Θεολογικά κείμενα

Σχόλια στὴν παπαδιαμαντικὴ λογοτεχνία τῶν Χριστουγέννων

Του Νίκου Ορφανίδη   Ἡ ἐκκλησία ὡς καταφύγιο καὶ σκέπη καὶ θαλπωρὴ 1. Εἰσαγωγικὸ Καθὼς προσεγγίζουμε τὴν παπαδιαμαντικὴ λογοτεχνία τῶν Χριστουγέννων, ἔχουμε ὁλοένα καὶ περισσότερο τὴν αἴσθηση πὼς ἐκεῖνο ποὺ διαπερνᾶ τὴ θεματική της εἶναι ἡ μεταμέλεια καὶ ἡ μεταστροφὴ τῶν ἀνθρώπων καὶ ἡ συνακόλουθη σωτηρία. Ἡ εἴσοδος στὸν τόπο τοῦ φωτός. Ἡ ἀνάδειξη τῆς Ἐκκλησίας ὡς καταφυγίου καὶ σκέπης καὶ ἀνάπαυσης ὅλων τῶν ναυαγισμένων καὶ σπαρασσομένων ἀπὸ τὰ δεινὰ καὶ τὰ πάθη τοῦ βίου ἀνθρώπων. Ὁ Παπαδιαμάντης προσεγγίζει τρυφερὰ καὶ ἁπαλὰ καὶ μὲ ἀγάπη, τὶς ἡμέρες τῶν Χριστουγέννων, ἕναν σπαρασσόμενο κόσμο, ποὺ [...]

27 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ευαγγέλιο Αγίου Πρωτομάρτυρος και Αρχιδιακόνου Στεφάνου

Πρωτ. Κωνσταντίνου Λ. Κωνσταντίνου Θεολόγου (Ματθ. κα΄, 33 - 42) Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην· ἄνθρωπός τις ἦν οἰκοδεσπότης, ὅστις ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα καί φραγμόν αὐτῶ περιέθηκε καί ὤρυξεν ἐν αὐτῷ ληνόν καί ὠκοδόμησεν πύργον, καί ἐξέδοτο αὐτόν γεωργοῖς, καί ἀπεδήμησεν. 34 ὅτε δέ ἤγγισεν ὁ καιρός τῶν καρπῶν, ἀπέστειλε τούς δούλους αὐτοῦ πρός τούς γεωργούς λαβεῖν τούς καρπούς αὐτοῦ. 35 καί λαβόντες οἱ γεωργοί τους δούλους αὐτοῦ ὅν μέν ἔδειραν, ὅν δέ ἀπέκτειναν, ὅν δέ ἐλιθοβόλησαν. 36 πάλιν ἀπέστειλεν ἄλλους δούλους πλείονας τῶν πρώτων, καί ἐποίησαν αὐτοῖς ὠσαύτως. 37 Ὕστερον δέ [...]

27 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

«Τὸν ἀγεώτρητον βότρυν βλαστήσασα ἡ ἄμπελος»

Χρήστου Πεττεμερίδη Θεολόγου - Φιλολόγου Κοντάκιον Ἦχος πλ. β΄ «Ὁ πρὸ Ἑωσφόρου ἐκ Πατρὸς ἀμήτωρ γεννηθείς, ἐπὶ τῆς γῆς ἀπάτωρ ἐσαρκώθη σήμερον ἐκ σοῦ· ὅθεν Ἀστὴρ εὐαγγελίζεται Μάγοις, Ἄγγελοι δὲ μετὰ Ποιμένων ὑμνοῦσι, τὸν ἄχραντον Τόκον σου, ἡ Κεχαριτωμένη. Ὁ Οἶκος Τὸν ἀγεώργητον βότρυν βλαστήσασα, ἡ μυστικὴ ἄμπελος ὡς ἐπὶ κλάδων, ἀγκάλαις ἐβάσταζε, καὶ ἔλεγε. Σὺ εἶ καρπός μου, σὺ εἶ ἡ ζωή μου. Ἀφ' οὗ ἔγνων, ὅτι καὶ ὃ ἤμην εἰμί, σύ μου Θεός· τὴν γὰρ σφραγῖδα τῆς Παρθενίας μου ὁρῶσα ἀκατάλυτον, κηρύττω σε ἄτρεπτον Λόγον, σάρκα γενόμενον. Οὐκ οἶδα σποράν, οἶδά σε λύτην τῆς [...]

26 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί

+ Ἐπισκόπου πρώην Ἐρζεγοβίνης Ἀθανασίου Γιέβτιτς Τά Χριστούγεννα εἶναι ἡ Θεοφάνεια: «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α΄ Τίμ. γ΄, 16), γεννώμενος ὡς ἄνθρωπος, δηλ. ἄνθρωπος σάν καί μᾶς ἀπό σάρκα καί αἷμα (Ἑβρ. β΄, 14). Τά Χριστούγεννα εἶναι ἡ ἡμέρα πού ἡ ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, ἑορτάζει τήν κατά σάρκα γέννηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἐκ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου στό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας ἐπί Καίσαρος Αὐγούστου. Ἀπό τότε δέ καί ἀρχίζει ἡ χριστιανική μας Ἐκκλησία καί ἱστορία. Αὐτή ἡ φανέρωση τοῦ Θεοῦ ἐν σαρκί, αὐτή ἡ γέννηση τοῦ Θεοῦ ὡς ἀνθρώπου, [...]

25 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Τό νόημα τῶν Χριστουγέννων

Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Γεωργίου Κάθε φορά πού στεκόμαστε μπροστά στή Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, νιώθουμε τή γλώσσα μας νά μπερδεύεται καί τή λογική μας νά ἀποδεικνύεται ἀνίκανη νά περιλάβει καί νά ἐξηγήσει κάτι πού δέν εἶναι γιά τά μέτρα της. Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, πού ὡς ἄνθρωπος πρωτογνώρισε τόν κόσμο μας μέσα σέ μία φάτνη καί τόν ἀποχαιρέτησε πάνω ἀπό τόν σταυρό, κάνει νά λυγίσουν τά γόνατα τοῦ ἀνθρώπου καί νά παραλύσουν οἱ αἰσθήσεις του μπροστά στό μεγάλο μυστήριο τῆς ἀγάπης καί τῆς πανσοφίας τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἀλήθεια πώς στίς μέρες μας [...]

25 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος, Κύριες Ειδήσεις Read more...

Εἰς τήν Γέννησιν τοῦ Κυρίου

+Ἀρχιμ. Γεωργίου Γρηγοριάτου Μέσα στήν ἱερά ἀτμόσφαιρα τῆς μεγάλης δεσποτικῆς ἑορτῆς τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως ὁ Χριστιανός αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά δοξάζη τόν Τριαδικό Θεό, τόν Πατέρα, τόν Υἱόν καί τό Ἅγιον Πνεῦμα, τήν πηγή τῆς ζωῆς, τοῦ ἁγιασμοῦ, τοῦ φωτισμοῦ καί τῆς θεώσεως τῶν ἀνθρώπων. Καί αὐτή ἡ δοξολογία γίνεται μία αἴσθησις γιά τόν ἄνθρωπο, ὅτι μετέχει στήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ, ὅτι μετέχει στή δόξα τοῦ Θεοῦ. Τό «νῦν», τό τώρα, γίνεται «ἀεί», γίνεται πάντοτε: «νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων». Γίνεται ὑπέρβασις τοῦ χρόνου. Αὐτό τό [...]

24 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής προ της Χριστού Γεννήσεως

Διακόνου Μιχαήλ Νικολάου Θεολόγου (Ἑβρ. ια’, 9-10· 32-40) Ἀδελφοί, πίστει παρῴκησεν Ἀβραάμ εἰς τήν γῆν τῆς ἐπαγγελίας ὡς ἀλλοτρίαν, ἐν σκηναῖς κατοικήσας μετὰ Ἰσαὰκ καὶ Ἰακὼβ τῶν συγκληρονόμων τῆς ἐπαγγελίας τῆς αὐτῆς· ἐξεδέχετο γὰρ τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν, ἧς τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ Θεός. Καὶ τί ἔτι λέγω; Ἐπιλείψει γὰρ με διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ τε καί Σαμψών καί Ἰεφθάε, Δαυῒδ τε καὶ Σαμουὴλ καὶ τῶν προφητῶν, οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν [...]

24 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Χριστούγεννα

† Πρωτ. Ἀλεξάνδρου Σμέμαν Ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης Ἡ ἡμέρα τῆς γέννησης τοῦ Χριστοῦ δέν ἔχει ἀποθησαυρισθεῖ στά εὐαγγέλια. Δέ δίνεται οὔτε ἡ ἐποχή τοῦ ἔτους, ἄν καί ἀπό τήν ἀναφορά στούς ποιμένες πού «ἀγραυλοῦντες καί φυλάσσοντες φυλακάς τῆς νυκτός ἐπί τήν ποίμνην αὐτῶν» (Λουκ. β’, 8), μποροῦμε νά συμπεράνουμε πώς γεννήθηκε τό καλοκαίρι. Αὐτή ἡ ἀβεβαιότητα προκαλεῖ τό ἐρώτημα: πῶς καί γιατί οἱ χριστιανοί καθόρισαν τήν 25η Δεκεμβρίου ὡς ἡμερομηνία γέννησης τοῦ Χριστοῦ; Αὐτό τό ἐρώτημα εἶναι κάτι περισσότερο ἀπό συνηθισμένο, ἐπειδή ἀπό τήν ἀπάντησή του μαθαίνουμε ἐπίσης κάτι τό σημαντικό [...]

23 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας ὁ Θεοφόρος

Πρωτ. Μιχαὴλ Βοσκοῦ Θεολόγου Οἱ δύο κεντρικὲς ἑορτὲς τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μας ἔτους εἶναι οἱ ἑορτὲς τῶν Χριστουγέννων καὶ τοῦ Πάσχα. Ἡ μὲν ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων, τὴν ὁποία ὁ Ἅγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὀνομάζει «μητρόπολιν πασῶν τῶν ἑορτῶν», ἀποτελεῖ τὴν κορωνίδα καὶ τὸ ἐπίκεντρο ὅλων τῶν ἀκινήτων ἑορτῶν, ἡ δὲ ἑορτὴ τοῦ Πάσχα τὴν κορωνίδα καὶ τὸ ἐπίκεντρο ὅλων τῶν κινητῶν ἑορτῶν. Ἡ ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων, ὡς ἰδιαιτέρως μεγάλη Δεσποτικὴ ἑορτή, ὄχι μόνο ἔχει ἀφιερωμένες σ’ αὐτὴν τρεῖς Κυριακὲς (Κυριακὴ τῶν Προπατόρων, Κυριακὴ πρὸ τῆς Χριστοῦ Γεννήσεως, Κυριακὴ μετὰ τὴν Χριστοῦ Γέννησιν), [...]

20 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Προϋποθέσεις τῆς Θεολογίας

Ἐπισκόπου Καρπασίας κ. Χριστοφόρου Ἡ βασικότερη προϋπόθεση τῆς Θεολογίας ξεκινᾶ ἀπό τήν ἀρχή πού διατυπώνει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ὅτι, «Θεόν φράσαι μέν ἀδύνατον, νοῆσαι δέ ἀδυνατώτερον». Δηλαδή εἶναι ἀδύνατο νά ἐκφράσει κάποιος καί νά περιγράψει τόν Θεό, ἀλλά εἶναι πολύ περισσότερο ἀδύνατο νά τόν κατανοήσει[2]. Γι’ αὐτό καί ὁ Ὀρθόδοξος Θεολόγος δέν ἐπιδιώκει νά κατανοήσει καί νά μιλήσει γιά τόν Θεό μέ βάση λογικές, διανοητικές ἤ φιλοσοφικές μεθόδους, ἀλλά μέ βάση τήν ἀποκάλυψη πού ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἔχει κάνει στόν κόσμο. Ἡ φανέρωση τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ μέσα [...]

19 Δεκεμβρίου 2023 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...