἡ Ἐκκλησία μας, ὅπως καί τό νησί μας γενικότερα, μέσα στό πέρασμα τῶν αἰώνων, ἰδιαίτερα τούς τελευταίους αἰῶνες πέρασε μέρες δύσκολες καί ἀπέλπιδες. Μπόρεσε ὅμως μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τίς εὐχές τόσου πλήθους Ἁγίων νά ἀντέξει. Κατά τήν περίοδο τῆς Φραγκοκρατίας πού προσπαθοῦσε ὁ Πάπας καί οἱ ἐκπρόσωποί του στήν Κύπρο νά ἐκλατινήσουν τήν Ἐκκλησία μας καί νά τήν ὑπαγάγουν σ’αὐτούς ὁ κλῆρος καί ὁ λαός ἀντιδρᾶ καί ἡ ὁμολογία καί τό μαρτύριο τῶν 13 Ὁσιομαρτύρων τῆς Καντάρας καί τοῦ Μαχαιρᾶ ἀναπτερώνουν τό φρόνημα τῆς πίστεώς τους. Ἀλλά οὔτε καί τά βασανιστήρια τῶν Τούρκων καί οἱ βιαιότητες τους, πτοοῦν τό φρόνημα τῶν Κυπρίων, οἱ ὁποῖοι προτιμοῦν χίλιες φορές τό θάνατο παρά νά ἀλλαξοπιστήσουν καί νά φορέσουν τό τουρκικό φέσι. Ἔτσι πλῆθος νεομαρτύρων συγκαταλέγεται στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας καί τό δικό τους μαρτύριο δίνει δύναμη καί ὑπομονή στό ὑπόδουλο ἔθνος καί τήν ἐλπίδα τῆς Ἀναστάσεως.

Σ’ὅλες αὐτές τίς δύσκολες ὧρες ἡ Ἐκκλησία μας ὡς φιλόστοργος μητέρα περιέθαλπε τά τέκνα της καί πάντοτε ἦταν δίπλα στό λαό της τόν ὁποῖο στήριζε καί ἐνεδυνάμωνε καί τοῦ ἐνέπνεε τήν πίστη καί τήν ἐλπίδα.

Οἱ Προκαθήμενοι καί οἱ περισσότεροι τῶν Ἱεραρχῶν κατά τήν Τουρκοκρατία εἴτε ἐκθρονίζονταν εἴτε ἐξορίζονταν εἴτε εἶχαν μαρτυρικό τέλος ὅπως ὁ πρῶτος Προκαθήμενος τῆς Ἐκκλησίας μας Ἀπόστολος Βαρνάβας προκρίνοντας αὐτό πού εἶπε καί ὁ μάρτυρας τῆς πίστεως καί τῆς πατρίδος Ἀρχιεπίσκοπος Κυπριανός «παρά τό γαίμαν τῶν πολλῶν ἐν κάλλιον τοῦ πισκόπου».

Μία ἀντικειμενική καί σωστή μελέτη τῆς ἱστορίας θά πείσει αὐτούς πού ἀμφισβητοῦν τή διαχρονική προσφορά τῆς Ἐκκλησίας μας ἀλλά καί τό δικαίωμά της νά μιλᾶ σήμερα ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι αὐτή πού κράτησε τόν τόπο Ἑλληνικό καί Ὀρθόδοξο καί ἔχει ὄχι μόνο τό δικαίωμα ἀλλά καί τήν εὐθύνη νά φρονηματίζει τό λαό, νά τόν παρηγορεῖ καί νά τόν στηρίζει στίς δύσκολες καί κρίσιμες μέρες πού περνᾶ. Αὐτό μᾶς ἐπιβάλλει ἡ ἱστορία μας ἀλλά καί τό τουρκοπατημένο μοναστήρι τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα καί ὁ ἅγιος τάφος του, πού περιμένουν τήν ὥρα τῆς ἐλευθερίας.

Τιμώντας, λοιπόν, σήμερα ἀγαπητοί μου ἀδελφοί τη μνήμη τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα βλέπουμε τή μεγάλη προσφορά του στόν τόπο μας ἀλλά καί πώς ἡ Ἐκκλησία μας μέ τίς πρεσβεῖες καί τή σκέπη του κατάφερε σέ δύσκολες συνθῆκες νά κρατηθεῖ καί νά μεγαλουργήσει πρός δόξαν Θεοῦ καί γιά τό καλό του πληρώματός της.

Σίγουρα οἱ Ἅγιοι δέν ἔχουν ἀνάγκη τῶν ὕμνων καί τῶν ἐπαίνων μας. Ὅ,τι κάνουμε τό κάνουμε γιά τή δική μας ὠφέλεια καί εὐλογία καί ὅπως ἐξάλλου μᾶς ὑπενθυμίζει ὁ Χρυσορήμονας Ἰωάννης «τιμή μάρτυρος μίμηση μάρτυρος». Ἐάν θέλουμε καί ἐμεῖς νά τιμήσουμε σωστά τόν Ἅγιό μας καί νά γίνουμε δέκτες της χάρης καί τῆς εὐλογίας του, ἄς ἀγωνισθοῦμε μέ τίς δικές του εὐχές μέσα στήν Ἁγία μας Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὡς ζωντανά μέλη της γιά νά μπορέσουμε νά γίνουμε ὅπως αὐτός «πλήρεις Πνεύματος Ἁγίου». Ἡ ἐπισήμανση τοῦ Ἀποστόλου Λουκᾶ ὅτι ὁ Βαρνάβας ἦταν πλήρης Πνεύματος Ἁγίου ὑπενθυμίζει καί σέ μᾶς σήμερα ποιό εἶναι τό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας μας καί ὁ σκοπός μας ὡς μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Ἐκκλησία δέν ἀποβλέπει στήν ἐξωτερική ἠθική τελείωσή μας, ἀλλά στόν ἁγιασμό μας. Σέ ἁγιασμό ἔχουμε κληθεῖ καί ὄχι σέ μία τυπολατρία καί ἠθικολογία. Σίγουρα στή σύγχρονη ὑλιστική καί ὀρθολογιστική ἐποχή μας ὅλα αὐτά ἀκούονται εἴτε μέ περιφρόνηση εἴτε μέ εἰρωνεία, καί ἐκλαμβάνονται ὡς θεωρίες καί διδασκαλίες παρωχημένων ἐποχῶν καί μεσαιωνικές πλάνες. Ὅμως ἀδελφοί μου «Ἰησοῦς Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» καί τό ἅγιο Εὐαγγέλιο Του παραμένει πάντοτε τό ἴδιο ὡς μία συνεχής πρόσκληση καί δυνατότητα ἁγιότητας.

Ἔχοντας τό Ἅγιο Πνεῦμα στίς ψυχές μας θά εἰρηνεύσουμε πραγματικά, θά βροῦμε τό πραγματικό νόημα τῆς ζωῆς μας καί τή διέξοδο στά πολυποίκιλα προβλήματα καί ἀδιέξοδα στά ὁποία μᾶς ὁδηγεῖ ὁ σύγχρονος τρόπος ζωῆς. Τό φῶς τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ θά διώξει ἀπό τίς καρδιές μας τό σκοτάδι τῆς ἀπουσίας Του καί θά τίς γεμίσει μέ τή γλυκύτητα τῆς δικῆς Του παρουσίας.

Ἐάν ἔτσι ἀγωνιζόμαστε, ἀδελφοί μου, καί ἐλεύθεροι ἀπό πάθη, μίση καί κακίες προσευχόμαστε πρός τό Θεό τότε ἡ προσευχή μας θά ἔχει δύναμη καί παρρησία καί θά εἰσακούσει ὁ Θεός, ὁ ἄρχοντας τῆς εἰρήνης, θά συντμήσει τό χρόνο τῆς δοκιμασίας μας καί θά δώσει τήν πολυπόθητη εἰρήνη καί ἐλευθερία στόν τόπο μας, ἀξιώνοντάς μας νά δοξολογοῦμε καί νά λατρεύουμε τό τρισάγιο ὄνομά Του σ’ὅλες τίς τουρκοκρατούμενες σήμερα Μονές καί Ἐκκλησίες μας. Ἄς παρακαλέσουμε, λοιπόν, τόν Ἀπόστολο Βαρνάβα, «τόν υἱόν τῆς Παρακλήσεως» νά μᾶς παρηγορεῖ στίς θλίψεις καί τίς δυσκολίες τῆς ζωῆς μας καί νά μᾶς ἀξιώσει νά ἑορτάσουμε τά ἐλευθέρια τῆς νήσου μας καί τήν ἁγία του μνήμη σ’ὁλόκληρο τό νησί μας. Ἀμήν”.