Θεολογικά και άλλα θέματα

Οι συνδρομητές από την Κύπρο του μικρασιατικού περιοδικού «O Mέντωρ» (1869-1874)

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Mεταξύ των ετών 1869 και 1874 κυκλοφόρησε στη Σμύρνη, σε εξήντα τεύχη που συγκροτούν πέντε τόμους, το μηνιαίο περιοδικό «O Mέντωρ». Πρόκειται για το σπουδαιότερο, ίσως, περιοδικό της πρωτεύουσας της Iωνίας, που σταδιακά μετατράπηκε από έντυπο, που απευθυνόταν στους φιλομαθείς νέους της πόλης, σε φιλολογικό - οικογενειακό, με ποικίλη και πλούσια ύλη. Bασική επιδίωξή του, όπως προκύπτει από τα κείμενα που προτάσσονται σε κάποια τεύχη, ήταν να συμβάλει στην ηθική διαμόρφωση και πνευματική ανύψωση των αναγνωστών, μέσα από χριστιανικό πρίσμα. Ίσως αυτός ήταν και [...]

Πενήντα χρόνια κατοχῆς. Χρόνια ἐγκαρτέρησης

Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Γεωργίου Εὐλογημένος ἀπό τόν Θεό ὁ τόπος μας. Ὄχι τόσο γιά τίς φυσικές του ὀμορφιές, ὅσο γιά τά πνευματικά ἀγαθά πού δέχτηκε ἀπό τό χέρι τοῦ Θεοῦ. Ἀπό τόν 15o   π.Χ. αἰώνα ὁδήγησε ἐδῶ τούς Μυκηναίους, δίνοντας ἔκτοτε στό νησί μία ἀπό τίς διαχρονικές συντεταγμένες του, τήν ἑλληνική. Μά καί ἡ ἐγγύτητα τῆς Κύπρου πρός τήν Ἁγία Γῆ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου νά φτάσει κοντά της πολύ νωρίς. Ἤδη ἀπό τό 45 μ.Χ. τρεῖς Ἀπόστολοι, ὁ Βαρνάβας, ὁ Παῦλος καί ὁ Μᾶρκος, μέ τό [...]

Ἀποστολική Παράδοση στήν Ἐκκλησία τῆς Κύπρου, ἐξ ἀφορμῆς τῆς 50ῆς ἐπετείου ἀπό τήν τουρκική εἰσβολή

Ἐπισκόπου Καρπασίας κ. Χριστοφόρου Ἡ ἐπετειακή αὐτή ἔκδοση ἐξ ἀφορμῆς τῆς συμπλήρωσης πενήντα χρόνων ἀπό τήν τουρκική εἰσβολή τοῦ 1974 στήν πονεμένη καί ἐθνικά καί πνευματικά αἱμάσσουσα πατρίδα μας, μᾶς δίνει τήν εὐκαιρία νά διεισδύσουμε καί νά δοῦμε τί κρύβεται μέσα στό μυστήριο, τό ὁποῖο ἀποκαλοῦμε Ἀποστολική Παράδοση καί ποιά ἡ σχέση της μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Κύπρου. Αὐτό, ὡς σημεῖο πνευματικῆς καί ἐθνικῆς ἀντίστασης, θά μᾶς βοηθήσει νά ὁριοθετήσουμε τις προτεραιότητές μας, ἔναντι τῆς εὐθύνης μας στην πατρίδα μας. Εἶπα ὅτι μᾶς δίνεται ἡ εὐκαιρία μέσα ἀπό τήν ἐπετειακή [...]

Μνήμη καί νοσταλγία ἐπιστροφῆς στήν αἱμάσσουσα γιά 50 ἔτη σκλαβωμένη πατρώα γῆ

Ἐπισκόπου Μεσαορίας κ. Γρηγορίου Γράφει, μέ συγκίνηση, ὁ ποιητής Κωστῆς Παλαμᾶς: «Εἶμαι ἡ Πατρίδα. Μουσική στό διάβα μου τόν ἀέρα δένει. Ριζώνω ὅπου σταθῶ. Φῶς ὅπου πατῶ σπέρνω»[1]. Ὅσοι ἀπό ἐμᾶς γεννηθήκαμε ἤ καταγόμαστε ἀπό τό αἱμάσσον, ὑπό τουρκική κατοχή ἀπό τόν Ἰούλιο - Αὔγουστο τοῦ 1974, τμῆμα τῆς πατρίδας μας, τῆς Κύπρου μας, ζοῦμε βαθύτερα καί πλατύτερα ὅλα ἐκεῖνα πού ἐπέφεραν, ἀναπάντεχα γιά ἐμᾶς τά παιδιά τότε, αὐτή τή σύγχρονη καταστροφή, τούς σκοτωμούς, τούς ἀγνοουμένους, τόν κατατρεγμό, τόν ἐκτοπισμό, τήν προσφυγιά. Ἐντούτοις ὅπου πατοῦμε, 50 ἔτη, σπέρνουμε τό φῶς τῆς [...]

Γιάννης Κυπρή – Κώστας Οικονομίδης – † Χρήστος Δημητρακόπουλος: Οι νερόμυλοι της Κύπρου, Λευκωσία 2022

Kωστής Kοκκινόφτας Kέντρο Mελετών Iεράς Mονής Kύκκου Το νερό αποτελεί πηγή και σύμβολο ζωής, γι᾽ αυτό από τα πανάρχαια χρόνια θρύλοι και παραδόσεις συνέδεσαν πηγές, ποταμούς, πηγάδια, βρύσες, υδραγωγεία, γεφύρια και νερόμυλους με ποικίλες εκδηλώσεις της ζωής. Ανάμεσά τους δεσπόζουσα θέση κατέχουν οι νερόμυλοι, που είναι οι πρώτες μηχανές παραγωγής έργου με χρήση φυσικής πηγής ενέργειας, τις οποίες κατασκεύασε ο άνθρωπος στα πλαίσια της παραδοσιακής τεχνογνωσίας. Στους νερόμυλους, με κινητήρια δύναμη το νερό και με τη βοήθεια της μυλόπετρας, συνθλίβονταν για αιώνες οι κόκκοι του σιταριού και παραγόταν αλεύρι για την [...]

Η διαταγή δόθηκε: «Σκοτώστε τον Μακάριο»

Το πραξικόπημα για ανατροπή του Μακάριου και η εισβολή της Τουρκίας σχεδιάσθηκαν χωριστά, είχαν, όμως, σύνδεση μεταξύ τους. Ήταν δύο σχέδια, που δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν χωρίς πρώτα να κινηθεί η χούντα και στη συνέχεια η Τουρκία. Ήταν, δηλαδή, ένα σχέδιο με δύο όψεις, που υλοποιήθηκε σε συνεννόηση όλων των εμπλεκόμενων. Περαιτέρω, μέσα από έγγραφα της εποχής αναδεικνύεται και η σχέση της χούντας με την ΕΟΚΑ Β, την οποία κάποιοι επιχειρούν να αμφισβητήσουν για να καλύψουν τους εδώ υποκινούμενους από το στρατιωτικό καθεστώς της Ελλάδος.  Η εμπλοκή Ελλαδιτών αξιωματικών, η [...]

Ο αντιστασιακός ραδιοσταθμός που ανέκοψε προπαγάνδα πραξικοπηματιών

Το πρωινό της Δευτέρας 15ης Ιουλίου 1974, βρήκε τον τεχνικό υπάλληλο του ΡΙΚ Νίκο Νικολαΐδη να βρίσκεται στο εργαστήριό του στην Πάφο. Γύρω στις 8:15, ενώ το ραδιόφωνο μετέδιδε το «πουκάμισο το θαλασσί» με τον Γιώργο Νταλάρα, ξαφνικά διέκοψε τη λειτουργία του και άρχισε να μεταδίδει εμβατήρια. Σε λίγο ακούστηκε η είδηση ότι «ο Μακάριος είναι νεκρός». Αφού συνήλθε από το αρχικό σοκ, ο Νίκος Νικολαΐδης αντελήφθη ότι επρόκειτο περί πραξικοπήματος. Δεν του πήρε αρκετή ώρα για να σκεφτεί την ιδέα της λειτουργίας ενός αντιστασιακού ραδιοσταθμού.  Ένα από τα τηλεφωνήματα [...]

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης

Πρωτ. Μιχαὴλ Βοσκοῦ Γιὰ νὰ μπορέσει ἕνας λαὸς νὰ ἐπιβιώσει μετὰ ἀπὸ τέσσερεις αἰῶνες σκλαβιᾶς, πρέπει νὰ διαθέτει ἰσχυρὲς πνευματικὲς ἀντιστάσεις καὶ νὰ βιώνει ζωντανὰ τὴ βοήθεια καὶ τὴ Χάρη τοῦ Παναγάθου Τριαδικοῦ Θεοῦ. Χωρὶς αὐτὲς τὶς πνευματικὲς ἀντιστάσεις καὶ χωρὶς τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ, τὰ σχεδὸν τετρακόσια χρόνια ὀθωμανικοῦ ζυγοῦ ποὺ ἔζησε ὁ Ἑλληνισμὸς θὰ μποροῦσαν νὰ τὸν ὁδηγήσουν σὲ ὁλοκληρωτικὸ ἀφανισμὸ ἢ ἔστω σὲ ἀπώλεια τῆς ὀρθόδοξης χριστιανικῆς ταυτότητός του. Τὴν πνευματικὴ ἀντίσταση τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπέδειξε μὲ τὸν πλέον περίτρανο τρόπο τὸ πλῆθος τῶν νεομαρτύρων, ποὺ προτίμησαν νὰ [...]

Οἱ ὅσιοι καὶ θεοφόροι ἀσκητὲς στὴν Κύπρο Ἡλιόφωτος, Αὐξουθένιος, Ἐπαφρόδιτος καὶ Εὐθένιος

Ἀρχιμανδρίτης Φώτιος Ἰωακεὶμ Οἱ ὅσιοι πατέρες μας, οἱ καλούμενοι συνοπτικῶς ἅγιοι Ἡλιόφωτοι, ἔλαβαν τὴν κοινὴ τούτη ὀνομασία ἀπὸ τὸν Γέροντα καὶ προϊστάμενο τῆς τετράριθμης αὐτῆς σεπτῆς χορείας, ἅγιο Ἡλιόφωτο.    Πρέπει ἐξαρχῆς νὰ ἀναφέρουμε, ὅτι ὁ βίος τῶν ἁγίων τούτων (ὅπως ἄλλωστε καὶ ἀρκετῶν ἄλλων ἁγίων τῆς Κύπρου), ἕνεκα ποικίλων ἱστορικῶν λόγων, ἀλλοιώθηκε σὲ τέτοιο βαθμὸ σὺν τῷ χρόνῳ, ὥστε μέχρι πρόσφατα νὰ θεωροῦνται ὅτι ἄκμασαν ἀπὸ τὸ ἔτος 300 μ.Χ., μὲ τιμωρὸ τὸν… μόνιμο διώκτη(!) τῶν Κυπρίων ἁγίων, διοικητὴ τῆς Κύπρου Σαβῖνο (γνωστὸ ἀπὸ τὰ Μαρτύρια τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος Θεοδότου, ἐπισκόπου [...]

Άγιος Παΐσιος o Αγιορείτης ο εκ Φαράσων της Καππαδοκίας

Πρωτοπρ. Μιχαὴλ Βοσκοῦ Ἡ μικρασιαστικὴ γῆ ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς αἰῶνες ἁγιοτόκος γῆ. Τὰ χώματά της εἶναι ποτισμένα μὲ τὰ αἵματα πλήθους Μαρτύρων, ἀλλὰ καὶ μὲ τοὺς ἱδρῶτες καὶ τὰ δάκρυα πλήθους Ὁσίων. Αὐτὸ ἰσχύει ἀκόμη περισσότερο γιὰ τὴ γῆ τῆς Καππαδοκίας. Θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε, μιλώντας εἰδικώτερα γιὰ τὴν Καππαδοκία, ὅτι ἀπὸ τὸν 4ο αἰώνα ξεκινᾶ μὲ τοὺς μεγάλους Καππαδόκες Πατέρες μιὰ ἀσκητικὴ παράδοση, μιὰ ἁλυσίδα ἁγιότητος, ἡ ὁποία φθάνει μέχρι καὶ τοὺς χρόνους τῆς Μικρασιαστικῆς Καταστροφῆς στὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰῶνος μὲ τὸν Ἅγ. Ἀρσένιο τὸν Καππαδόκη. [...]