Θεολογικά και άλλα θέματα

Παραδόσεις για τον Άγιο Λάζαρο στην Κύπρο

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Πολλές είναι οι παραδόσεις που συνδέουν τον γνωστό από τα αγιογραφικά κείμενα τετραήμερο φίλο του Χριστού Άγιο Λάζαρο με την Κύπρο, όπου έφθασε ύστερα από την εκ νεκρών ανάστασή του και έζησε μέχρι τον δεύτερο θάνατό του. Από τις παλαιότερες αυτές παραδόσεις είναι η σχετική με τη δημιουργία της αλυκής της πόλης, η οποία ανάγεται στη βυζαντινή περίοδο, όπως μαρτυρείται από τη συμπερίληψη εκδοχής της στο Συναξάρι της Κωνσταντινούπολης, το οποίο χρονολογείται στον 9ο αιώνα. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο Συναξάρι αυτό, η περιοχή [...]

30 Σεπτεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

«Μέγα οὖν καί πάνυ μέγα τό τῆς ταπεινοφροσύνης χρῆμα…» κατά τόν Ἅγιο Νεόφυτο τόν Ἔγκλειστο

Διακόνου Μιχαήλ Νικολάου Θεολόγου «Μέγα οὖν καί πάνυ μέγα τό τῆς ταπεινοφροσύνης χρῆμα, ὅτι Χριστοῦ δόμα (δῶρον) καθέστηκε»[2]. Μεγάλη ἡ ἀλήθεια τήν ὁποία διακηρύττει ὁ Ἅγιος Νεόφυτος γιά τήν ὑψοποιό καί θεοποιό ἀρετή τῆς ταπείνωσης. Πράγματι, ἡ ἀρετή αὐτή εἶναι τό θεμέλιο καί ἡ βάση τῆς πνευματικῆς ζωῆς. Εἶναι τό πρωταρχικό καθῆκον τοῦ χριστιανοῦ, διότι ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἅγιος «καλή δέ καί ἡ μακαρία ταπείνωσις, ὅτι Χριστοῦ μαθητής ὁ ταπεινός ἀναδείκνυται»[3]. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός μέ τήν ἔνσαρκο παρουσία τοῦ πρῶτος διδάσκει ἔμπρακτα τό ταπεινό φρόνημα, μέ τή σάρκωσή Του, τήν [...]

27 Σεπτεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ὁ ἅγιος Νεόφυτος καὶ ὁ καημὸς τῆς Ρωμιοσύνης στὸ ποίημα τοῦ Γιώργου Σεφέρη «Nεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος μιλᾶ». Ἕνα μικρὸ σχόλιο.

Δρ. Νίκου Ὀρφανίδη Φιλολόγου – Λογοτέχνη Tὸ ποίημα «Nεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος μιλᾶ» τοῦ Γιώργου Σεφέρη παραπέμπει στὴν πολιτικὴ ἐμπειρία, τόσο τοῦ Βυζαντινοῦ, ὅσο καὶ τοῦ νεότερου Ἑλληνισμοῦ τῆς Kύπρου. Στὴν ἐμπειρία τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, τῆς Ρωμιοσύνης, ποὺ ζεῖ καὶ δοκιμάζει γιὰ αἰῶνες τὸν ἀμοραλισμὸ καὶ τὴν ἀθλιότητα καὶ πολεμικὴ τῶν Ευρωπαίων τῆς Δύσεως. Μαζὶ παραπέμπει στὴν ἀγγλικὴ ἀποικιοκρατία, καὶ συνακόλουθα στὴν ἀναμέτρηση καὶ τὴ σύγκρουση τοῦ Ἑλληνισμοῦ μὲ τὴ Δύση. Tόπος καὶ χρόνος σύνθεσης τοῦ ποιήματος ἡ Ἐγκλείστρα: «Ἐγκλείστρα, 21 Nοεμ. ’53.» Ἔτσι ὑποσημειώνεται στὸ ποίημα. Εἶναι ἀκόμα καὶ οἱ σχετικὲς ἐγγραφὲς ἀπὸ τὶς [...]

26 Σεπτεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Εισαγωγές και εξαγωγές απο το λιμάνι της Κερύνειας (1921-1922)

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Από αρχαιοτάτων χρόνων το μικρό λιμάνι της Κερύνειας συνέδεσε την πόλη και τα γύρω χωριά με τη Μικρά Ασία, τα νησιά του Αιγαίου και τη Συροπαλαιστίνη, με αποτέλεσμα να στηρίζει σε μεγάλο βαθμό την οικονομία και να καταστεί «η ψυχή της πόλεως». Στα νεότερα χρόνια, όμως, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι (1912-1913) και ο Α´ Παγκόσμιος Πόλεμος (1914-1918) συνέτειναν ώστε το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο, που είχε επίκεντρό του το λιμάνι, να ατονήσει. Ξαναβρήκε, κάπως, την παλιά του αίγλη μετά το τέλος του πολέμου, αλλά η [...]

23 Σεπτεμβρίου 2024 Εθνικά – Ιστορικά, Ενδιαφέροντα θέματα, Θεολογικά και άλλα θέματα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Το Μαρτύριο του αγίου ιερομάρτυρος Πλάτωνος Αΐβαζίδη, πρωτοσυγκέλου Αμασείας του Πόντου (21 Σεπτεμβρίου 1921)

Η σύλληψη και η φυλάκισή του Ἤδη ἀπὸ τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1921, εἶχαν ἀρχίσει οἱ συλλήψεις πολλῶν προυχόντων τῆς περιοχῆς ὅπου ἡ Μητρόπολη τῆς Ἀμασείας. Τὴν νύχτα τῆς 4ης Φεβρουαρίου 1921, γίνεται ἔφοδος ἀπὸ τὶς τουρκικὲς ἀρχὲς στὸ Μητροπολιτικὸ Μέγαρο. Συλλαμβάνεται ὁ Ἐπίσκοπος Ζήλων Εὐθύμιος, ὁ Πρωτοσύγκελλος Πλάτων καὶ ἀρκετοὶ ἀπὸ τὸ διοικητικὸ προσωπικό, καὶ ἄλλοι ὑπάλληλοι τῆς Μητροπόλεως. Ὁ Χρῆστος Σαμουηλίδης σημειώνει: Τὰ ὀνόματά τους ἦταν ἀπὸ τὰ πιὸ γνωστὰ τῆς Σαμψοῦντας. Ἀντιπροσώπευαν τὴν ἀφόκρεμα τῆς κοινωνίας, τὸν πλοῦτο, τὴν μόρφωση καὶ τὴν ἐπιῤῥοή. Ἀνάμεσά τους ἦταν ἐπιστήμονες, γιατροί, φαρμακοποιοί, δικηγόροι, καθηγητές, δάσκαλοι, [...]

21 Σεπτεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα Read more...

Η αγιογραφική Σχολή της Μονής του Αγίου Ηρακλειδίου

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Εξέχουσα θέση στην ιστορία της αγιογραφικής τέχνης στην Κύπρο, κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, κατέχει η λεγόμενη Σχολή της Μονής του Αγίου Ηρακλειδίου, τα μέλη της οποίας, από τις αρχές του 18ου αιώνα έως και τις πρώτες δεκαετίες του 19ου, είχαν πλουσιότατη παραγωγή εικόνων και τοιχογραφιών, και επιχρύσωσαν και φιλοτέχνησαν αρκετά εικονοστάσια σε ναούς του νησιού. (περισσότερα…)

17 Σεπτεμβρίου 2024 Βυζαντινή τέχνη και μουσεία, Ενδιαφέροντα θέματα, Η τέχνη της Αγιογραφίας, Θεολογικά και άλλα θέματα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ὁ ἐν ἁγίοις πατὴρ ἡμῶν Αὐξίβιος Α´, ἐπίσκοπος Σόλων καὶ ἡ θεμελίωση τῆς πρωτοχριστιανικῆς ἐπισκοπῆς τῶν Σόλων

Εἰσήγηση στὴν θ΄ συνάντηση (27.05.2015) τοῦ Ἐπιμορφωτικοῦ Σεμιναρίου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μόρφου Γ’ Ἀκαδημαϊκοῦ Ἔτους  (2014-2015) Εἰσηγητής: Ἀρχιμανδρίτης Φώτιος Ἰωακεὶμ Σύντομη Εἰσαγωγὴ Ἡ περικλεὴς πόλη τῶν Σόλων , κτισμένη σὲ μία ἐξαίρετη γεωφυσικὴ τοποθεσία στὸν μυχὸ τοῦ κόλπου τῆς Μόρφου, σύμφωνα μὲ τὶς ποικίλες σωζόμενες γραπτὲς ἱστορικο-φιλολογικὲς ἀλλὰ καὶ ἀνασκαφικὲς καὶ ἀρχαιολογικὲς μαρτυρίες, ὑπῆρξε τὸ διοικητικό, ἐμπορικὸ καὶ πολιτιστικὸ κέντρο καὶ ἡ πρωτεύουσα ἑνὸς τῶν σημαντικοτέρων ἀρχαίων Κυπριακῶν βασιλείων, τοῦ ὁμωνύμου  βασιλείου τῶν Σόλων, τὸ ὁποῖο διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο στὴ συνεχὴ ἀνάπτυξη καὶ ἀνοδικὴ πορεία τοῦ πολιτισμικοῦ γίγνεσθαι τῆς εὐκλεοῦς μεγαλονήσου, μέχρι [...]

16 Σεπτεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ο Σταυρός ως μέσον αγιασμού και μεταμόρφωσης του κόσμου

Διά του σταυρού ο Χριστός αγίασε το σώμα του —κρίκο σύνδεσης με τον κόσμο. Απέκρουσε τους πειρασμούς που του έστελνε ο κόσμος, να γευθεί δηλαδή τις ηδονές, ικανοποιώντας υπέρμετρα τις ανάγκες του ή αποφεύγοντας τον πόνο και το θάνατο. Αν, κατά τον ίδιο τρόπο, απωθήσουμε τους πειρασμούς της αμαρτίας και υπομείνουμε καρτερικά τις οδύνες του θανάτου, η αγιότητα μπορεί να απλωθεί από το σώμα Του σε όλα τα σώματα και σε όλο τον κόσμο. Η ορθόδοξη Εκκλησία δεν λέει πως διά του σταυρού ο Χριστός εξήλθε της δημιουργίας, αλλά πως [...]

14 Σεπτεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα Read more...

Ο Τίμιος Σταυρός στη λαϊκή παράδοση της Κύπρου

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Ο Τίμιος Σταυρός είναι για τον κυπριακό λαό βασικό ιερό σύμβολο και για τον λόγο αυτό προσέρχεται μαζικά στους ναούς, όποτε η Εκκλησία τον προβάλλει τον Σταυρό για προσκύνηση, όπως κατά τις μεγάλες γιορτές της Υψώσεως, στις 14 Σεπτεμβρίου, και της Σταυροπροσκύνησης, την Τρίτη Κυριακή των Νηστειών. Ο Σταυρός αποτελεί, άλλωστε, αναπόσπαστο στοιχείο της Χριστιανικής πίστης, καθώς υψώνεται στους τρούλους και στα κωδωνοστάσια των ναών και χρησιμοποιείται ως διακοσμητικό στοιχείο στα άμφια των ιερέων και σε κάθε αναγκαίο σκεύος για τη θεία λατρεία. Για [...]

12 Σεπτεμβρίου 2024 Εθνικά – Ιστορικά, Θεολογικά και άλλα θέματα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ο πόνος στη ζωή μας

Είναι γεγονός αναντίλεκτο πως ο πόνος αποτελεί μια βασική πτυχή της ζωής του μεταπτωτικού ανθρώπου και συνυφαίνεται με το διφυές της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Μέγας Βασίλειος, δίνοντας τη διάσταση και το διφυές του ανθρώπινου προσώπου, παρατηρεί: «Άνθρωπος εστίν νους και προσφόρως τη πρεπούση σαρκί ενδεδυμένος». Δηλαδή ο άνθρωπος είναι κράμα υλικό και πνευματικό. Η υλική του υπόσταση συνδέεται με το σώμα ενώ η πνευματική του υπόσταση με την ψυχή, η οποία κατά το μεγάλο αυτόν Πατέρα της Εκκλησίας μας «Νοερά ουσία εστίν». Υπ' αυτήν την έννοια, έχουμε δύο είδη πόνου, [...]

11 Σεπτεμβρίου 2024 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...