• Ιστορια - Πολιτισμος

Ιστορια - Πολιτισμος

Άγιος Γρηγόριος Θεολόγος: Ποίοι, πότε και πόσο να θεολογούν

Τις πρωινές ώρες βγήκε από το κελλί του. Φώναξε δύο διάκους και τους μίλησε. Έπρεπε να ειδοποιήσουνε παντού. Το απόγευμα εκείνο θα κήρυττε, φυσικά στην Αναστασία. Οι διάκοι φύγανε αμέσως. Από στόμα σε στόμα η Πόλη έμαθε. Το απόγευμα οι ορθόδοξοι μαζεύτηκαν. Μαζί και μερικοί κακόδοξοι, αρειανοί, πνευματομάχοι και απολιναριστές. Γέμισε η Αναστασία, πλημμύρισε ο γυναικωνίτης, έξω από το ναό κι άλλος κόσμος. Καμμιά φορά ήρθε και ο Γρηγόριος. Μικρόσωμος σκελετωμένος, λίγο κυρτός, με τα μάτια χαιρετούσε τους πιστούς, του κάνανε διάδρομο να περάσει. Μπήκε στο ιερό Βήμα. Γονάτισε στην άγια [...]

24 Ιανουαρίου 2025 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ἅγιος Νεόφυτος, ὁ ἔγκλειστος τῆς Κύπρου ἡσυχαστής

π. Ἀντωνίου Χαραλάμπους Θεολόγου Ὁ ἅγιος Νεόφυτος ὁ Ἔγκλειστος, τό «βλάστημα τῆς μοσκοβολημένης Κύπρου»[2], ἀποτελεῖ καύχημα καί κλέος τῆς τοπικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Μέγας ἀσκητής, αὐστηρός νηστευτής, σπηλαιώτης καί ἔγκλειστος -κατά μίμηση τῶν στυλιτῶν ἁγίων- καί τήν ἴδια στιγμή ἡγούμενος μοναστηριοῦ καί πολυγραφότατος συγγραφέας, συγκέντρωνε στό πρόσωπό του αὐτά τά τόσο διαφορετικά χαρίσματα[3], συνδυάζοντας θαυμαστά τήν κοινωνικότητα πρός τούς συνανθρώπους του μέ τήν ἡσυχία. Στήν ἀναζήτηση «τῆς θεογνώστου ἡσυχίας»[4] ὁ ἅγιος Νεόφυτος ἀνάλωσε ὅλες του τίς δυνάμεις ἀπό τήν ἀρχή σχεδόν τῆς μοναχικῆς του ζωῆς καί πρός αὐτήν ἀπέβλεπε, ὅταν ἐπέλεγε τόν [...]

24 Ιανουαρίου 2025 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ανάμνηση της θαυμαστής διάσωσης του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου (24 Ιανουαρίου)

Σήμερα η Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Οσίας Ξένης και του Ιερομάρτυρα Βαβύλα, των επισκόπων Καρπασίας Φίλωνος και Θεοπρόβου. Επίσης, επιτελεί ανάμνηση της θεοσημείας, της θαυμαστής δηλαδή διάσωσης, του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου από την πτώση μεγάλου βράχου στην Εγκλείστρα. (περισσότερα…)

24 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος, Κύριες Ειδήσεις Read more...

Ο Άγιος Νεόφυτος στην τέχνη της Κύπρου

Δρ. Χριστόδουλου Α. Χατζηχριστοδούλου Βυζαντινολόγου Ἡ καθιέρωση τοῦ Ἐγκλείστου μοναχοῦ Νεοφύτου ὡς Ἁγίου στή συνείδηση τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου εἶναι γεγονός, ὅπως καί οἱ καθιερώσεις τῶν δύο τουλάχιστον ἐτήσιων ἑορτῶν του, κατά τήν 24η Ἰανουαρίου καί τήν 28ην Σεπτεμβρίου (ὁ Ἅγιος κοιμήθηκε στίς 12 Ἀπριλίου 1219). Ὅπως συμβαίνει καί σέ περιπτώσεις ἄλλων τοπικῶν Ἁγίων τό κύριο, συχνά μοναδικό κέντρο λατρείας τους, ἐντοπίζεται στόν χῶρο ἄσκησης ἤ καί ταφῆς τους, φαινόμενο σύνηθες στόν βυζαντινό καί μεταβυζαντινό κόσμο. Μέ τό ἴδιο σκεπτικό θά μποροῦσε νά ἑρμηνευτεῖ καί ἡ ἀπεικόνιση τοῦ ἁγίου Νεοφύτου σέ τοιχογραφίες, φορητές [...]

23 Ιανουαρίου 2025 Βυζαντινή τέχνη και μουσεία, Ιστορια - Πολιτισμος, Ιστορία της βυζαντινής τέχνης, Μνημεία Read more...

Η Ιερά Μονή του Αγίου Νεοφύτου κατά την τουρκοκρατία

Κωστής Κοκκινόφτας Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου Οι πρώτες δεκαετίες ύστερα από την κατάκτηση της Κύπρου από τους Οθωμανούς, το 1571, υπήρξαν εξαιρετικά δύσκολες για την Αδελφότητα της Μονής του Αγίου Νεοφύτου, αφού οι νέοι κατακτητές τήρησαν σκληρή στάση έναντι των Μονών του τόπου και κατάσχεσαν το μεγαλύτερο μέρος της μοναστηριακής κτημοσύνης. Κατ᾽ αρχάς, σύμφωνα με σχετικό χρονογραφικό σημείωμα του έτους 1585, «ἀφάνισαν ταῦτα παντελῶς· μᾶλλον δέ ταύτην τήν ἁγίαν ἐγκλείστραν καί ἐγένετο μέγας κλαυθμός τε καί ὀδυρμός, τῶν μοναχῶν καί πᾶσι τοῖς ὀρθοδόξοις». Η Μονή αποστερήθηκε τότε των αναγκαίων πόρων [...]

23 Ιανουαρίου 2025 Εθνικά – Ιστορικά, Θεολογικά και άλλα θέματα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Μνήμη του οσίου Διονυσίου του εν Ολύμπω (23 Ιανουαρίου)

Σήμερα η Εκκλησία τιμά τη μνήμη των Αγίων Κλήμη Αγκύρας, Μάρτυρος Αγαθαγγέλου και Διονυσίου του εν Ολύμπω, ο οποίος γεννήθηκε στη Θεσσαλία στα τέλη του 15ου αιώνα μ.Χ. Οι ευσεβείς γονείς του Νικόλαος και Θεοδώρα τον ανέθρεψαν χριστιανικά και από παιδικής ηλικίας τον δίδαξαν να αγαπά την αρετή. Μετά το θάνατο των γονέων του μόνασε στα Μετέωρα και ύστερα στη Μονή Φιλοθέου, στο Άγιο Όρος. Μετέβη προσκυνηματικά στους Αγίους Τόπους και μετά από σχετική παράκληση, εγκαταστάθηκε στη Σκήτη της Βέροιας, στη Μακεδονία, την οποία αναδιοργάνωσε και εξύψωσε πνευματικά. Ο πόθος [...]

23 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Φαεινός Φάρος ἐν τῇ Φραγκοκρατίᾳ Νεόφυτος Ἐγκλειστριώτης

Εὐδόκιου Δημητρίου Θεολόγου Τούς σκοτεινούς αἰῶνες τῆς Φραγκοκρατίας, λάμπρυνε τήν Κύπρο μέ τήν ἀσκητική ζωή καί τόν πνευματικό ἀγώνα του ὁ ἅγιος Νεόφυτος. Ἔζησε τό μεταίχμιο τῆς Ὕστερης Βυζαντινῆς Περιόδου καί τῆς Φραγκοκρατίας καί μέ τά κείμενά του μᾶς μεταφέρει τήν πικρή γεύση τῶν ἱστορικῶν συνθηκῶν. Ὅταν κατεῖχαν τά Ἱεροσόλυμα οἱ Μουσουλμάνοι μέ ἐπικεφαλῆς τόν Σουλτάνο Σαλάχ ἄντ Ντίν, διοικοῦσε τήν Κύπρο ὁ αὐτοχρισμένος βασιλιάς Ἰσαάκιος, ὁ ὁποῖος συμπεριφερόταν ὡς κατακτητής παρά σάν βυζαντινός βασιλέας. Ὁ ἅγιος Νεόφυτος περιγράφει μέ λίγες λέξεις τά συμβάντα: «καταγγέλλω ὅσα συμβαίνουν τήν παροῦσα δυσχέρεια τῶν πραγμάτων [...]

22 Ιανουαρίου 2025 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Μνήμη του Αγίου Ενδόξου Αποστόλου Τιμοθέου (22 Ιανουαρίου)

Σήμερα, η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του Αγίου Αποστόλου Τιμοθέου και του Οσιομάρτυρα Αναστασίου του Πέρσου. Ο Τιμόθεος υπήρξε πιστός μαθητής του Παύλου και παραλήπτης των δύο Επιστολών του, Προς Τιμόθεον Α΄ και Β΄. Τις λεγόμενες «Ποιμαντικές Επιστολές», δηλ. αυτές που απευθύνονται σε ποιμένες-επισκόπους που έχουν την ευθύνη τοπικών Εκκλησιών, όπως ο Τιμόθεος, που ποίμανε με αυταπάρνηση την Εκκλησία της Εφέσου στη Μ. Ασία. Η πρώτη συνάντηση τους έγινε στην πατρίδα του Λύστρα, όταν είχε επισκεφθεί την πόλη ο Απόστολος Παύλος. Τα χαρίσματα και η ελληνομάθεια του Τιμόθεου εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα και [...]

22 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Ἡ ἐν Χριστῷ οἰκογένεια στή σύγχρονη πραγματικότητα

Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀθανασίου Γκίκα Κοσμήτορα Θεολογικῆς Σχολῆς ΑΠΘ Καθηγητή Ποιμαντικῆς – Ἐξομολογητικῆς Τμήματος: Κοινωνικῆς Θεολογίας καί Χριστιανικοῦ Πολιτισμοῦ Νιώθω ἕνα σκίρτημα στήν καρδιά μου μέσα σέ αὐτό τό  ὄμορφο σημερινό συναπάντημα γιατί ἔχω τήν αἴσθηση ὅτι βρίσκομαι μέσα σέ μία κυψέλη, ἡ ὁποία σφύζει ἀπό ἐργατικότητα καί κυριαρχεῖται ἀπό τήν ἐπιθυμία καί τόν ζήλογια την ἐπιτυχία ἑνός μεγάλου ἔργου. Βέβαια αὐτή ἡ κυψέλη πού ἀναφέρεται σέ πιστούς ἀνθρωπους, κάνει τήν σύναξή μας πολύ πιό σπουδαία γιατί φέρνει σέ κοινωνία τό ἱερατεῖο μέ τον λαό σέ μία συνέχεια τῆς Λειτουργίας μετά τή θεία Λειτουργία στό [...]

21 Ιανουαρίου 2025 Θεολογικά και άλλα θέματα, Θεολογικά κείμενα, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...

Μνήμη του οσίου Μαξίμου του Ομολογητού (21 Ιανουαρίου)

Σήμερα, η Εκκλησία τιμά η μνήμη των Μαρτύρων Νεοφύτου και Αγνής και του Οσίου Μαξίμου του Ομολογητού, ο οποίος με το λόγο, τα συγγράμματα και τη θυσία της ίδιας του της ζωής ομολόγησε το Χριστό σε καιρούς δύσκολους, όταν η Εκκλησία κλονιζόταν από την αίρεση των μονοθελητών. (περισσότερα…)

21 Ιανουαρίου 2025 Αγιολόγιον, Αφιερώματα / Αγιολόγιο, Ιανουάριος, Ιστορια - Πολιτισμος Read more...