Ο Τίμιος Σταυρός στη λαϊκή παράδοση της Κύπρου

Κωστής Κοκκινόφτας
Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου

Ο Τίμιος Σταυρός είναι για τον κυπριακό λαό βασικό ιερό σύμβολο και για τον λόγο αυτό προσέρχεται μαζικά στους ναούς, όποτε η Εκκλησία τον προβάλλει τον Σταυρό για προσκύνηση, όπως κατά τις μεγάλες γιορτές της Υψώσεως, στις 14 Σεπτεμβρίου, και της Σταυροπροσκύνησης, την Τρίτη Κυριακή των Νηστειών. Ο Σταυρός αποτελεί, άλλωστε, αναπόσπαστο στοιχείο της Χριστιανικής πίστης, καθώς υψώνεται στους τρούλους και στα κωδωνοστάσια των ναών και χρησιμοποιείται ως διακοσμητικό στοιχείο στα άμφια των ιερέων και σε κάθε αναγκαίο σκεύος για τη θεία λατρεία. Για τον ίδιο λόγο οι Χριστιανοί συνηθίζουν να φέρουν Σταυρό στον λαιμό, να κάνουν τον Σταυρό τους πριν κοιμηθούν και όταν ξυπνήσουν και πριν αρχίσουν οποιαδήποτε εργασία, πριν και μετά το φαγητό, όταν θέλουν να διαβεβαιώσουν για την αλήθεια κάποιου γεγονότος, ακούνε καμπάνα, ασπάζονται εικόνα ή διέρχονται από ναό ή προσκύνημα, συναντούν κηδεία, καθώς και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, ομολογώντας με τον τρόπο αυτό την πίστη τους. Ακόμη, πολλές φορές ζητούν από τον ιερέα να τους σταυρώσει στο μέτωπο ή σε πονεμένο σημείο με βαμβάκι εμποτισμένο με λάδι από κανδήλι θαυματουργής εικόνας, ενέργεια που αποτελεί για τη λαϊκή συνείδηση σημαντική θεραπευτική πρακτική, αφού πιστεύουν ότι έτσι ενισχύονται από την υπερφυσική του δύναμη για να επιτευχθεί η επιθυμούμενη ίαση.

Η τιμή στον Τίμιο Σταυρό στην Κύπρο είναι άμεσα συνυφασμένη με την παράδοση, που αναφέρεται σε επίσκεψη της Αγίας Ελένης στο νησί και σε ανέγερση ναών, προς τους οποίους αφιέρωσε Τίμιο Ξύλο. Η ανωτέρω παράδοση, όπως έχουμε ήδη ακούσει, καταγράφεται στις αρχές του 12ου αιώνα από τον Ρώσο προσκυνητή Δανιήλ, ο οποίος αναφέρει στο οδοιπορικό του ότι η Αγία Ελένη ύψωσε Σταυρό από κυπαρίσσι στη Μονή Σταυροβουνίου, στον οποίο τοποθέτησε τίμιο ήλο. Την ίδια παράδοση επαναλαμβάνουν ξένοι περιηγητές των χρόνων της Φραγκοκρατίας, οι οποίοι αναφέρονται στη βαθιά πεποίθηση του κυπριακού λαού για τη θαυματουργική δύναμη του Σταυρού της Μονής Σταυροβουνίου, που θεωρούν ότι πρόκειται γι᾽ αυτόν του Καλού Ληστή.

Δείτε ολόκληρο το κείμενο εδώ…

Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα: 13.09.2022