• Ιστορια - Πολιτισμος

Ιστορια - Πολιτισμος

Ο Άγιος Νεόφυτος στην τέχνη της Κύπρου

Δρ. Χριστόδουλου Α. Χατζηχριστοδούλου Βυζαντινολόγου Ἡ καθιέρωση τοῦ Ἐγκλείστου μοναχοῦ Νεοφύτου ὡς Ἁγίου στή συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου εἶναι γεγονός, ὅπως καί οἱ καθιερώσεις τῶν δύο τουλάχιστον ἐτήσιων ἑορτῶν του, κατά τήν 24η Ἰανουαρίου καί τήν 28ην Σεπτεμβρίου (ὁ Ἅγιος κοιμήθηκε στίς 12 Ἀπριλίου 1219). Ὅπως συμβαίνει καί σέ περιπτώσεις ἄλλων τοπικῶν Ἁγίων τό κύριο, συχνά μοναδικό κέντρο λατρείας τους, ἐντοπίζεται στόν χῶρο ἄσκησης ἤ καί ταφῆς τους, φαινόμενο σύνηθες στόν βυζαντινό καί μεταβυζαντινό κόσμο. Μέ τό ἴδιο σκεπτικό θά μποροῦσε νά ἑρμηνευτεῖ καί ἡ ἀπεικόνιση τοῦ ἁγίου Νεοφύτου σέ τοιχογραφίες, φορητές [...]

23 Ιανουαρίου 2025 Βυζαντινή τέχνη και μουσεία, Ιστορια - Πολιτισμος, Ιστορία της βυζαντινής τέχνης, Μνημεία Read more...

Η Ιερά Μονή του Αγίου Νεοφύτου κατά την τουρκοκρατία

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Οι πρώτες δεκαετίες ύστερα από την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς, το 1571, υπήρξαν εξαιρετικά δύσκολες για την Αδελφότητα της Μονής του Αγίου Νεοφύτου, αφού οι νέοι κατακτητές τήρησαν σκληρή στάση έναντι των Μονών του τόπου και κατάσχεσαν το μεγαλύτερο μέρος της μοναστηριακής κτημοσύνης. Κατ᾽ αρχάς, σύμφωνα με σχετικό χρονογραφικό σημείωμα του έτους 1585, «ἀφάνισαν ταῦτα παντελῶς· μᾶλλον δέ ταύτην τήν ἁγίαν ἐγκλείστραν καί ἐγένετο μέγας κλαυθμός τε καί ὀδυρμός, τῶν μοναχῶν καί πᾶσι τοῖς ὀρθοδόξοις». Η Μονή αποστερήθηκε τότε των αναγκαίων πόρων [...]

23 Ιανουαρίου 2025 Εθνικά – Ιστορικά, Θεολογικά και άλλα θέματα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Μνήμη του οσίου Διονυσίου του εν Ολύμπω (23 Ιανουαρίου)

Σήμερα η Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Κλήμη Αγκύρας, Μάρτυρος Αγαθαγγέλου και Διονυσίου του εν Ολύμπω, ο οποίος γεννήθηκε στη Θεσσαλία στα τέλη του 15ου αιώνα μ.Χ. Οι ευσεβείς γονείς του Νικόλαος και Θεοδώρα τον ανέθρεψαν χριστιανικά και από παιδικής ηλικίας τον δίδαξαν να αγαπά την αρετή. Μετά το θάνατο των γονέων του μόνασε στα Μετέωρα και ύστερα στη Μονή Φιλοθέου, στο Άγιο Όρος. Μετέβη προσκυνηματικά στους Αγίους Τόπους και μετά από σχετική παράκληση, εγκαταστάθηκε στη Σκήτη της Βέροιας, στη Μακεδονία, την οποία αναδιοργάνωσε και εξύψωσε πνευματικά. Ο πόθος [...]

23 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος, Κύριες Ειδήσεις Read more...

Φαεινός Φάρος ἐν τῇ Φραγκοκρατίᾳ Νεόφυτος Ἐγκλειστριώτης

Εὐδόκιου Δημητρίου Θεολόγου Τούς σκοτεινούς αἰῶνες τῆς Φραγκοκρατίας, λάμπρυνε τήν Κύπρο μέ τήν ἀσκητική ζωή καί τόν πνευματικό ἀγώνα του ὁ ἅγιος Νεόφυτος. Ἔζησε τό μεταίχμιο τῆς Ὕστερης Βυζαντινῆς Περιόδου καί τῆς Φραγκοκρατίας καί μέ τά κείμενά του μᾶς μεταφέρει τήν πικρή γεύση τῶν ἱστορικῶν συνθηκῶν. Ὅταν κατεῖχαν τά Ἱεροσόλυμα οἱ Μουσουλμάνοι μέ ἐπικεφαλῆς τόν Σουλτάνο Σαλάχ ἄντ Ντίν, διοικοῦσε τήν Κύπρο ὁ αὐτοχρισμένος βασιλιάς Ἰσαάκιος, ὁ ὁποῖος συμπεριφερόταν ὡς κατακτητής παρά σάν βυζαντινός βασιλέας. Ὁ ἅγιος Νεόφυτος περιγράφει μέ λίγες λέξεις τά συμβάντα: «καταγγέλλω ὅσα συμβαίνουν τήν παροῦσα δυσχέρεια τῶν πραγμάτων [...]

22 Ιανουαρίου 2025 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Μνήμη του Αγίου Ενδόξου Αποστόλου Τιμοθέου (22 Ιανουαρίου)

Σήμερα, η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Αποστόλου Τιμοθέου και του Οσιομάρτυρα Αναστασίου του Πέρσου. Ο Τιμόθεος υπήρξε πιστός μαθητής του Παύλου και παραλήπτης των δύο Επιστολών του, Προς Τιμόθεον Α΄ και Β΄. Τις λεγόμενες «Ποιμαντικές Επιστολές», δηλ. αυτές που απευθύνονται σε ποιμένες-επισκόπους που έχουν την ευθύνη τοπικών Εκκλησιών, όπως ο Τιμόθεος, που ποίμανε με αυταπάρνηση την Εκκλησία της Εφέσου στη Μ. Ασία. Η πρώτη συνάντηση τους έγινε στην πατρίδα του Λύστρα, όταν είχε επισκεφθεί την πόλη ο Απόστολος Παύλος. Τα χαρίσματα και η ελληνομάθεια του Τιμόθεου εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα και [...]

22 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ἡ ἐν Χριστῷ οἰκογένεια στή σύγχρονη πραγματικότητα

Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀθανασίου Γκίκα Κοσμήτορα Θεολογικῆς Σχολῆς ΑΠΘ Καθηγητή Ποιμαντικῆς – Ἐξομολογητικῆς Τμήματος: Κοινωνικῆς Θεολογίας καί Χριστιανικοῦ Πολιτισμοῦ Νιώθω ἕνα σκίρτημα στήν καρδιά μου μέσα σέ αὐτό τό  ὄμορφο σημερινό συναπάντημα γιατί ἔχω τήν αἴσθηση ὅτι βρίσκομαι μέσα σέ μία κυψέλη, ἡ ὁποία σφύζει ἀπό ἐργατικότητα καί κυριαρχεῖται ἀπό τήν ἐπιθυμία καί τόν ζήλογια την ἐπιτυχία ἑνός μεγάλου ἔργου. Βέβαια αὐτή ἡ κυψέλη πού ἀναφέρεται σέ πιστούς ἀνθρωπους, κάνει τήν σύναξή μας πολύ πιό σπουδαία γιατί φέρνει σέ κοινωνία τό ἱερατεῖο μέ τον λαό σέ μία συνέχεια τῆς Λειτουργίας μετά τή θεία Λειτουργία στό [...]

21 Ιανουαρίου 2025 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Μνήμη του οσίου Μαξίμου του Ομολογητού (21 Ιανουαρίου)

Σήμερα, η Εκκλησία τιμά η μνήμη των Μαρτύρων Νεοφύτου και Αγνής και του Οσίου Μαξίμου του Ομολογητού, ο οποίος με το λόγο, τα συγγράμματα και τη θυσία της ίδιας του της ζωής ομολόγησε το Χριστό σε καιρούς δύσκολους, όταν η Εκκλησία κλονιζόταν από την αίρεση των μονοθελητών. (περισσότερα…)

21 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Μνήμη του Αγίου Ευθυμίου του Μεγάλου (20 Ιανουαρίου)

Ο Άγιος Ευθύμιος ο Μέγας και καθηγητής της ερήμου, όπως ονομάζεται, είναι ο τιμώμενος Άγιος σήμερα από την Εκκλησία. (περισσότερα…)

20 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Μακάριος ο Β’: Ο ανιδιοτελής πατριώτης Ιεράρχης

H Εκκλησία, ώς σώμα αλλά και ως οργανισμός, και στην Ελλάδα και στην Κύπρο, ήταν πάντοτε παρούσα σε όλες τις δύσκολες στιγμές του Γένους, προσφέροντας τα μέγιστα για την τόνωση και την διατήρηση της πολιτισμικής ταυτότητας των Ρωμη(ι)ών. Ιδιαίτερα η Εκκλησία της Κύπρου, ως η αρχαιότερη αυτοκέφαλη εκκλησία, μετά τα πρεσβυγενή Πατριαρχεία (ήδη από τον Ε΄ αιώνα μ.Χ.), σε όλη την περίοδο μετά την Άλωση της Πόλης (1453 μ.Χ.) μέχρι και σήμερα ήταν και παραμένει παρούσα συνεισφέροντας τοιτουτρόπως υπέρ του Γένους, στον ευρύτερο ελληνικό κόσμο. (περισσότερα…)

19 Ιανουαρίου 2025 Ιστορικές Φυσιογνωμίες Read more...

Μνήμη του Αγίου Μάρκου του Ευγενικού (19 Ιανουαρίου)

Σήμερα η Εκκλησία τιμά τη μνήμη δύο μεγάλων ασκητών, του Μακαρίου του Αιγυπτίου, που έχει επονομαστεί Μέγας, και του Μακαρίου του Αλεξανδρέως, καθώς και του Αγίου Μάρκου, επισκόπου Εφέσου του Ευγενικού. Επίσης, επιτελείται ανάμνηση της ανακομιδής του Λειψάνου του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. (περισσότερα…)

19 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...